راهی برای خاموشی وزوز گوش

وزوز گوش سابژکتیو از اختلالات کل سیستم شنوایی ازگوش خارجی تا حلزون و از عصب زوج هشتم تا کورتکس مغز ناشی می‌شود. خصوصیات وزوز گوش به تعیین محل اختلال کمک نمی‌کند، اما در بعضی از اختلالات یک نوع وزوز گوش، شیوع بیشتری دارد. وزوز گوش سابژکتیو که از سرومن مجرای خارجی گوش، سوراخ شدگی پرده تمپان یا وجود مایع در گوش میانی ناشی می‌شود، معمولا فرکانسی پایین دارد و ممکن است متناوب باشد. این حالت باعث خفه شدن دیگر صداها و تغییر صدای بیمار می‌شود. در اتواسکلروز تقریبا همیشه در مراحلی از بیماری وزوز گوش ظاهر شده، ماه‌ها یا سال‌ها باقی مانده، سپس با پیشرفت بیماری، از بین می‌رود. وزوز گوش در این بیماران حالت ثابت دارد (بدون نوسانات وسیع) و ممکن است به صورت سوت، زنگ یا مخلوطی از چندین صدا باشد. وزوز گوش در اوتیت مدیا غالبا حالت ضربانی دارد و با رفع التهاب، ناپدید می‌شود. اوتیت مدیای مزمن بندرت سبب وزوز گوش می‌شود.

در پیرگوشی و کاهش شنوایی ناشی از صدا، وزوز گوش معمولا پرفرکانس است و بیشترین شدت آن در حدود فرکانسی است که حداکثر کاهش شنوایی وجود دارد. هر فردی که بر اثر صدایی بلند (نظیر شلیک گلوله) دچار وزوز گوش (و کاهش‌گذاری شنوایی) می‌شود، باید بداند که این وزوز گوش یک هشدار است بر این که اگر به مواجهه با این صدا ادامه دهد، دچار کاهش شنوایی دائمی خواهد شد.

برخی از داروها نظیر سالیسیلات‌ها، ایبوپروفن، ایندومتاسین، فنیل بوتازون، آمینوگلیکوزیدها، فلزات سنگین (نظیر آرسنیک)، کینین و بعضی از ضد افسردگی‌ها (آمی تریپتیلین، آموکساپین، دزیپرامین، دوکسپین، ایمیپرامین، نورتریپتیلین، تری میپرامین، پروتریپتلین و تزازودن) می‌توانند با آسیب حلزون و عصب زوجVIII باعث وزوز گوش شوند. این وزوز گوش معمولا فرکانس بالا داشته و ممکن است با قطع دارو ادامه یابد. گاه حتی با یک دوز واحد و اندک از این داروها وزوز گوش رخ می‌دهد. رخداد وزوز گوش می‌تواند هشداری باشد که در صورت قطع نکردن دارو کاهش شنوایی برگشت‌ناپذیر خواهد بود.

تغییرات عروقی در ( CNSبه علت آرتریواسکلروز یا هیپرتانسیون) به طور شایع باعث وزوز گوش با فرکانس بالا می‌شود. در هیپرتانسیون غالبا وزوز گوش با میزان فشارخون نوسان می‌کند. تومورهای یوستریور فوسای جمجمه بویژه تومورهای زاویهCP در اوایل سیر خود باعث وزوز گوش می‌شوند. حتی ممکن است نوروم آکوستیک چندین سال قبل از ایجاد کاهش شنوایی یا اختلال تعادل، با وزوز گوش (مداوم و با فرکانس بالا یا پایین) تظاهر کند. وزوز گوش یکی از 3 علامت مشخصه بیماری منیر است. این وزوز گوش نوسانی فرکانس پایین دارد و قبل از حمله حاد، سرگیجه ظاهر می‌شود و بعد از حمله تقریبا ناپدید می‌شود. کنترل بیماری منیر، این وزوز گوش را کاهش می‌دهد، ولی معمولا آن را از بین نمی‌برد. وزوز گوش، دیپلاکوزیس و به هم‌خوردگی صداها عملا شنوایی این بیماران را بیشتر از آنچه درPTA دیده می‌شود، کاهش می‌دهد. کم‌خونی و افت فشارخون به صورت برگشت‌پذیر باعث وزوز گوش خفیف می‌شوند. قبل از حملات صرع و میگرن ممکن است وزوز گوش رخ دهد. سیفیلیسCNS ممکن است باعث وزوز گوش (معمولا ممتد و با فرکانس بالا) شود. گاه به علت احتقان وریدی یا پلاک‌های داخل شرایین کاروتید صداهایی ایجاد می‌شود که بیماران به اشتباه آن را وزوز گوش می‌خوانند. این صداها با ضربان قلب همزمانی دارند و با فشار بر شریان کاروتید مشترک موقتا از بین می‌روند. بعضی از سوفل‌های قلبی در جمجمه بصورت وزوز گوش ضربانی شنیده می‌شوند. وزوز گوش عروقی معمولا فرکانس پایین دارد. گاه با بررسی گوش وCNS هیچ علتی برای وزوز گوش یافت نمی‌شود و این وزوز منشاء عصبی یا فونکسیونل دارد. استرس‌های عاطفی و خستگی باعث تشدید وزوز گوش می‌شوند که در این حالت وزوز گوش در انتهای روز شدیدتر است. در کسانی که کاهش شنوایی هدایتی دارند (و تا حدی در افراد طبیعی)، جویدن، انقباض شدید عضلات گردن، بستن محکم چشم‌ها و قفل کردن محکم آرواره، حرکت پرده تمپان و انقباض عضلات گوش میانی ممکن است باعث بروز صداهایی سابژکتیو شوند. اگر فردی صداهای ارگانیزه (تکلم یا موزیک) را می‌شنود، این وزوز گوش نیست، بلکه یک توهم شنوایی است (سایکوز یا آنسفالیت لوب تمپورال)‌. وزوز گوش اگر توسط پزشک نیز قابل شنیدن باشد، ابژکتیو یا عینی است. برای شنیدن یا نوع وزوز گوش پزشک باید گوش یا گوشی پزشکی خود را در جلوی مجرای خارجی گوش بیمار قرار دهد.

