انقلاب دیجیتالی در حوزه سلامت

به این ترتیب، امروزه نه‌تنها رسانه‌های جدیدی همچون رسانه‌های اینترنتی، پایگاه‌های اطلاع‌رسانی و همچنین خدمات و بستر‌های مختلف اینترنتی و بسته‌های نرم‌افزاری رسانه‌ای در مدت زمانی کوتاه، گوی سبقت را از سینما، کتاب و مطبوعات ربوده‌اند و در رقابت با رادیو و تلویزیون به عنوان فراگیر‌ترین و موثر‌ترین ابزار نشر محتوا، اطلاع‌رسانی و دریافت اطلاعات به شمار می‌­آیند، بلکه با فراگیر شدن پدیده‌های نوظهوری چون بلوتوث، گفت‌وگوی برخط، پایگاه‌های اجتماعی مجازی و بازی‌ها و سرگرمی‌های دیجیتال، وسعت و عمق اثر ابزارهای ارتباطی و اطلاعاتی بر جنبه‌های مختلف زندگی بشر، صدچندان شده است.

مجموعه این تحولات، فرصت‌ها و چالش‌های مختلفی را برای نظام سلامت کشور پدید آورده که هر یک به نوبه خود قابل تأمل است.

با مهندس امیرحسین اسدی، مشاور فناوری دفتر آموزش سلامت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی درباره تحولاتی که در زمینه ارتقای سلامت جامعه با اتکا به فناوری‌های نوین ارتباطی ایجاد شده است، گفت‌وگو کرده‌ایم تا ببینیم افتتاح چند پورتال اطلاع‌رسانی، واقعا یک انقلاب دیجیتالی محسوب می‌شود.

بتازگی از نخستین قدم‌ها برای ایجاد انقلاب دیجیتالی در حوزه سلامت صحبت شده است. آیا زیرساخت لازم برای یک تحول دیجیتالی در کشور ایجاد شده است که می‌خواهیم چنین قدم بزرگی برداریم؟

به نظرم این زیرساخت در کشور وجود دارد و ما در استفاده از این زیرساخت، کمی تاخیر هم داریم. گاهی تعریف زیرساخت، بحث‌های فنی و شیوه ارتباط و سرعت ارتباط است که خوشبختانه در این زمینه قدم‌های خوبی برداشته شده است، اما گاهی بحث محتوای دیجیتال و بستر ارائه خدمت الکترونیک و آمادگی سازمان برای ارائه خدمت به صورت الکترونیک، به عنوان زیرساخت مطرح است که ما به حرکت‌های جدی‌تر در این زمینه نیاز داریم. متاسفانه هنوز تولید بروشور و پوستر، در اولویت فرهنگسازی سیستم سلامت قرار دارد و همچنان ثبت یک گزارش بیماری، اغلب به صورت دستی انجام می‌پذیرد. آیا زیرساخت ارتباطی برای ارائه پیام از طریق اینترنت در کشور نیست؟ آیا امکان ارسال پیام کوتاه فراهم نیست؟ آیا امکان ارسال پوستر از طریق ایمیل برای جامعه هدف تخصصی و غیرتخصصی در کشور وجود ندارد؟ در حال حاضر این امکانات در کشور فراهم است. آمارها از ضریب نفوذ بالای 40 درصد اینترنت در کشور حکایت دارد. در بدترین حالت حداقل در کشور، 20 میلیون نفر از اینترنت استفاده می‌کنند. این جمعیت، قابل تامل است. آیا برای این 20 میلیون نفر، محتوای الکترونیک، پیام الکترونیک و خدمت الکترونیک وجود دارد؟ اگر نه که حتما به انقلاب دیجیتال نیاز داریم.

