نگاهی‌متفاوت به بزرگان‌علم

در سالن فناوریهای بومی، بخشی از تاریخ فناوریهای عظیم ایران که در دورههای مختلف به منصه ظهور رسیده بازسازی شده و در معرض دید عموم قرار گرفته است. بخشی از این گالری اختصاص به اختراعات و فناوریهای ابداعی بدیع الزمان ابوالعزبن اسماعیل بن رزاز الجزری، دانشمند بزرگ قرن ششم و هفتم هجری اختصاص دارد. از آنجا که تمام آثار موجود در موزه علوم و فناوری از قابلیت تعاملی برخوردارند و بازدیدکنندگان میتوانند با کمک موزهداران آموزش دیده با نحوه کار این دستاوردهای علمی آشنا شوند و خود آن را به کار گیرند به نظر میرسد بازسازی دستاورد دانشمندان بزرگ ایرانی سرفصل جدیدی در توجه به گذشته علمی کشور خواهد داشت. بازسازی ساعت طاووس الجزری: جزری فن ساعتسازی را بهبود فراوانی بخشید. از شرح او در کتابش برمیآید که وی بخوبی از کارکرد چرخ دَنگ آگاه بوده است. یکی از معروفترین ساعتهای ابداعی جزری موسوم به طاووس توسط موزه علوم و فناوری جمهوری اسلامی ایران بازسازی شده و هم اکنون در گالری فناورهای بومی موزه در معرض دید عموم قرار گرفته است. قفل مرکب رمزی الجزری: در اروپا نخستین قفل رمزدار را باترزورث (Buttersworth) در 1262 هجری/1846 میلادی ساخته است. جالب توجه آنکه صفحات فنری بهکار رفته در قفل وی به طرز شگفتآوری به صفحههای قفل مرکب جزری شباهت دارند. نمونهای از این قفل خارقالعاده در دهه 70 در وزارت صنعت، معدن و تجارت ساخته شده که هماکنون در موزه علوم و فناوری به نمایش گذاشته شده است. بازسازی دستگاه سوم از نوع پنجم آب بالابر الجزری: نوع (بخش) پنجم کتاب الجزری به معرفی پنج دستگاه آب بالابر که آب را از آبگیر، چاه کم عمق و رود جاری به بالا میبرد، پرداخته است. این دستگاه نیز در موزه علوم و فناوری در حال بازسازی است و بزودی در مکان موقت موزه (ساختمان کتابخانه اسبق ملی ایران) به نمایش گذارده خواهد شد. اسماعیل کاظمی / سرپرست گالریهای موزه علم و فناوری