جولان حق سوریه است

متن مصاحبه بشار اسد رییس جمهور سوریه با روزنامه‌ اتریشی اشتاندارد به شرح زیر است:

اشتاندارد: شما قبلا گفته بودید که مذاکرات غیر مستقیم سوریه و اسراییل که قرار بود دسامبر سال 2008 برگزار شود در آستانه‌ شکست است. این اظهارات مربوط به قبل از دوران تغییر دولت در آمریکا و اسراییل بود. می‌توانید در این مورد بیشتر توضیح دهید. آیا ادامه این مذاکرات در شرایط فعلی امکان پذیر است یا نه؟

اسد: مذاکراتی که شما به آن اشاره کردید مذاکراتی غیر مستقیم بود و بیشتر در حکم ارزیابی و سنجش نیات و مقاصد طرف مقابل بود. این مذاکرات درحالی قرار بود انجام شود که با وجود هشت سال مذاکره‌ بی‌نتیجه و بعد از جنگ لبنان و حمله به سوریه، هیچ نوع اعتمادی بین طرفین وجود نداشت. ما در آن زمان خواستیم ببینیم که اسراییل چگونه آمادگی خود را نشان می‌دهد و به خطوط سال‌های 1967 بر می‌گردد یا نه؟ از این رو ما به میانجی‌های ترکیه یک نقشه دادیم که روی این نقشه خطوط مرزی سال‌های 1967 به وسیله نقاط جغرافیایی تعریف شده بود. نقاطی که اسراییل قرار بود با عقب نشینی به آنها موافقت کند. ما از رجب طیب اردوغان نخست وزیر ترکیه شنیدیم که ایهود اولمرت نخست وزیر اسراییل آمادگی دارد تا تمام جولان را بازگرداند.

اشتاندارد: آیا اولمرت این وعده‌ها را قبل از مذاکرات داده بود؟

اسد: بله. این شرط ما برای انجام مذاکره بود. اولمرت این وعده را داد اما نهایتا عملی نشد. ادامه مذاکرات ما هم به عقب نشینی اسراییل به سمت نقاط مذکور بستگی داشت. اسراییلی‌ها هم در پاسخ به این سوال ما جواب قطعی نمی‌دادند بلکه با اظهاراتی هم چون "در مذاکرات پیرامون‌ آن صحبت خواهیم کرد" واکنش نشان می‌دادند؛ اما ما مطمئنا در مورد همه چیز مذاکره خواهیم کرد غیر از سرزمینی که باید از طرف اسراییل بازگردانده شود. من با اردوغان تماس گرفتم. اولمرت هم نزد او بود. من و اردوغان حدود یک ساعت صحبت کردیم و بعد از آن هم وزیر امور خارجه ما با مشاور اردوغان صحبت‌هایش را ادامه داد. نتایج این صحبت‌ها هم این شد که اسراییل تمام این مدت ما را به بازی گرفته بود. اندکی بعد آن‌ها به غزه حمله کردند و روند صلح بار دیگر به طور کامل متوقف شد.

اشتاندارد: منظورتان این است که رابطه شما با اسراییل نیز به سردی روابط پدرتان با ایهود باراک در سال 2000 است؟

اسد: حتی سرد‌تر، در دوره من هیچ گاه در مورد خطوط مرزی صحبت نشد و ما اکنون بار دیگر در نقطه شروع قرار گرفته‌ایم.

اشتاندارد: اکنون وضعیت چگونه‌ است. منظورم دولت جدید راست گرای اسراییل است. شرط‌های آنها برای مذاکرات جدید چیست؟

اسد: ما تصورات خود را متناسب با آن چیزی که در اسراییل روی می‌دهد، تغییر نمی‌دهیم. ما به دنبال امتحان کردن و محک مقاصد و اغراض اسراییل هستیم. علاوه بر این ما شرطی به اسم جولان نداریم. جولان حق ماست. تنها شرط ما این است که اسراییل باید به شروط بین‌المللی پایبند باشد. یعنی شرایط قطعنامه‌ شورای امنیت.

اشتاندارد: آیا شما حرف‌های آویگدور لیبرمن وزیر امور خارجه اسراییل که گفته "اکنون فقط در صورتی می‌توانیم صلح کنیم که صلح ببینیم و ما حاضر نیستیم در ازای صلح، زمین بدهیم" را جدی می‌گیرید؟

اسد: صلح بدون باز پس دادن زمین‌هایی که طبق توافقات قبلی بر سر آن توافق شده است، به معنای نبود صلح است. مفهوم صلح برای آن‌ها و برای ما متفاوت است. می‌توان قرارداد صلح را منعقد کرد آن هم بدون اینکه سرزمینی وجود داشته باشد، اما چنین قراردادی صلح را به همراه نخواهد داشت و هیچ رابطه عادی و طبیعی‌ای شکل نخواهد گرفت.

اشتاندارد: زمزمه‌هایی وجود دارد مبنی بر آنکه برخی کشورهای همسایه در مسیر صلح سنگ اندازی می‌کنند و از ادامه روند آن رضایت ندارند.