همزمان با هفته سلامت از فناوری‌های نوین ارتباطی ارتقای سلامت رونمایی شد. این فناوری‌های نوین ارتباطی چه خدماتی را در اختیار کاربران دنیای دیجیتال قرار می‌دهند؟

اساس این فناوری‌ها استفاده از ظرفیت‌های بسیار حیاتی دنیای دیجیتال در ارائه خدمات سلامت بوده است. دسترسی آسان مردم به اطلاعات سلامت، استفاده از اطلاعات سلامت در سنجش سلامت، تسهیل آموزش‌های حوزه سلامت، ارتقای سبک زندگی با استفاده از فناوری‌های نوین و افزایش ظرفیت بخش خصوصی در ارائه خدمات سلامت از اهداف این فناوری‌هاست.

با توجه به این که این روزها بیشتر کاربران از گوشی‌های هوشمند برای برقراری ارتباط با اینترنت استفاده می‌کنند، آیا فناوری‌های نوین ارتباطی که با هدف ارتقای سلامت راه‌اندازی شده‌اند، نسخه موبایل هم دارند؟

با توجه به ضریب نفوذ بالای تلفن همراه در کشور، سرمایه‌گذاری در این حوزه برای کشور ضروری است. خوشبختانه، برای این موضوع نیز برنامه‌ریزی شده است. سایت کتابخانه همراه سلامت، اطلاعات کامل سلامت را در بسته‌های آموزشی قابل نصب روی انواع گوشی‌های تلفن همراه ارائه می‌دهد. کاربران از طریق سایت salem.ir می‌توانند براحتی به این سایت دسترسی داشته باشند.

در مقایسه با روند دیجیتالی شدن حوزه سلامت در دیگر کشورها در چه جایگاهی هستیم؟ فکر نمی‌کنید بهتر است به جای وعده‌های بزرگی مانند انقلاب دیجیتالی بهتر است کارهای کوچک عملیاتی مانند پرونده الکترونیک سلامت یا یکپارچه شدن بیمه‌ها در دستور کار قرار گیرد؟

خوشبختانه در مقایسه با دیگر کشورها زیاد عقب نیستیم. البته پرونده الکترونیک سلامت، کار کوچکی نیست و بسیار بزرگ و قابل تامل است و در اغلب کشورها این طرح به صورت کامل اجرایی نشده است. انقلاب دیجیتال، وعده بزرگی نیست، هدف بزرگ، حرکت بزرگ و تلاش بزرگ است؛ در حقیقت انقلاب دیجیتال رویکرد وزارتخانه برای ارتقای سلامت است. وقتی از انقلاب دیجیتال سخن به میان می‌آید، همه نگاه‌ها به ظرفیتی بسیار عظیم و مغفول در کشور معطوف می‌شود. اتفاقا در این نگاه است که لزوم حرکتی سریع‌تر برای تشکیل پرونده الکترونیک سلامت معنی پیدا می‌کند. بال این حرکت بزرگ، رسانه و تبدیل نیاز عمومی به تقاضای عمومی است. شما این پرونده الکترونیک را به تقاضای عمومی مبدل سازید، به‌طور حتم حرکت انقلابی‌تر وزارت بهداشت، این تقاضا را عملیاتی خواهد کرد. البته چالش‌هایی اساسی در این رابطه وجود دارد. اساس یک حرکت انقلابی، رفع موانع و چالش‌هاست. حرکت هدفمند در مسیر هدفمند و با نیروی هدفمند است. خوشبختانه با راه‌اندازی شبکه ملی سلامت (شمس) قدری از مسیر پیموده شده است. باید تلاش کنیم محتوای سلامت، آموزش سلامت و فرهنگسازی سلامت به بخشی اساسی از پرونده الکترونیک سلامت کشور تبدیل شود و آن گاه این پرونده زمینه‌ساز داشتن نسلی سالم در نیل به اهداف سند چشم‌انداز باشد.

