سمنو؛ برکت سفره هفت سین

می‌گویند قدیمی‌ها از سبزه گندم سمنو درست می‌کردند تا از طریق خوردن آن کثرت و وفور نعمت را به سفره‌های خود بیاورند.

درست کردن سمنو آداب و مراسمی داشت که بی‌شباهت به مراسم پخت حلیم نیست.

نیت کردن سر سفره دیگ و نیفتادن چشم نامحرم به آن و خواندن اوراد و ادعیه و حتی برگزاری نماز حاجت و.... بر سر دیگ سمنو رسم بوده است و هرکس بر سر دیگ سمنو حاجت می‌گرفت خود نیز باید دیگ سمنویی برپا می‌کرد. نذر کردن پای دیگ سمنو از آداب معمول بود اما امروز هم سمنوپختن بندرت صورت می‌گیرد و هم نذر کردن پای دیگ آن.

حتی گذشتگان معتقد بودند سمنو توان و نیروی مرد خانه است و اگر به هنگام نوروز، در خانه‌ای درست نشود‌ در سال جدید، مرد خانه خواهد مرد!

سمنو در اعتقاد عام به فاطمه زهرا(‌س) اختصاص داشت و زنان برای بچه‌دار شدن و یا گشایش بخت نذر می‌کردند و دیگ سمنو را هم می‌زدند و دعا می‌کردند.

بر حذر کردن افرادی که مومن نیستند و واجبات دینی خود را بجا نمی‌آورند از حضور در اطراف دیگ سمنو، بر حذر داشتن حضور افراد ناپاک به خاطر جلوگیری از شور شدن سمنو و اعتقاد به باقی‌ماندن جای دست یکی از زنان بزرگ مذهب تشیع (حضرت فاطمه) از جمله این اعتقادات است.

برخلاف حلیم که کاری مردانه بوده و هست سمنوپزان به زنان اختصاص داشت و آنها که امکان پختن سمنو را نداشتند نذر می‌کردند که در پختن سمنوی کس دیگری که اقدام به این کار می‌کند ‌شریک شوند و یا به او مساعدت کنند، به خاطر همین سمنو پزان همیشه شلوغ بود.

اگر شما هم دوست دارید این سنت دیرینه را بر پا کنید خوب است از سبزه سبز کردن شروع کنید.

گندم یک کیلو و آرد نان سنگک 3 کیلو. سمنو نیازی به شکر ندارد.

طرز تهیه: گندم را تمیز کرده و بشویید. مدت 3 روز آن را در آب خیس کنید و طی این مدت چند بار آب آن را عوض کنید تا نوک گندم جوانه بزند. سپس آن را در دستمالی تمیز و خیس بریزید تا ریشه درآورد. بعد از درآوردن ریشه آن را در چند عدد سینی پهن کرده و پارچه‌ای خیس روی آن بیندازید تا گندم ساقه نقره‌ای بزند. بعد آن را چرخ کرده یا بکوبید. مقداری آب روی آن بریزید و خوب مخلوط کنید سپس از صافی رد کنید به طوری که شیره از پوسته گندم درآید. چون شیرینی سمنو از همین شیره سفید رنگ می‌باشد باید دقت کنید که گندم خوب نرم شده و شیره آن گرفته شود. آرد را در قابلمه مناسبی ریخته و شیره گندم را کم‌کم به آن اضافه کنید تا آرد در شیره حل شده و به صورت مایع رقیقی درآید. ظرف را روی شعله اجاق قرار دهید و آن را مرتب هم بزنید تا مایع جوش آمده، کم‌کم غلیظ شود. مایع سمنو را باید مرتب هم بزنید تا ته نگیرد و مثل حلوا شود. وقتی آب سمنو کشیده شد، آن را کمی تفت دهید و در این مرحله مقداری آب سرد به سمنو اضافه کنید تا کمی رقیق‌تر و خوشرنگ‌تر شود. سمنو را در ظرف گردی ریخته و مدت نیم ساعت در فر یا روی اجاق با حرارت ملایم قرار دهید تا دم بکشد. در صورت تمایل می‌توانید مقداری خلال پسته و بادام به سمنو اضافه کنید.

یادم می‌آید وقتی سال‌ها پیش مادرم سمنو می‌پخت حدود یک‌سوم شیره آرد در آن می‌ریخت، از اول غروب شیره را در دیگ می‌ریخت و می‌جوشاند و به آن بادام با پوست اضافه می‌کرد. این مایع باید هم می‌خورد گاهی تا صبح طول می‌کشید و سمنو کاملا کش‌دار و قهوه‌ای می‌شد و شروع به پرش می‌کرد. این کار حدود 14 ساعت طول می‌کشید. وقتی شروع به پریدن می‌کرد زیر آن را بسیار کم می‌کرد و دم می‌کرد تا 4ساعت بعد جا بیفتد.

این کار طاقت‌فرسا هرگز بر عهده یک نفر نبود و همه همسایه‌ها و کسانی که دوست داشتند در این مراسم باشند به سمنو پزان می‌آمدند. چه دختر‌ها که در این مراسم با مادر شوهر آینده‌شان آشنا شدند و چه پیوندها که پای دیگ برقرار می‌شد و البته چه غیبت‌هایی که به مناسبت سمنوپزان از دهان خاله و خانم باجی نقل می‌شد و روابط و همسر صیغه‌ای بعضی‌ها هم در همین محافل، لو می‌رفت و آشوب به پا می‌کرد و...

سمنو که پخته می‌شد بچه‌ها می‌گشتند تا دانه‌های بادام را از درون کاسه‌شان پیدا کنند. سمنو که بین همسایه‌ها پخش می‌شد داخل هر ظرف یکی دو بادام هم بود و اگر بادام را می‌شکستید شیره شیرین و دوست داشتنی در آن جمع شده بود و بادام در آن شیره خیس خورده بود و خیلی خوشمزه می‌شد.

اگر شما طرفدار شیوه‌های سخت و سنتی هستید و دنبال تجربه مزه اصیل سمنو می‌باشید این روش را هم تجربه کنید.