آثاری که مترصد نمایش عمومی هستند

 عده‌ای هم به غیرسینمایی بودن بعضی از اعضا یا دوری بعضی دیگر از سال‌های اوج فعالیتشان در سینما ایراد می‌گرفتند و معتقد بودند که برگزیدگان رشته‌های مختلف جشنواره برمبنای برخی ملاحظات غیرسینمایی انتخاب می‌شوند و موضوع یا لحن فیلم‌ها و رویکرد یا جهتگیری سیاسی فیلمسازان در تعیین جایگاه آنها تأثیر مستقیم خواهد داشت؛ بخصوص این‌که در اقدامی عجیب و نامرسوم، تعداد اعضای هیأت داوران بخش مسابقه این دوره زوج بود (6 نفر) که همین امر به بدگمانی‌ها دامن می‌زد. اما انتخاب نام کاندیداها، جز در مواردی اندک، نشان داد که به‌‌رغم همه جنجال‌ها و بدگمانی‌ها، قرار نیست در دوره بیست‌ونهم اتفاق خاصی بیفتد. از وقایع جالب این دوره، انتخاب فیلم «جرم» به عنوان بهترین فیلم جشنواره بود که اولین سیمرغ بلورین مسعود کیمیایی را برایش به ارمغان آورد. کیمیایی پیش از این برای فیلم اعتراض نامزد همین عنوان شده بود، اما در رقابت نهایی سیمرغ بلورین را از دست داد.

این بار فیلم جرم در حضور مدعی پرقدرتی همچون اصغر فرهادی و اثر تحسین‌شده‌اش «جدایی نادر از سیمین» توانست عنوان بهترین فیلم را از آن خود کند. جالب است که فیلم اصغر فرهادی همه جوایز اصلی (بهترین کارگردانی، بهترین فیلمنامه و بهترین فیلم از نگاه تماشاگران) را به دست آورد، اما به تشخیص هیأت داوران، جرم به عنوان بهترین فیلم انتخاب شد. در این میان فیلم‌های مطرح دیگری هم بودند که در زمان نمایش با تحسین منتقدان مواجه شدند، اما در فهرست نامزدها یا برندگان اصلی جایی نداشتند؛ مثل «برف روی شیروانی داغ» ساخته قابل تأمل محمدهادی کریمی و «سعادت‌آباد» مازیار میری. چهره‌سرشناس دیگری که پس از چند دوره انتظار توانست سیمرغ بلورین را به خانه ببرد حامد بهداد، بازیگر جنجالی سینمای ایران بود که در سال‌های گذشته همواره در صف شانس‌های جایزه حضور داشت، اما در رقابت نهایی ناکام می‌ماند. بهداد در حضور رقیبی جایزه را گرفت که خیلی از کارشناسان اطمینان داشتند سیمرغ بهترین بازیگر نقش مکمل را به دست خواهد آورد؛ شهاب حسینی.

بازی درخشان شهاب حسینی در جدایی نادر از سیمین آنقدر ظریف و پیچیده بود که حتی هیأت داوران هم نتوانست از کنارش بدون واکنش عبور کند و دیپلم افتخار نقش مکمل را به او اهدا کرد. نظیر این اتفاق برای ساره بیات دیگر بازیگر فیلم اصغر فرهادی هم افتاد و او نیز در مرحله نهایی سیمرغ بلورین را به مهناز افشار واگذار کرد که در فیلم سعادت‌آباد مازیار میری بازی خوبی ارائه داده بود. ساره بیات یکی از پدیده‌های این دوره بود که با بازی فوق‌العاده‌اش در جدایی نادر از سیمین بسیار بالاتر از حد انتظار ظاهر شد و منتقدان سینمایی را غافلگیر کرد. البته شهاب حسینی و ساره بیات به فاصله کوتاهی پس از اختتامیه جشنواره فجر و ناکام ماندن در رقابت سیمرغ‌های بلورین، در جشنواره برلین حسابی خوش درخشیدند و خرس نقره‌ای بهترین بازیگر زن و مرد را به دست آوردند تا شایستگی‌شان بار دیگر و این بار در یک جشنواره معتبر بین‌المللی تأیید شود. از سوی دیگر مهدی هاشمی، بازیگر باتجربه و معتبر سینما و تلویزیون موفق شد سیمرغ دیگری به کارنامه پرافتخارش اضافه کند. هاشمی برای بازی در فیلم‌های «آقا یوسف» و «آلزایمر» نامزد جایزه نقش اصلی مرد بود که سرانجام این جایزه را برای هر دو فیلم دریافت کرد. او در چند سال گذشته یکی از بهترین بازیگران سینمای ما بوده است. در کنار او ویشکا آسایش با بازی جذاب و بامزه‌اش در فیلم «ورود آقایان ممنوع» جایزه نقش اصلی را گرفت تا غیبت و کم‌کاری‌اش در سال‌های اخیر با یک سیمرغ بلورین دلپذیر جبران شود. آسایش بازی متفاوتی در فیلم رامبد جوان به نمایش گذاشته و یکی از نمونه‌های جالب کمدی فانتزی را در بازی‌اش انعکاس داده است. در بررسی داوری‌های دوره بیست‌ونهم به یک حاشیه دیگر هم باید اشاره کرد که با ابهام‌های زیادی همراه بود. پس از مصاحبه پرسروصدای رضا میرکریمی، هیأت داوران تصمیم داشت فیلم «یه حبه قند» ساخته این کارگردان را داوری نکند که اگر این تصمیم عملی می‌شد بی‌تردید اقدامی عجیب و نامتداول صورت گرفته بود؛ چون هیأت داوران هیچ جشنواره‌ای اجازه ندارند فیلمی را خودسرانه از داوری محروم کنند و برای تنبیه یک فیلمساز، اثرش را کنار بگذارند یا نادیده‌اش بگیرند. اما نامزد نشدن فیلم میرکریمی با این شایعه همراه شد که انتقاد تند این کارگردان آرام و بی‌حاشیه باعث شده به‌طور غیررسمی نسبت به فیلم او کم‌لطفی شود. گرچه باید پذیرفت که در مجموع داوری‌های این دوره دست‌کم تا مرحله اعلام نامزدها چندان جای چون و چرا نداشت؛ به‌هرحال بیست‌ونهمین دوره جشنواره فیلم فجر با همه حرف‌وحدیث‌هایش به پایان رسید تا سینمای ایران برای سالی پربار آماده شود؛ سالی که تراکم فیلم‌های آماده اکرانش بیشتر از سال‌های گذشته است و آثار قابل توجهی از هم‌اکنون مترصد فرصت نمایش عمومی هستند.