خیلی از افراد هنوز به اینترنت دسترسی ندارند. کار ی که در حوزه سلامت انجام شده در خوشبینانه‌ترین حالت امکانی است که کمتر از نیمی از جمعیت کشور به آن دسترسی دارند. فکر نمی‌کنید به این ترتیب عدالت در توزیع خدمات و اطلاعات در نظر گرفته نشده است؟

من از شما به عنوان یک روزنامه‌نگار می‌پرسم که اگر روزنامه‌ای به دلیل مشکلات موجود در راه و مسیر به یک نقطه دورافتاده از کشور نرسد، می‌توانیم بگوییم آن روزنامه عدالت را در ارسال اطلاعات رعایت نکرده است؟ ما خدمات به مردم را به یک فناوری خاص محدود نکرده‌ایم که در عدالت مشکل باشد. ما از یک ظرفیت کمتر استفاده شده، بیشتر استفاده کرده‌ایم. از این ظرفیت بلااستفاده، دیگران استفاده می‌کنند. سال‌هاست شرکت‌های تبلیغاتی و شبکه‌های اجتماعی از این فضا استفاده کرده‌اند. ما هم تلاش کرده‌ایم از این فضا استفاده کنیم. اتفاقا در سالی که جهاد اقتصادی و اقتصاد مقاومتی مطرح است، دنیای فناوری اطلاعات، عامل صرفه‌جویی در هزینه‌هاست. عامل افزایش دسترسی است. عامل عدالت در دسترسی همه‌جانبه و یکسان است. در بدترین حالت کمتر از نیمی از مردم کشور از اینترنت استفاده می‌کنند و اگر ما در این زمینه کاری انجام ندهیم، بی‌عدالتی کرده‌ایم. برای افزایش دسترسی به اطلاعات سلامت، چاره‌ای جز اتکا به رسانه‌های نوین مثل اینترنت و تلفن همراه نداریم. کم‌کاری کرده‌ایم و باید تلاش کنیم با حرکتی انقلابی و با استفاده از ظرفیت فضای مجازی، سواد سلامت جامعه را ارتقا دهیم.

فناوری‌های نوین ارتباطی ارتقای سلامت

در جستجوی وب‌سایت‌هایی برای ارتقای سلامت اگر به دنبال منبعی برای دسترسی به وب‌سایت‌های مختلف در حوزه سلامت هستید، می‌توانید به سایت اینترنتی salem.ir مراجعه کنید.

این سایت با هدف در دسترس قراردادن تمام وب‌سایت‌های موجود در حوزه سلامت طراحی و راه‌اندازی شده است.

آموزش تغذیه برای همه در سال‌های اخیر در بسیاری از خانواده‌ها رعایت اصول صحیح تغذیه‌ای مورد توجه قرار گرفته است.

سایت آموزش همگانی تغذیه به نشانی nut.behdasht.gov.ir نیز به همین منظور طراحی و راه‌اندازی شده است.

این سایت با هدف اطلاع‌رسانی عمومی مباحث تغذیه سالم، ارائه مشاوره، ارزیابی هوشمند هرم غذایی و ارائه آخرین اخبار در رابطه با تغذیه سالم راه‌اندازی شده است.

چگونه قلبی سالم داشته باشیم اگر به بیماری‌های قلبی مبتلا هستید یا به دنبال راهکارهایی برای پیشگیری از ابتلا به بیماری‌های قلب هستید، به پورتال قلب سالم به نشانی heart.kaums.ac.ir مراجعه کنید.

ارائه اطلاعات کامل در رابطه با قلب انسان و ارائه نرم‌افزارهای کاربردی خودمراقبتی مثل سنجش استرس از جمله اهداف پورتال قلب سالم است که با تلاش دانشگاه علوم پزشکی کاشان راه‌اندازی شده است.

دوره‌های آموزشی سلامت را مجازی بگذرانید سامانه ملی آموزش الکترونیک سلامت با هدف ارائه آموزش‌های عمومی سلامت به مردم راه‌اندازی شده است.

هم‌اکنون دوره آموزش الکترونیک تغذیه و فشار خون آماده ثبت‌نام است و علاقه‌مندان با مراجعه به سایت www.salem.ir می‌توانند در دوره مذکور به صورت رایگان ثبت نام کنند.

فرانک فراهانی جم -‌ گروه دانش