موسیقی پاپ مثل یک فیلم خوش ساخت است

چرا خواننده پاپ شدن اینقدر طرفدار دارد؟

به نظر من بهتر است ابتدا در مورد ماهیت موسیقی پاپ صحبت کنیم. موسیقی پاپ بنا به تعریف، موسیقی مخاطب عام است و یکی از عواملی که به من و حتی خیلی از بزرگان پاپ انگیزه می‌دهد، طیف وسیع مخاطب است؛ در کل موسیقی پاپ موسیقی روز مردم است. از این نقطه نظر که به مسائل، دغدغه‌ها، خوشی‌ها و نگرانی‌هایی که مردم در زندگی روزمره خود با آنها سر و کار و چالش دارند، می‌پردازد و در بسیاری از موارد بازتاب فضای عمومی زندگی مردم در بستر زمان بوده است. موسیقی پاپ این اجازه را می‌دهد که مفاهیم با بیان ساده‌تر به مخاطب عرضه شود و همچنین با استفاده از فرم‌ها و سبک‌های مختلف موسیقی یا تلفیق آنها فضای سیالی در موسیقی به وجود آورد. البته این تلفیق دربرگیرنده سه مقوله بسیار مهم فرم، محتوا و تنظیم است. اینجا باید یادآوری کنم که اتفاقا این ویژگی در بسیاری از موارد خود عامل آسیب به موسیقی بوده است.

آیا می‌توان گفت گرایش به شهرت، یکی از مهم‌ترین دلایل خواننده موسیقی پاپ شدن است؟

تا حدودی موافقم، یکی از دلایل آن رسیدن به شهرت است. البته اگر نخواهیم به هر چیزی به صورت شعاری و آرمانگرایانه نگاه کنیم و بی‌تعاریف با قضایا روبه‌رو شویم باید گفت رسیدن به شهرت یکی از مهم‌ترین دلایل انسان‌ها برای فعالیت‌هایشان است، اما این‌که این میل به شهرت همیشه باعث موفقیت شده باشد یا خیر بحث دیگری است. در کنار بحث شهرت، نکته دیگری هم وجود دارد که باعث رفتن علاقه‌مندان به سمت این نوع موسیقی می‌شود و آن این است که در نگاه اول خواننده پاپ شدن به نظر سهل‌الوصول می‌رسد؛ هرچند این ذهنیت برآمده از وضع امروز موسیقی در کشور ماست. به این شکل که برخی تصور می‌کنند که با داشتن ذوق و علاقه و صرفا هزینه‌های گزاف می‌شود کار پاپ انجام داد و از این مسیر به شهرت رسید؛ گرچه این‌که در برخی موارد با وجود دو عامل بسیار مهم ترانه و موسیقی می‌توان در مقاطعی به شهرت هم رسید، اما این‌که تا چه حد ماندگار باشد، مشخص نیست.

اما دلیل دیگری که پاپ خواندن طرفدار دارد، این است که تقاضا در این حوزه بسیار زیاد است، یعنی گرایش به موسیقی پاپ در جامعه بیشتر است و این خود نیز یکی از عوامل به شهرت رسیدن است که به آن اشاره کردم، البته توجه زیاد مردم به موسیقی پاپ مختص به ایران نیست و در بسیاری از کشورهای اروپایی که حتی بعضا زادگاه و مهدموسیقی کلاسیک غربی است، باز هم موسیقی پاپ از توجه زیادی برخوردار است. نکته بسیار مهمی که اینجا باید به آن بپردازم این است که در کل نمی‌شود تقسیم‌بندی بسیار دقیق و مشخصی بین طرفداران موسیقی پاپ و غیرپاپ قائل شد؛ یعنی بخش زیادی از مردم به هر دو نوع موسیقی گرایش دارند. در نهایت تصور من از موسیقی پاپ یک فیلم داستانی است که می‌تواند خیلی خوش ساخت باشد.

