نکته هایی از آیین قدیمی ازدواج در نهاوند

مراسم ازدواج در نهاوند آیین های قدیمی خاصی دارد. آداب ازدواج چنان طراحی شده که عروس و داماد با اعتقاد به ارزش این آیین نبوی ، تا آخر عمر به آن پایبند بمانند.

کد خبر: ۲۶۴۲۱

مراسم ازدواج از خواستگاری شروع می شد. شخصی از آشنایان خانواده عروس یا داماد که مورد اطمینان نیز بود، برای خواستگاری به خانه عروس می رفت و بعد از گرفتن پاسخ مثبت از طرف خانواده عروس ، به خانه داماد مراجعه و موافقت خانواده عروس را اعلام می کرد. آنگاه در شبی معین بزرگان فامیل داماد به خانه عروس می رفتند و قرارداد ازدواج را می نوشتند. قرارداد ازدواج توافقات میان دو خانواده عروس و داماد بود که روی کاغذ نوشته شده و به امضای شهود که از بستگان نزدیک بودند، می رسید. یک نسخه از آن قرارداد به پدر داماد و یک نسخه به پدر عروس داده می شد. البته در زمانهای بسیار دور، این قرارداد به صورت شفاهی بود و قول و سخن طرفین محترم و به منزله سند و امضا بود. مفاد قرارداد ازدواج مبنی بر تعیین مهریه ، خرج یکشبه (مقدار پولی که پدر داماد برای شام عروسی به پدر عروس می داد) ، مقدار معینی طلا طبق توافق طرفین ، مقدار معین شیربها (پولی که داماد برای خرید لوازم منزل به خانواده عروس می داد) و خلعت (پارچه ها و لباسهایی که برای بزرگان فامیل عروس از طرف داماد خریداری می شد) بود. در این شب ، روز نامزدی هم معین می شد. روز نامزدی ، خانواده داماد یک قواره پارچه نبریده سفید ، یک حلقه انگشتری طلا و یک کله قند را به خانه عروس می بردند ؛ سپس زنی از فامیل داماد (مادر ، خواهر ، عمه یا خاله) که «یک عقده» باشد یعنی یک بار بیشتر ازدواج نکرده باشد و الزاما شوهرش نیز در قید حیات باشد بلند می شد و انگشتری را در انگشت عروس می کرد؛ سپس چند دختر دم بخت چادر سفید نبریده را روی سر عروس می گرفتند تا آن زن با ضربه قند شکن ، نوک کله قند را جدا کند و کسانی که از ابتدا به نظاره ایستاده بودند ، نوک کله قند را می ربودند تا با تحویل آن به داماد ، پولی یا هدیه ای به عنوان شیرینی از وی بگیرند. آن گاه میوه یا شیرینی و چای بین فامیل تقسیم می شد و همه به پایکوبی ، دست افشانی و شادمانی می پرداختند ؛ سپس در غروب آفتاب خداحافظی می کردند و هر یک به خانه می رفتند. جشن نامزدی معمولا بعدازظهرها برپا می شد. در ایام گذشته ، گاه داماد و عروس حتی تا روز عروسی یکدیگر را نمی دیدند و اگر بعد از نامزدی ، داماد قصد می کرد به خانه عروس برود ، فقط برای زمان محدودی به خانه عروس می رفت ؛ ضمن این که باید از قبل موافقت پدر و برادران عروس را جلب می کرد. اگر داماد می خواست بعد از نامزدی به خانه عروس برود ، لازم بود با دستاویز برود ؛ یعنی داماد بعد از نامزدی نباید دست خالی به خانه عروس می رفت . گوشت ، میوه ، شیرینی و یا لباس کادویی که باید داماد به همراه خود می برد، آن را دستاویز می گفتند. پس از دوران نامزدی ، هنگام برگزاری مراسم عروسی می رسید. خانواده داماد یک هفته به عروسی مانده ، گوشت یا گوسفند، برنج ، روغن و پولی را که بابت خرج در قرارداد ازدواج تعیین شده بود، به خانه عروس می آوردند و پدر عروس مقداری از پول را به عنوان ته کیسه پس می داد. در قدیم مردم معتقد بودند ته کیسه موجب خیر و برکت است و حتما باید مقدار کمی از پول را خانواده عروس پس دهند. فردای آن روز خانواده عروس و داماد ، طلا ، لباس عروس (چادر ، پیراهن ، کفش و شلوار) و مواد غذایی عروسی را همراه با نقل و شیرینی می خرید و پدر عروس نیز برای داماد لباس (لنگ ، پیراهن و شلوار) خریداری می کرد و به اتفاق از بازار برمی گشتند. آن گاه خانواده عروس لباس داماد و سایر لوازم خریداری شده را با خود به خانه می بردند و مابقی توسط خانواده داماد به خانه منتقل می شد. یک روز مانده به عروسی ، خانواده داماد لباس عروس را به همراه طلای خریداری شده ، قند و چای و حنا در طوق (طبق) چیده و با تور قرمز تزیین می کردند و روی سر طبق کش می گذاشتند و به خانه عروس می بردند. خانواده عروس نیز اسپند دود می کردند و از خانه عروس ، اقوام عروس و داماد ، لباس داماد و اثاثیه تهیه شده منزل (جهیزیه) را که قبلا فهرست نویسی شده بود و شهود آنها را امضا کرده بودند ، در طوق ها گذاشته و تزیین می کردند و به خانه داماد می بردند. در طول راه ، همراهان جهازی به دست زدن ، هورا کشیدن ، پایکوبی و شعرخوانی می پرداختند. در پایان جشن در خانه عروس ، عروس با مادر و پدر و برادران و خواهرانش خداحافظی کرده و به خانه داماد می رفت.