تاخت و تاز دزدان دریایی در سواحل سومالی

پدر از فرزندانش درباره بازیشان می‌پرسد و دختر با لبخندی بر لب جواب می‌دهد: این بازی دزدان دریایی است. در این لحظه مادر لبخندی می‌زند و به دخترش می‌گوید: مواظب باش برادرت کشتی کوچکت را به سرقت نبرد، چراکه من به دزدان دریایی برای آزادی کشتی‌ات باج نخواهم داد!

اگر وضعیت یک خانواده خوشبخت در حال استراحت در یکی از تفرجگاه‌های مشرف بر دریای سرخ به این ترتیب باشد، وضعیت منطقه ساحلی جنوبی شکل کاملا متفاوتی خواهد داشت و بی‌شک فضایی مملو از ترس و توطئه بر نزدیکی‌های مدخل جنوبی دریای سرخ در نزدیکی خلیج عدن و در امتداد سواحل سومالی مشرف بر اقیانوس هند سایه افکنده است. علی‌رغم حضور 3 گروه از نیروهای دریایی چندملیتی در سواحل سومالی و اطراف این منطقه که ائتلاف دریایی بین‌المللی متشکل از 25 کشور به رهبری آمریکا در راس آنها قرار دارد و ناوگان‌های دریایی ایران، کره، ژاپن، مالزی، چین، هند، عربستان سعودی و یمن نیز در آنجا به ایفای نقش می‌پردازند، دزدان دریایی توانسته‌اند از تاریخ 4 نوامبر 2010 تاکنون بیش از 438 دریانورد و 20 کشتی را به گروگان بگیرند که باید 100 گروگان جدید را که گزارش‌های سازمان بین‌المللی دریانوردی به آن اشاره کرده است، به این آمار اضافه کرد.

نیویورک اخیرا میزبان نشست گروه همکاری‌های بین‌المللی به منظور مبارزه علیه دزدان دریایی در سواحل سومالی بود و لین باسکو، وکیل مسوول امور سیاسی سازمان ملل متحد طی اظهاراتی در مقابل شورای امنیت این سازمان خاطرنشان کرد: «کشتی‌های دریایی به تنهایی نخواهند توانست مشکل را حل کنند و مشکل دزدان دریایی در سواحل سومالی هر روزه بغرنج‌تر می‌شود، لذا لازم است تلاش‌های نظامی بیشتری برای حل این مساله صورت گیرد و تدابیر متعددی در 3 سطح بازدارندگی، امنیت و قانونمداری و رشد و توسعه اتخاذ شود».

وی برای مقابله با این وضعیت پیشنهاد بهبود اوضاع اقتصادی سومالی و فراهم کردن شرایط زندگی و کار به‌جای دزدی دریایی و در عین حال اعمال محدودیت‌ها و مجازات‌های قانونی علیه فعالیت‌های دزدی دریایی و رفع خلأهای موجود به منظور ممانعت از فرار جنایتکاران از چنگال قانون و افزایش قدرت دولت برای اجرای قانون و نیز اجرای احکام قانونی در این کشور را ارائه کرد.

گزارش‌های واصله از منطقه مذکور حاکی از این است که دزدان دریایی با عضوگیری در میان کودکان سومالیایی و جذب آنها به داخل گروه‌های دزدی فعال در نزدیکی سواحل «بونتلاند» سعی دارند نسل جدیدی از دزدان دریایی را در این منطقه روی کار بیاورند و در آغاز سال جاری میلادی عملا 10 مورد از این گروه‌ها شناسایی شده و در ماه‌های بعدی نیز پدیده فرار کودکان از بونتلاند و جنوب و مرکز سومالی به منظور عضویت در گروه‌های راهزنی دریایی به وضوح قابل مشاهده بود. حال پس از ظهور نسل کودکان دزد دریایی این مساله دور از انتظار نیست که سومالی گرفتار ناامنی‌ها و فقدان قانونمداری شده و در نتیجه زمینه مناسبی برای رشد و شکوفایی دزدی دریایی پدید آمده است. این مساله نیز به نوبه خود مانع از واردات کالاها و مواد غذایی شده و در نتیجه قیمت مواد غذایی و ساختمانی افزایش یافته و با کاهش فعالیت‌های تجاری و اقتصادی شاهد افزایش بیکاری در این جامعه هستیم و همین وضعیت باعث می‌شود که جوانان سومالی راهی جز عضویت در گروه‌های مسلح یا باندهای جنایتکاری و دزدی دریایی پیدا نکنند.