اسد: این طور نیست. اسراییل تلاش می‌کند رابطه ما را با ایران آن طوری که خود می‌خواهد، شکل دهد. مساله این است که بحث ما با اسراییل هیچ ارتباطی با روابط ما با کشورهای همسایه‌مان ندارد بلکه ما بیشتر از حقوق خود صحبت می‌کنیم. هنگامی که ما در مورد حقوق سوریه صحبت می‌کنیم، این گونه اظهارات هیچ ربطی به حماس، حزب‌الله و ایران ندارد.حزب‌الله و حماس هر کدام احزاب جداگانه‌ای دارند که به طور مشخص در روند صلح دخیل هستند. ایران هم در این مورد دخالتی ندارد و شراکتی در روند صلح ندارد. در جریان صلح کشورهایی دخیل هستند که اشغال شده‌اند و به دلیل اشغال این سرزمین ما اکنون نمی‌توانیم صلح داشته باشیم. حال باید پرسید که این مساله چه ارتباطی با ایران دارد؟ این اظهارات اصلا صحت ندارد که تهران مخالف روند صلح است، بلکه ایران همیشه از تلاش‌های سوریه برای پیشبرد صلح حمایت کرده است.

اشتاندارد: اکنون شما به طور عملی چه اقدامی انجام خواهید داد؟ دولت جدید آمریکا تلاش می‌کند که خواسته‌هایش از شما را کاهش دهد. آمریکا دیگر از سوریه نمی‌خواهد که به طور کامل از حماس و حزب‌الله فاصله بگیرد و حمایت‌هایش را از آن‌ها متوقف کند بلکه بیشتر خواهان تاثیر گذاری متعادل‌تر سوریه است. آیا شما این خواسته‌ها را بر آورده می‌کنید؟

اسد: من قبلا هم گفتم، جهت‌گیری سیاست ما این نیست که اسراییل چه می‌خواهد، چه اتفاقاتی در اسراییل در حال روی دادن است. برای ما فرقی نمی‌کند چه دولتی در اسراییل روی کار است. ما با هر دولتی که بتواند و آمادگی داشته باشد جولان را به ما پس دهد، حرکت رو به جلو خواهیم داشت. ما انتظارات زیادی نداریم. اما اگر صحبت بر سر صلح فراگیر و پایدار باشد در این صورت باید از رابطه با سوریه، لبنان و فلسطینی‌ها سخن گفت. تاکنون ما از صلح فراگیر حرفی نزده بودیم. ما به اسراییلی‌ها می‌گوییم هر چه مرزها طولانی‌تر باشد، صلح نیز بزرگ‌تر و بیشتر خواهد بود. وقتی که ما از 65 کیلومتر مرز با اسراییل صحبت می‌کنیم این مساله ارتباطی به حماس و حزب‌الله ندارد؛ اما در هر صورت اسراییل باید تلاش کند به صلحی فراگیر دست یابد تا بتواند همه مشکلاتش را از میان بردارد.

اشتاندارد: اکنون فلسطین در شرایطی نیست که بتواند مشکلات داخلی خود را حل کند. چگونه می‌توان مشکلات داخلی فلسطین را از میان برد و چگونه می‌توان به آتش بسی پایدار بین حماس و اسراییل دست یافت؟

اسد: مساله فلسطین هم چنان از اهم مسایل موجود برای اسراییل است. تنها اگر به پناهندگان حاضر در سوریه و لبنان نظر بیفکنیم، متوجه خواهیم شد که هیچ ثبات واقعی‌ در منطقه بدون ارائه‌ راه‌حلی درست و پایدار امکان پذیر نخواهد بود. صلح و برادری فلسطینی‌ها بسیار حایز اهمیت است و نباید به دلیل مشکلات داخلی موجود زمان را از دست بدهیم. به عقیده من سه مرحله‌ جداگانه باید وجود داشته باشد؛ اول آنکه باید محاصره نوار غزه پایان یابد به همراه آتش بس، دوم ایجاد برادری و آشتی ملی در فلسطین و سوم ایجاد صلح و آتش بس دائم که آن نیز بستگی به پایان تحریم‌های اسراییل دارد. تحریم یعنی مرگ، یعنی مرگ تدریجی، مرگ تدریجی‌ای که به مراتب سخت‌تر از مرگ لحظه‌ای است.

اشتاندارد: ‌اما بدون توقف کامل حملاتی که از نوار غزه به اسراییل می‌شود، تحریم‌ها به طور کامل لغو نخواهد شد.

اسد: مطمئنا اسراییل تحریم‌هایش را علیه غزه لغو نخواهد کرد. باید بگویم که حملات صورت گرفته ازسوی نوار غزه تنها به دلیل تحریم‌های موجود و بسته بودن مرزهاست و بر عکس این قضیه درست نیست. ادعاهای اظهار شده تنها گفته مقامات اسراییلی است. در مورد درستی یا اشتباه بودن آن هم نمی‌خواهم بحث کنم.

