کاری شدنی با بسترسازی‌های لازم

 امید به فراهم شدن بستری مناسب برای حضور داوران ایرانی در این مسابقه به سال آینده و دیداری دیگر پیوند زده شد تا امروز که دوباره پرونده حضور داور ایرانی در این دیدار گشوده شده است.

شکی نیست که قضاوت یک داور از کشورمان در چنین دیدار بزرگ و حساسی در صورت موفقیت‌آمیز بودن از نظر بین‌المللی پیامدهای مثبتی برای جامعه داوری ایران خواهد داشت، اما آیا در طول این سال‌ها اقدامات لازم برای فراهم شدن بستری مناسب نزد تماشاگران، بازیکنان و مربیان انجام شده‌است؟

درست است که اشتباه‌های داوری جزیی از این حرفه است و حتی هر داور ناگزیر در طول یک قضاوت مرتکب آن خواهد شد، اما داستان دیدار پرسپولیس و استقلال در کشور ما چیزی فراتر از یک دیدار عادی است که اشتباه‌های حتی سهوی یک داور براحتی در آن پذیرفته شود.

نگاهی به آنچه در طول 13 سال گذشته بر داوری‌های دربی گذشته است، بیانگر اشتباه‌های فاحش برخی داوران خارجی است. از ساندروپول مجاری و اشتباه‌هایش در دربی سال 74 تا قضاوت نه‌چندان درست داوران عربستانی بسیار پیش آمده که بازی تحت تاثیر قضاوت‌های نادرست تغییر نتیجه بدهد؛ اما اتفاقات پس از بازی قسمت مهم‌تر این ماجرا بودند. داور بسرعت ایران را ترک کرده و بدون آن‌که اشتباه‌هایش در دیدارهای بعدی به عملکردش خدشه‌ای وارد کند به همان سرعت هم به دست فراموشی سپرده شده است؛ اما آیا داور ایرانی می‌تواند بار سنگین اشتباه‌های احتمالی در این دیدار را به دوش بکشد و مثلا چند هفته بعد دوباره دیداری از پرسپولیس و استقلال مقابل حریفانشان را بی‌دردسر سوت بزند؟

پیش‌داوری‌های احتمالی تماشاگران درباره برخی داورانی که نامزد قضاوت این مسابقه هستند، تغییر رفتار بازیکنان در میدان به دلیل افزایش حساسیت‌ها با حضور داور ایرانی و برخورد تماشاگر با اشتباه‌های احتمالی از دیگر نگرانی‌های اهالی فوتبال برای قضاوت داور ایرانی در دربی است.

وقتی در بازی‌های ساده لیگ در طول چند هفته گذشته نحوه قضاوت‌ها با اعتراض روبه‌رو بوده و این همه سروصدا به پا شده، شاید بهتر باشد که برای سپردن قضاوت این مسابقه به داور ایرانی ابتدا بسترسازی شود تا پس از چند سال دوباره تجربه تلخ گذشته تکرار نشود.

باید حاشیه‌ها را کنترل کرد

منوچهر نظری، کارشناس داوری که سابقه ریاست کمیته داوران را هم دارد، در این خصوص به جام‌جم می‌گوید: اگر حاشیه‌ها کنترل و امنیت برقرار باشد، قضاوت داور ایرانی در بازی پرسپولیس و استقلال ممکن می‌شود. داوری که می‌تواند بازی پرسپولیس و سپاهان را مقابل صدهزار تماشاگر درست سوت بزند یا دیگر بازی‌های حساس این دو تیم مقابل حریفانشان را قضاوت کند، حتما می‌تواند بازی پرسپولیس و استقلال را هم قضاوت کند، اما مشکل اینجاست که در این بازی به دلیل حساسیت‌های موجود باید حواشی و امنیت کنترل شود. وی ادامه می‌دهد: شنیدم که فدراسیون تصمیم‌ دارد برای مسابقه آینده 2 تیم داور ایرانی انتخاب کند اما من خودم در کمیته داوران مسوولیت داشتم و می‌دانم این موضوع تنها در اختیار فدراسیون نیست، بلکه باید تمام مسوولان مرتبط با برگزاری این مسابقه‌ از انجام این کار رضایت داشته باشند.

از دیدگاه نظری اگر کنترل‌های لازم وجود نداشته باشد، قضاوت داور خارجی مطلوب‌‌تر است. وی اضافه می‌کند: بالاخره روزی باید این مسابقه را به داور ایرانی بدهند، اما باید شرایط مهیا شود. اگر قرار باشد مثل سال‌های گذشته اتفاقات تلخ تکرار شود، همان بهتر که داور خارجی بیاید و فردا هم از ایران برود و با رفتنش پرونده داوری این مسابقه را ببندد. وی از مسعود مرادی، محسن ترکی، هدایت ممبینی و خداداد افشاریان به دلیل تجربه بالا به عنوان داورانی که توانایی قضاوت در دربی پایتخت را دارند یاد می‌کند.

