درک‌فرصت‌ها‌ برای خروج از بن‌بست

در این شرایط ارقام متفاوتی در ارتباط با ارزی که از کشور خارج می‌شد، وجود داشت. پرواضح است حتی اگر ارز خارج شده توسط هر یک از این افراد را 1000 دلار تخمین بزنیم رقم کلانی می‌شد که در ابعاد کلان اقتصادی رقمی تعیین‌کننده و حیاتی بود.

حال شرایط تغییر پیدا کرده است. بازار ارز بسیاری از متغیرها را تغییر داده و همچنین قطع یا کاهش سهمیه ارزی مسافران شرایط نوینی را پیش روی صنعت گردشگری قرار داده است.

چاره کار در این است که صنعت گردشگری خود را بازخوانی کند. نیازهای مسافران بازخوانی شود و درنهایت منطبق با این نیازها برنامه‌ریزی شود. به عنوان مثال، در بهترین سال‌هایی که شاهد حضور گردشگران خارجی در ایران بودیم، همگان می‌دانستند جنس گردشگری ایران، جنس گردشگری فرهنگی و تاریخی است.

به عبارت بهتر، گردشگری که به ایران وارد می‌شده، حتی با گردشگری که ترکیه را به عنوان مقصد گردشگری انتخاب می‌کرد متفاوت بوده است. براساس آمارها بیشترین گردشگرانی که از ایران بازدید کرده و می‌کنند، گردشگرانی هستند که جاذبه‌های تاریخی ایران و مناطق کویری ایران برای آنها جذابیت داشته است؛ مناطقی مانند کاشان، اصفهان، شیراز و... مهم‌ترین مقاصد گردشگری بوده و عموم گردشگران نیز در رده سنی بالا بوده و از سطح تحصیلات بالایی برخوردارند. بخش دیگری از گردشگران خارجی که به ایران وارد می‌شوند نیز از کشورهای مسلمان همسایه هستند که مقصد اصلی گردشگری آنها اماکن مقدس ایران است.

اگر همچنان این گروه از گردشگران مد نظر باشند، طبیعی است شرایط موجود موقعیت منحصر به فردی برای توسعه گردشگری به همراه خواهد آورد؛ اما مهم این است که بتوانیم جذابیت‌هایمان را به دنیا به درستی معرفی کنیم، مسیر ورود گردشگر به کشور را تسهیل کنیم و به گردشگری به دید یک صنعت نگاه کنیم که همانند صنعت نفت می‌تواند ارزآوری داشته باشد.

اگر چنین دیدگاهی داشته باشیم، آن گاه الزامات سیاسی آن نیز تامین خواهد شد؛ ولی به نظر می‌رسد همچنان چنین دیدگاهی وجود ندارد و به همین سبب، بیشتر طرح‌ها تنها در عرصه حرف باقی می‌مانند.

این نکات در عرصه گردشگری داخلی نیز با اندکی تسامح قابل تحلیل است. گردشگر داخلی، هنگامی گزینه گردشگری داخلی را با قوت و قدرت انتخاب می‌کند که تغییر محسوسی در خدماتی که می‌خرد، احساس کند. ایجاد تنوع در مقاصد گردشگری، ارائه خدمات بهینه به مسافران، رعایت حقوق مسافران و مهم‌تر از هر چیز کاهش هزینه تمام شده سفرهای داخلی ازجمله انتظاراتی است که مسافران در برابر انتخاب گزینه‌های سفرهای داخلی خواهان آن هستند.

مریم چهاربالش