مجله‌ای که در رادیو فرهنگ ورق می‌خورد

رادیو فرهنگ که رسانه‌ای تخصصی در بخش فرهنگی است، سعی دارد مباحث هنری، ادبی، اجتماعی و فرهنگی را به گونه‌ای شیوا و ساده بیان کند تا پاسخگوی نیاز فرهنگی جامعه باشد.

«بامداد فرهنگی» که به همت گروه جامعه و فرهنگ این شبکه رادیویی تهیه می‌شود با طرح مسائل فرهنگی در قالب بخش‌های متنوع، ضمن تصحیح رفتارهای مردم و بیان آسیب‌های اجتماعی و فرهنگی مباحث روز را از منظر فرهنگ عمومی طرح می‌کند.

برنامه بامداد فرهنگی، شنبه تا پنجشنبه هر روز از ساعت 6 و30 دقیقه تا 8 صبح به صورت زنده روی موج اف‌ام ردیف 106 مگاهرتز پخش می‌شود.

چند دقیقه به شروع برنامه وارد استودیو پخش رادیو فرهنگ می‌شوم. صدابردار با مهدی محمدیان، مجری برنامه آخرین تست صدا را انجام می‌دهد و محمدیان با لبخند به سردبیر برنامه اعلام آمادگی می‌کند. ساعت 6 و 30 دقیقه بامداد روز چهارشنبه برنامه با سلام و احوالپرسی و جمله‌های زیبای بامدادی آغاز می‌شود. سپس بخش تولیدی روزنگار فرهنگی با صدای ناصر قوام‌پور، گوینده قدیمی رادیو فرهنگ پخش می‌شود و رویدادهای فرهنگی که در طول تاریخ اتفاق افتاده، برای شنوندگان بازخوانی می‌شود.

ریتم تند، اما فاخر اجرا

مهدی محمدیان، مجری برنامه که حدود چهار سال است با رادیو فرهنگ همکاری دارد، می‌گوید: وقتی اجرای برنامه‌ زنده را قبول می‌کنم، به این توجه دارم که مخاطب برنامه از من چه می‌خواهد و چه مسئولیت خطیری را پذیرفته‌ام و چون برنامه بامداد فرهنگی، برنامه‌ای صبحگاهی است، خوابم را طوری تنظیم می‌کنم تا صبح سرحال و بانشاط باشم.

او ادامه می‌دهد: ریتم برنامه‌های صبحگاهی تندتر است و چون در شبکه رادیویی فرهنگ برنامه اجرا می‌کنم، به فاخر بودن کلام در حین این که سرعت برنامه زیاد است، توجه می‌کنم. ضمن این که متن‌های برنامه را شرمینه جمشیدی می‌نویسد. در ضمن اجرای برنامه یک هفته در میان به عهده من است و هفته دیگر راضیه گرد کاهد برنامه را اجرا می‌‎کند.

این بخش به بررسی تازه‌ترین تحولات حوزه فرهنگی کشور اختصاص دارد که هر روز به صورت زنده از سوی محمد علی مومنی اجرا می‌شود، اما روزی که برای تهیه گزارش تولید برنامه رفته‌ام، مومنی خارج از تهران است و از طریق تماس تلفنی، هر سه بخش خبری را می‌خواند. در این بخش، خبرهای فرهنگی روز پیگیری و باتوجه به موارد مختلف، با مسئولان ذی‌ربط صحبت می‌شود.

صبح و زندگی

یکی دیگر از بخش های برنامه، صبح و زندگی است که با همکاری فاطمه دیبا و علیرضا همراز تولید می‌شود. در این بخش یک سوژه خاص از جنبه‌های مختلف مورد نقد و بررسی قرار می‌گیرد. انتخاب سوژه با توجه به مسائل فرهنگی روز جامعه است؛ مثلا نمایشگاه کتاب و مسائل این​چنینی که در کشور رخ می‌دهد.

نمای نزدیک

یکی از بخش‌های تولیدی برنامه، نمای نزدیک است که با همکاری حمیدرضا هدایتی اجرا می‌شود. در این بخش هر روز گفت‌وگوی صمیمانه‌ای با یکی از چهره‌های فرهنگی کشور صورت می‌گیرد. این افراد ضمن این که از فعالیت‌های خود سخن می‌گویند، خاطرات شنیدنی از زندگی خود و چالش‌هایی که پیش رو دارند، تعریف می‌کنند.

