موسیقی در تیتراژ حرف اول را می‌زند

کار حرفه‌ای را از چه زمانی شروع کردید؟

من کار تصویری و تصویرسازی را پیش از انقلاب و در سیزده، چهارده سالگی شروع کردم. ضمن این که هرگز استاد یا معلمی نداشتم و این کار را تجربی آموختم. به این کار علاقه زیادی داشتم.

منبع الهام شما چه چیزهایی بود؟

تیتراژ در ایران سابقه طولانی ندارد. بنابراین بیشتر از روی تیتراژ فیلم‌های خارجی قدیم الهام می‌گرفتم. ضمن این که عکس و عکاسی هم4 4در این زمینه به من خیلی کمک کرد.

این کار تا چه حد حس هنری‌تان را ارضا می‌کند؟

به هر حال با کارهای هنری خیلی راحت می‌توانم خودم را از نظر روحی تخلیه کنم و کارهایی را که دوست دارم انجام دهم؛ مثل مستندسازی، گرفتن عکس، تصویرسازی و ...

پس کار مستند هم کرده‌اید؟

بله. در چند کار با آقای کیارستمی همکاری داشتم که آخرینش مستند فرش بود.

به نظرتان تیتراژ چه تاثیری در معرفی و ساختار یک کار تلویزیونی دارد؟

نقش مهمی دارد. به نظر من تیتراژ شناسنامه کار به شمار می‌آید. چون اسامی سازندگان یک کار در تیتراژ نوشته و پخش می‌شود. ضمن این که عقیده دارم تیتراژ به نوعی یک اثر مستقل است.

در ساخت تیتراژ چه چیزی در اولویت قرار دارد؟

موسیقی. در واقع موسیقی حرف اول را در ساخت یک تیتراژ می‌زند. به نظرم موسیقی باید جان داشته باشد؛ مثل موسیقی تیتراژ سریال آخرین گناه که ریتم تندی داشت.

برای انتخاب یک کار چقدر به فیلمنامه آن اهمیت می‌دهید؟

طبیعتا برایم مهم است. ولی متاسفانه وقت نمی‌شود کل فیلمنامه را بخوانم و بیشتر با تهیه‌کننده‌ها در ارتباط هستم. آنها بخشی از کار را نشانم می‌دهند و بعد با استفاده از عکس‌های سریال، شروع به کار می‌کنم.

ساخت یک تیتراژ معمولا چقدر زمان می‌برد؟

بستگی به نوع کار دارد. مثلا تیتراژ سریال ریحانه (سیروس مقدم)‌ نزدیک به یک ماه طول کشید، چون کار سختی بود. ولی تیتراژ آخرین گناه تنها 2 روز طول کشید.

تیتراژ سریال در چشم باد خیلی خاص است و به نظر می‌آید کار سختی بوده است. در مورد این کار برایمان بگویید؟

از آنجایی که این سریال یک سریال تاریخی و خاص بود، دوست داشتم تیتراژ آن در شأن کار باشد. بنابراین طراحی آن را شروع کردم. اگر چه وقت زیادی هم نداشتم. مخصوصا این که باید انگشتر و مهر را هم طراحی می‌کردم. تیتراژ در چشم باد، سیال است چون اسامی آن بسیار در حال تغییر هستند.

آیا بازیگران نسبت به قرار گرفتن اسم‌هایشان در تیتراژ حساس هستند یا خیر؟

بسیار زیاد، اما من حرفشان را گوش نمی‌کنم. چون من با تهیه‌کننده طرف هستم. اما شاهد درگیری‌شان با هم بوده‌ام.

آقای توکلی به کارگردانی هم فکر کرده‌اید؟

بله. احتمال دارد امسال کارهایی انجام بدهم. یک فیلم مستند داستانی دارم و یک فیلم موزیکال. قصد دارم تله فیلم هم بسازم.

از بین کارهایی که تا به حال ساخته‌اید، کدام‌یک را بیشتر دوست دارید؟

معمولا کارهای آخر دوست‌داشتنی‌‌تر و بهتر هستند. بنابراین من در چشم باد و شمس‌العماره را بیشتر دوست دارم.

این که گاهی قصه سریال را به نوعی در تیتراژ آن‌اثر می‌بینیم خوب است یا نه؟

اصطلاحا در این حالت می‌گویند قصه لو رفته است و من اصلا این شیوه را نمی‌پسندم، چون هیجان پیگیری کار را از بین می‌برد.

سهم عکس در طراحی یک تیتراژ چقدر است؟

قطعا خیلی. حتی می‌توانم بگویم رابطه مستقیم دارد.

درکدام کارتان از عکس بیشتر استفاده کرده‌اید؟

در تیتراژ فیلم قرمز و مجموعه خودرو تهران 11.

آیا در ساخت تیتراژ نیاز به تغییر داریم یا خیر؟

بله، صددرصد. باید نگاه سازندگان تغییر کند تا پخته‌تر شود. از رنگ و تصویر گرفته تا اندازه و نوع حروف اسامی.

تیتراژ فیلم سینمایی چقدر با کار تلویزیونی متفاوت است؟

خیلی. بزرگ‌ترین تفاوت آن در کادرهایشان است. تیتراژ در سینما به مراتب کوتاه‌تر از تلویزیون است و ساده‌تر هم هست. ضمنا از نظر ریتم، در سینما ریتم کار تندتر و حرکت زیادتر است.

در چه بخشی از ساخت یک تیتراژ حساسیت بیشتری نشان می‌دهید؟

فیلمبرداری، مونتاژ و آهنگی که روی آن گذاشته خواهد شد، چون اینها مکمل یک کار خوب هستند.

فکر می‌کنید بتوانید ردپای خاصی در ساخت تیتراژ از خود به جای بگذارید؟

نمی‌دانم. سوال سختی پرسیدید. اول از همه باید بگویم که تیتراژ یک عنصر تازه در آثار سینمایی و تلویزیونی ما محسوب می‌شود و با آمدن فیلم‌های آمریکایی و خارجی، تیتراژ در ایران هم شکل گرفت. من تا آنجایی که در توانم بود سعی کردم آثار متفاوتی در این زمینه از خود به جای بگذارم. امیدوارم بتوانم روزی به کارهایی که انجام داده‌ام افتخار کنم.

کارهای بعدی شما؟

احتمالا تیتراژ سریال سال‌های مشروطه به کارگردانی محمدرضا ورزی را خواهم ساخت.

تا چه زمانی این کار را ادامه خواهید داد؟

تا زمانی که در توانم باشد.

محبوبه ریاستی