اشتاندارد: زمزمه‌هایی وجود دارد که حاکی از آن است زمان تشکیل دو دولت مستقل فلسطین و اسراییل به پایان رسیده است. به نظر شما آیا امکان دیگری وجود دارد؟

اسد: برای تحقق صلح هیچ زمان انقضایی وجود ندارد. قطعنامه 242 که خواهان عقب نشینی اسراییل است با گذشت 42 سال هم چنان معتبر است. در مورد راه‌حل تشکیل دو دولت مستقل فلسطین و اسراییل نیز وضعیت به همین گونه است. من فکر می‌کنم مساله این جاست که اسراییل نمی‌تواند وجود دولتی مستقل را که در آن اعراب نخست وزیر هستند، تحمل کند.

اشتاندارد: نقش دولت آمریکا در دوران باراک اوباما چه خواهد بود؟

اسد: آمریکا تاکنون از مقاصد و نیت‌های خود در مورد صلح در خاورمیانه خبر داده است و این خوب است و اولین گام به شمار می‌رود. گام دوم یک برنامه برای عملی کردن این مقاصد است و این گام نیز باید بعد از آنکه گروه‌های مختلف با یکدیگر صحبت کردند، برداشته شود. ما (اعراب) خواسته‌هایی داریم. اولمرت نتوانست به صلح کمک کند، چرا که وی ضعیف بود. دولت‌های ضعیف جنگ راه می‌اندازند و دولت‌های تندرو نیز جنگ به راه می‌اندازند و نتیجه هر دو نیز یکسان می‌شود. این که کدام دولت اسراییل می‌تواند صلح را ایجاد کند، همه این‌ها به این بستگی دارد که آمریکا و متحدانش در اروپا چگونه اسراییل را تحت تاثیر قرار دهند.

اشتاندارد: آیا پیشنهادات صلح اتحادیه عرب در سال 2002 اکنون پس گرفته شده است؟

اسد: هیچ کسی آن را پس نگرفته است. این پیشنهادات هم چنان وجود دارد. اکنون تنها "غیر فعال" شده است. تابستان سال گذشته هنگامی که برای تاسیس اتحادیه دریای مدیترانه در فرانسه به سر می‌بردم، می‌خواستیم در مورد آن صحبت کنیم اما نه اروپا و نه اسراییل از آن استقبال نکردند و اکنون اظهاراتی مبنی بر آنکه ما این پیشنهادات را پس گرفته‌ایم مطرح می‌شود. از سیاستمداران اروپایی سوال کنید که چرا ما اجازه‌ مطرح کردن آن را نداشتیم؟

اشتاندارد: به اوباما بر می‌گردیم. آیا شما می‌خواهید با وی دیدار کنید؟

اسد: تاکنون هیچ پیشنهادی وجود نداشته است. ما هنوز در ابتدای راه روابط جدید‌مان با آمریکا هستیم؛ بویژه بعد از آنکه اوباما برنامه‌ی عقب نشینی از عراق را اعلام کرد. ما دیگر با آمریکا مشکل نداریم. اما در هر صورت باید مقدمات دیدار اوباما و من به خوبی فراهم شود و این دیدار نباید تنها به فرصتی برای عکس گرفتن تبدیل شود.

اشتاندارد: آیا سوریه می‌تواند بین آمریکا و ایران میانجی‌گری کند؟

اسد: ما با ایران دارای روابط حسنه‌ هستیم و با این کشور در مورد موضوعاتی که مورد علاقه‌ی طرفین است صحبت می‌کنیم. اما ما به دنبال ایفای نقش نیستیم چرا که خود به اندازه‌ی کافی دارای مشکلات هستیم. در دوران رییس جمهور قبلی آمریکا یعنی جرج بوش بسیار مشکل بود که در مورد مساله‌ی هسته‌ای ایران صحبت کنیم. نزدیکی ایران و آمریکا در آن دوران بسیار سخت بود و تهران هم مشخصا اعلام کرد که هر چیزی را که بر خلاف منافعش باشد، نخواهد پذیرفت. به عقیده‌ من، ایران هم حق دستیابی به تکنولوژی هسته‌ای را دارد همانگونه که اخیرا اوباما نیز در مورد آن اظهارنظر کرد. هیچ کس چیزی را که خلاف منافعش باشد، نخواهد پذیرفت.

اشتاندارد: به علت مساله لبنان رابطه شما با برخی از کشورهای عربی تا حدی متشنج شد. وضعیت اکنون چگونه است؟ انتظار شما از دادگاه رفیق حریری چیست؟ آیا شما نتایج این دادگاه را خواهید پذیرفت؟

اسد: وضعیت بسیار بهتر شده است. ما توافقنامه‌ دوحه را داشتیم که سال گذشته منجر به انتخاب رییس جمهور لبنان شد و در پی آن هم قانون جدیدی انتخاباتی این کشور تصویب شد. مساله لبنان اکنون دیگر مطرح نیست. از دادگاه حریری نیز هیچ انتظاری نداریم. روند دادگاه در نتیجه توافق دادگاه با دولت حریری انجام شد. در هر صورت ما به هر چیزی که باعث روشن شدن علل و عاملان این جنایت شود، کمک خواهیم کرد.

ایسنا