نیم نگاه

این بخش از برنامه با مشارکت مخاطبان از طریق سامانه پیامکی و تماس برنامه به شکلی جذاب ارائه می‌شود. تعدادی از پیامک‌ها را مهدی محمدیان می‌خواند و از این که مخاطبان برنامه این​قدر به موضوع برنامه توجه دارند، از آنها تشکر می‌کند. هر هفته برنامه به موضوعی خاص اختصاص دارد که محور کلی برنامه را دربرمی‌گیرد. برای مثال مخاطبان برنامه نظر خود را از طریق تماس تلفنی و سامانه پیامکی درباره اهمیت توجه به سالمندان در جامعه مطرح می‌کنند و در بخش نیم نگاه جامعه‌شناسان و روان‌شناسان در بخش‌های دو الی سه دقیقه‌ای در مورد موضوع به نکته‌های کلیدی و کاربردی اشاره می‌کنند. در ضمن در بخش محیط زیست، سیاوش صدیقیان، کارشناس محیط زیست هـــر روز حدود سه دقیقه درباره اهمیت و چگونگی حفظ محیط زیست صحبت می‌کند.

سخن سردبیر در انتها

پرویز جمالی، تهیه‌کننده و سردبیر برنامه، در انتهای برنامه وارد استودیو می‌شود و با جمله «بسیار سفر باید تا پخته شود خامی» بخش سخن سردبیر را اجرا می‌کند. او درباره اهمیت سفر و این که چگونه می‌توان از سفر لذت برد سخن می‌گوید و به این موضوع اشاره می‌کند که در طول سفر وقتی رانندگی می‌کنیم، نباید به دنبال این باشیم که جاده را با شتاب پشت سر بگذاریم، بلکه باید از جاذبه‌های طبیعت استفاده کنیم و قبل از سفر در مورد سوغاتی، غذاهای محلی و به طور کلی منطقه‌ای که به آن سفر می‌کنیم، شناخت پیدا کنیم و بکوشیم اطلاعات کافی در مورد شهرهای اطراف محل سکونت خود کسب کنیم. در پایان برنامه از او می‌پرسم چرا سخن سردبیر انتهای برنامه است که می‌گوید: برنامه بامداد فرهنگی، یک مجله فرهنگی است و یکی از تفاوت‌های مجله رادیویی با مجله‌های نوشتاری در همین است.

جمالی که از سال 74 در رادیو فعالیت می‌کند، شاخصه اصلی برنامه را صداهای متنوعی می‌داند که در این برنامه شنیده می‌شود. او معتقد است تنوع بخش​های برنامه و تعدد صدای افراد باعث‌شده برنامه دچار یکنواختی نشود. همان‌گونه که در نشریات برای یکنواخت نشدن و جذاب‌ترشدن از تکنیک‌ها و روش‌های گوناگون صفحه‌بندی، عکس و رنگ‌های مختلف استفاده می‌شود. برنامه بامداد فرهنگی، برنامه‌ای رادیویی است و چون تنها ابزار در رادیو صداست، سعی کرده‌ایم به گونه‌ای مفید و جالب از صدا بهره بگیریم. با توجه به این که برنامه ابتدای صبح پخش می‌شود و از مشخصات برنامه‌های صبحگاهی ریتم تند آنهاست، من به این نکته توجه دارم که در همه حال مخاطب به دنبال محتواست و با خلاقیت در برنامه‌سازی می‌توان عطش و اشتیاق مخاطب را بیشتر کرد. به همین منظور تلاش می‌کنم با استفاده از موسیقی مناسب که با محتوای بخش‌‌های برنامه همخوانی دارد و با به کارگیری مولفه‌های مناسب و تاثیرگذار، روند برنامه صبحگاهی بامداد فرهنگی با نشاط و شادی‌آفرین باشد تا برنامه یکنواخت نشود.

جمالی در ادامه می‌گوید: برنامه بامداد فرهنگی در جشنواره برنامه‌های صبحگاهی رادیو در سال 90 و 91 برنامه برتر شناخته شده است. این برنامه نتیجه تلاش کار گروهی بسیاری از مدیران و همکاران همچون نجیبه معصوم‌زاده مدیر گروه جامعه و فرهنگ، سروش املجی تهیه‌کننده و سردبیر روزهای شنبه و دوشنبه و دیگر عوامل برنامه است که با همکاری آنها ارائه می‌شود.

سیما پویا