محققان مرکز تحقیقات گوش،حلق و بینی دانشگاه علوم پزشکی ایران بتازگی موفق به طراحی و ساخت سامانه جدید و جامع تشخیص و درمان وزوز گوش با استفاده از تحریکات الکتریکی شنوایی و اکوستیکی شدند.

دکتر محمد فرهادی، رئیس مرکز تحقیقات گوش، حلق و بینی در این خصوص به خبرنگار ما می‌گوید: این سامانه توانایی ارزیابی، تشخیص و درمان وزوز گوش را که یک احساس آزاردهنده و احساس صدا در گوش و سر است، دارد. در یک تحقیق به منظور شناسایی مکان‌هایی از مغز که درگیر وزوز گوش هستند، تصاویر پت‌اسکن که یک نوع شیوه تصویربرداری گسیل پروتون است، از مغز افراد سالم و افرادی که دچار وزوز گوش بودند تهیه شد. سپس از مغز این افراد، ام‌آرآی مغز نیز گرفته و در مرحله بعدی با استفاده از نرم‌افزارهای خاصی تصاویر پت‌اسکن و ام‌آرآی همپوشانی داده شدند. با این روش می‌توان پی برد که در افراد مبتلا به وزوز گوش کدام قسمت از مغز آنها بیشتر فعال است و به کمک مهندسی پزشکی نیز می‌توان قابلیت دسترسی به آن مرکز را بررسی کرد و در صورت امکان می‌توان یک دستگاه سرکوبگر در آن قسمت از مغز به کار گرفت، با کمک این روش می‌توان وزوز گوش را به صورت کنترل شده در آورد یا این که آن را تا حدی قابل تحمل‌تر کرد.

وی ادامه می‌دهد: در این سیستم ضمن این که وزوز گوش مورد ارزیابی قرار می‌گیرد، قابلیت شبیه‌سازی نوع صدایی که بیمار احساس می‌کند نیز وجود دارد. وزوز گوش در 6 کانال مختلف ارزیابی می‌شود که در واقع نوعی کم کردن وزوز گوش است و این سیستم امکان تولید همه صداهایی را که فرد مبتلا به وزوز گوش ممکن است احساس کند، دارد و در عین حال می‌تواند مشخصات صدا را که شامل شدت فرکانس و دامنه صداست، مشخص کند. در قسمت دوم این پژوهش این که در چه قسمتی از مغز تغییراتی رخ می‌دهد که باعث وزوز گوش می‌شود، با کمک پت‌اسکن تصویربرداری از مغز صورت گرفت که این قسمت‌های مغز را نشان داد. بخش دیگر این پروژه تحقیقی، طراحی و ساخت دستگاه تحریک الکتریکی به منظور درمان وزوز گوش است. به کمک این دستگاه بیمار تحت تاثیر تحریکات الکتریکی قرار می‌گیرد و با کمک این دستگاه وزوز گوش حدود 10 درصد بیماران به طور کامل قطع شد و در 60 درصد بیماران وزوز گوش یا کاهش داده شد یا این‌که برای بیمار قابل تحمل شد.

رقیه نوری