خوانندگانی که فعالیت خود را در عرصه موسیقی پاپ شروع می‌کنند، چقدر دانش موسیقی دارند و اصلا تحصیلات آکادمیک چقدر به درد خواننده پاپ می‌خورد؟

بستگی به این دارد که دانش آکادمیک را چه جور معنا کنید. اگر منظور شما احاطه بر دانش موسیقی است که بله این اساس کار است و بدون آن کار موسیقی ممکن نیست؛ اما اگر منظور شما داشتن مدرک از یک دانشگاه است، بشدت با آن مخالفم. اینجا یک مثال بزنم. همان‌طور که عینک سواد نمی‌آورد، هیچ تضمینی نیست که یک فارغ‌التحصیل دانشکده موسیقی توانایی خاص داشته باشد؛ البته نمی‌خواهم منکر نقش نهادهای آموزش رسمی بشوم، اما کیفیت آموزشی که در این دانشگاه‌ها عرضه می‌شود خیلی متفاوت است. تحقیق و مطالعه منظم برای هنرمندی که می‌خواهد کار جدی و اصولی بکند، اهمیت دارد. اینجا لازم است اشاره کنم به سیال بودن موسیقی پاپ که در سوال اول به آن پرداختیم. ترکیب بجا و درست سبک‌های مختلف موسیقی به هنرمند امکان می‌دهد که فضاها و عرصه‌های مختلفی را کشف، تجربه و به مخاطب عرضه کند. اتفاقا سختی و دشواری موسیقی پاپ، ترکیب درست و به جای عناصر مختلف موسیقی مانند ساز، ترکیب و... و رعایت درست فواصل آن است. در کل موسیقی‌ای که بر پایه دانش استوار باشد، درست‌تر است و جایگاه خود را چه از لحاظ مخاطب و چه اعتبار پیدا می‌کند و تاریخ مصرف ندارد و در طول زمان مخاطب خود را حفظ می‌کند.

برای یک خواننده پاپ به خصوص شما چقدر اهمیت دارد که سطح ذائقه مخاطب بالا رود؟

بالا بردن سطح دانش و سلیقه هنری مخاطب مطلوب و مورد نظر هنرمند واقعی است، ولی لزوما به این موضوع به‌عنوان تنها هدف نگاه نمی‌شود. مساله مهم‌تر امروزه این است که خواننده آنقدر برای کار خودش ارزش قائل باشد که تلاش کند دست‌کم باعث نزول سطح سلیقه مخاطب نشود. طبیعتا برای من هم با اشاره‌ای که به دانش موسیقی داشتم، این دانش به منظور بالا بردن سطح موسیقیایی مخاطب مد نظر است. در خلق اثر هنری یک جوشش لازم است؛ اما چیزی که باعث ارتقای هنری یک اثر می‌شود همان کوششی است که شخص انجام می‌دهد تا بتواند سطح عمومی درک موسیقی جامعه را بالا ببرد. معتقدم که کار درست در گذر زمان جای خود را پیدا می‌کند، اما این یک رابطه دو طرفه است که مخاطب هم با توجه به تلاش خویش و البته اقبال، جایگاه خود را پیدا کند.

درباره فعالیت‌های اخیرتان بگویید. چه آلبوم‌ها یا قطعاتی را به بازار موسیقی خواهید فرستاد؟

هم‌اکنون در حال آماده‌سازی اولین آلبوم مستقل خودم هستم. این آلبوم شامل هشت قطعه است که حال و هوای متفاوت از کارهای عرضه شده در موسیقی پاپ امروز دارد و شاید حرکتی در راه دستیابی به فضای صحیح تلفیق با در نظر داشتن سلیقه‌های مخاطب امروز باشد. قسمتی از تنظیم کار را هنرمند باسلیقه و کاردان داریوش تقی‌پور به عهده دارد و برای بقیه کار با چند نفر از تنظیم‌کنندگان خوب صحبت‌هایی داشته‌ایم.