دبیرکل سازمان ملل متحد در اواخر ماه گذشته میلادی گزارشی را به شورای امنیت تحویل داده بود که در آن به نیاز مبرم برای تلاش بیشتر بویژه برای بررسی دلایل اساسی دزدی دریایی اشاره کرده و خواستار برقراری آرامش و حاکمیت قانون در سومالی شده بود. دبیرکل سازمان ملل در این گزارش خود به مساله مهمی اشاره کرده و گفته بود که تا تاریخ 11 اکتبر 2010 هیچ سازمان منطقه‌ای یا هیچ یک از کشورهای عضو آنها برای همکاری با دولت ائتلافی انتقالی در سومالی در زمینه مبارزه با دزدی دریایی اعلام آمادگی نکرده‌اند.

دولت سومالی آمادگی خود برای همکاری در عرصه داخلی این کشور را اعلام کرده و در عمل نیز اطلاعات زیادی درباره دزدان دریایی ارائه کرده بود، علاوه بر این، مقامات سیاسی و مذهبی و شخصیت‌های اجتماعی سومالی نیز طی نامه‌های علنی و رسانه‌ای خواستار همکاری مردم در زمینه مبارزه با دزدان دریایی شده و به آثار خطرناک و زیانبار ناشی از فعالیت‌های دزدی دریایی اشاره کردند. مسوولان منطقه بونتلاندو در سومالی نیز ورود افراد مشکوک به دست داشتن در دزدی دریایی به این منطقه را ممنوع اعلام کرده و با تحویل این افراد به دست قانون برای محاکمه در دادگاه‌ها موافقت کردند. شایان ذکر است که به موجب قطعنامه شماره 1851 شورای امنیت سازمان ملل متحد در سال 2008 ائتلافی بین‌المللی به نام «مجموعه یا گروه ارتباط مسوول مبارزه با دزدی دریایی در سواحل سومالی» تشکیل شد که در حال حاضر 53 کشور در آن عضو هستند. این گروه به نوبه خود 4 گروه فرعی یا زیر مجموعه نیز تشکیل داده است که انگلیس و ایرلند شمالی ریاست گروه نخست را بر عهده دارند و مسوولیت هماهنگی عملیات و ایجاد تشکیلات منطقه‌ای را عهده‌دار هستند. گروه دوم که ریاست آن را دانمارک بر عهده دارد بیشتر مسوول جنبه حقوقی این مساله است. گروه سوم به ریاست آمریکا نیز وظیفه اطلاع‌رسانی بیشتر و تشکیل نیروهای ویژه مبارزه با این پدیده دزدی دریایی را بر عهده دارد. مصر نیز که ریاست گروه چهارم را عهده‌دار است در زمینه کمک‌رسانی به منظور ارتقاء تلاش‌های دیپلماتیک و رسانه‌ای در ارتباط با تمامی جنبه‌های دزدی دریایی فعالیت می‌کند.

پسر و دختر به دور از این تنش‌ها، لبخند زنان به سوی پدرشان حرکت کرده و از او درباره کتابی که از صبح مشغول خواندن آن بود سوال می‌کنند. پدر جواب می‌دهد این کتاب درباره دزدان واقعی است یعنی کسانی که دست به گروگانگیری، سرقت و قتل می‌زنند. فرزندان نگاهی آمیخته به ترس به پدرشان می‌اندازند و بعد همگی با هم به افق و محل تلاقی آسمان صاف با دریای نیلگون و سحرانگیز چشم می‌دوزند سپس پسرک با بیل به سمت شن‌ها حرکت می‌کند و خواهرش از او می‌پرسد، چکار می‌کنی؟ او با قاطعیت جواب می‌دهد، می‌خواهم قلعه، بارو و سنگر درست کنم.

الاهرام / مترجم: یوسف رضازاده