سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
این ثبت در حالی صورت میگرفت که درختان چندصد ساله این باغ، به دلیل عدم رسیدگی، طراوت خود را از دست داده و تعدادی از آنها خشک و نابود شده بودند، اما تلاش و اقدامات عاجل مسوولان وقت میراث همچون مسکنی عمل کرد و توانست تا حدی این آسیبهای وارده را برطرف کند، عیبها را بپوشاند و تایید بازرسان یونسکو را نیز بهدست آورد.
در حالی که انتظار میرفت پس از ثبت جهانی، رسیدگی به باغ همچنان در اولویت برنامههای مسوولان میراث فرهنگی قرار گیرد ولی طبق اظهارات برخی کارشناسان و مشاهدات عینی، اقدامات خاصی برای حفظ و نگهداری از درختان و آثار تاریخی این باغ صورت نگرفته است.
البته اظهارات ضد و نقیضی در این باره وجود دارد چرا که برخی نظیر مسوولان میراث فرهنگی معتقدند رسیدگی به این باغ همچنان در اولویت کاری آنها قرار دارد و برنامههای ویژهای نیز برای آن در نظر گرفتهاند.
علت خشکیدن درختان باغ فین
سرپرست اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کاشان در این زمینه به «جامجم» میگوید: نداشتن برنامه مطالعاتی در زمینه کوددهی و نوع خاک باغ فین و سرمازدگی سال 86 که باعث خشک شدن حدود 20 درصد درختان این باغ شده بود، تلنگری برای رسیدگی و بررسی جدی وضعیت خشکی سروهای این باغ شد.
حسین یزدانمهر با بیان اینکه آبدهی نادرست و آهکزنی برای شستشوی جویها، ریشه سروها را تضعیف و باعث خشکاندن آنها شده بود، میافزاید: در پی افزایش خشکی سروهای باغ فین، اداره میراث درصدد بررسی عوامل این معضل برآمد و مطالعاتی سال 88 در این زمینه توسط دکتر بنیعامری بهعنوان یک گیاهپزشک صورت گرفت.
وی درباره علت قطع درختان باغ میگوید: خشک بودن درختان بستری برای جمع شدن حشرات موذی، سوسک چوبخوار و کنه فراهم آورده و باعث آسیب رساندن به دیگر سروها شده بود، لذا به تشخیص کارشناسان، درختانی که صددرصد خشک شده بودند، قطع شدند.
یزدانمهر تشکیل کمیته فنی متشکل از هشت نفر از استادان کاشان در رشتههای مختلف گیاهشناسی، خاکشناسی و آبشناسی، بررسی تغذیه درختان، کوددهی، آبدهی، سمپاشی و برگزاری سالانه 12 جلسه به منظور بهرهگیری از نظرات تخصصی این اساتید را از جمله اقدامات اداره میراث کاشان برای بررسی علل خشکی سروها عنوان کرده و تصریح میکند: در پی ارائه نظرات این متخصصان تمام معضلات فنی و عیبهای سلیقهای اعمال شده در باغ از جمله سنگفرش مسیرهای باغ برطرف و به حالت اولیه و سنتی خود برگردانده شد.
سرپرست اداره میراث کاشان، خمیدگی تعدادی از درختان باغ فین که به نظر میرسد پس از ثبت جهانی بیشتر شدهاند را پیامد عملکردهای نامناسب دانسته و میگوید: در گذشته تعدادی از سروها برای جلوگیری از خطر افتادن به صورت گروهی با سیم بکسل به هم بسته شدند که با این کار اثر نیروی وزش باد بر درختان بیشتر و موجب خمیدگیشان شده و این خمیدگی به مرور زمان بیشتر شده است.
وی در عین حال تاکید میکند مرمت و رسیدگی به بناهای تاریخی باغ فین که در حال حاضر وضعیت مناسبی ندارند نیازمند 10 میلیارد ریال اعتبار است.
باغ فین بایگانی ندارد
یک کارشناس کشاورزی اداره میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری نیز با بیان این که انجام اقدامات کارشناسی برای حفظ فضای سبز باغ ضروری است، میگوید: نبودن آرشیو اطلاعاتی قابل استناد از وضعیت درختان و اقدامات صورت گرفته در برنامه نگهداری آنها طی چند سال اخیر یکی از مشکلات و موانع موجود در زمینه رسیدگی به وضعیت درختان باغ فین است.
زهره حنطهای با اشاره به برخی اقدامات صورت گرفته نامناسب و شرایط بد نگهداری درختان اظهار میدارد: احداث معابر در مکانهای نامناسب و در محدوده حضور ریشه درختان باعث قطع ریشه درختان شده است.
از سوی دیگر، بالا بودن درصد آهک خاک به علت ورود آهک بیش از حد از جویهای آبرسانی در زمان تمیز کردن کاشیهای جویها و نگه داشتن غیراصولی تنه درختان قطع شده در ارتفاع چهار متری از جمله عوامل آسیبزا به درختان این باغ بوده است که در یکی دو سال اخیر با اقدامات مناسب برطرف شدند.
اقدامات غیرکارشناسانه
در همین حال یکی از کارشناسان میراث فرهنگی که تمایل نداشت نامش فاش شود، وضعیت باغ را در حال حاضر مناسب ندانسته و با بیان این که درختان باغ فین مثل سرو و کاج از نوع سوزنی برگ و مقاوم در برابر سرما هستند به جامجم میگوید: گرچه خشکی درختان باغ به سرمای سال 86 نسبت داده شد، ولی در واقع اقدامات بسیار غیرکارشناسانهای که در سطح این باغ صورت گرفته، باعث نابودی درختان آن شده است.
وی میافزاید: نبود طرح جامع، برای رسیدگی به باغ و نبودساماندهی عرصه و حریم باغ فین که میتواند فضاهای پیرامون را به یکی از نامنظمترین فضاهای شهری که باعث خدشهدار شدن سیمای شهری و اماکن تاریخی میشود، تبدیل کند، در حال حاضر از مشکلات آن به شمار میروند.
این دوستدار میراث فرهنگی تصریح میکند: مرمت و بازسازی یک پروژه تاریخی به دلیل ظرافت هنری به زمان زیادی نیاز دارد.
وی همچنین تغییر مکرر مدیریت در ابنیه تاریخی، فرهنگی و مذهبی را یکی دیگر از عوامل آسیبرسان به این مجموعه دانسته و میگوید: در حال حاضر با توجه به قطع 112 درخت کهنسال و خارج کردن آنها از باغ، تابیدن نور خورشید به کف باغچهها و باغ را به عینه میتوان مشاهده کرد در حالی که در گذشته کف باغ قابل رویت نبود.
از طرفی طرح جایگزینی نهالهای جدید نیز طرح مناسبی نیست چرا که این نهالها نمیتوانند جای درختان کهنسال و قدیمی را در این باغ بگیرند و باغ را به شکوه و عظمت گذشته آن برگردانند.
فروغ صالحی - جام جم کاشان
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
علی اصغر هادیزاده، رئیس انجمن دوومیدانی فدراسیون جانبازان و توانیابان در گفتوگو با «جامجم» مطرح کرد