رسانه‌ها زمینه را مهیا کنند

محمد فنایی نیز قضاوت داور ایرانی در دیدار پرسپولیس و استقلال را دلیلی برای ارتقای اعتبار داوری ایران در مجامع بین‌المللی و فیفا می‌داند و می‌افزاید: باید این فرصت را ایجاد کرد که داوران ما توانایی خود را نشان دهند. اما این امر مستلزم همکاری همه مسوولان است و در واقع باید با یک همکاری همه‌جانبه زمینه را مهیا کرد.

فنایی ادامه می‌دهد: نقش رسانه‌ها در این زمینه غیرقابل انکار است و باید فضایی ایجاد شود که داور بداند مورد اعتماد است تا به خوبی وظیفه خود را انجام دهد. متاسفانه در طول سالیان گذشته این باور غلط جا افتاده است که قضاوت این بازی مال داور خارجی است و اگر اشتباهی هم کند قابل گذشت است؛ اما داور ایرانی حق اشتباه ندارد. ما اگر می‌خواهیم در کنفدراسیون فوتبال آسیا و فیفا اعتبار داوری را بالا ببریم، باید خودمان برای آن ارزش قایل باشیم. وقتی ما حساس‌ترین بازی فصل را به داور غیر ایرانی می‌دهیم، اجازه نمی‌دهیم در محافل بین‌المللی اعتبار داوری ایران حفظ شود.  اما فنایی نگرانی‌هایی هم دارد، کارشناس داوری کشورمان می‌افزاید:‌ این کار در مقطع کنونی مطالعه و کار کارشناسی می‌خواهد؛ چون اگر بدون در نظر گرفتن جوانب پیش برویم، ممکن است صدمه این کار بیشتر باشد. فرض کنید مسعود مرادی به عنوان یک داور بین‌المللی یا هر داور دیگری واسطه کوچک‌ترین اشتباهی در این دیدار در قضاوت‌های آتی نیز تحت تاثیر باشد و در آینده به مشکل بربخورد، باید زمینه لازم را ابتدا فراهم کرد.

داور خارجی ضریب اطمینان را بالا می‌برد

هوشنگ نصیرزاده سال 1400 هجری شمسی را برای قضاوت داور ایرانی در دربی پایتخت پیشنهاد می‌کند و به جام‌جم می‌گوید: نه این که داور ما لیاقت قضاوت این دیدار را نداشته باشد، مشکل اینجاست که تماشاگر ما ظرفیت لازم برای این موضوع را ندارد. داور خارجی ضریب ایمنی ورزشگاه را بالا می‌برد. وی ادامه می‌دهد:
پیش‌داوری‌های تماشاگران، داور را از لحظه اول دچار مشکل می‌کند. در نظر بگیرید تماشاگران 2 تیم پرسپولیس و استقلال در تصورات خود از برخی داوران، پنالتی‌هایی را طلب دارند و همین سبب می‌شود با کوچک‌ترین اشتباهی دچار تنش شوند. این بازی بیشتر احساسی است تا فنی، اما اگر قرار است قضاوت را به داور ایرانی بدهیم یادمان باشد جرقه استفاده از دلار خارجی را ابهران زد و فکر استفاده از داور ایرانی را سعید مظفری‌زاده با قضاوت بازی پرسپولیس و سپاهان زنده کرد و حالا او و مسعود مرادی مهم‌ترین گزینه‌ها برای حضور در این مسابقه باید باشند.

قضاوت دربی، حق داور ایرانی است

اما پرویز سیار موافق حضور داور ایرانی برای قضاوت دربی است. وی در این خصوص تصریح می‌کند: در بسیاری از بازی‌های سرنوشت‌ساز مثل مسابقات پلی‌آف که نتیجه یک مسابقه حکم به صعود یا سقوط یک تیم به لیگ برتر را می‌دهد، پای پول‌های میلیاردی در میان است؛ مثل مسابقه استیل‌آذین و بسیاری دیدارهای مشابه. این مسابقات را داور ایرانی با اعتماد به نفس سوت می‌زند یا بازی‌های حساس دیگر مثل پرسپولیس و سپاهان.
بنابراین داور ایرانی می‌تواند بازی پرسپولیس و استقلال را هم قضاوت کند. سیار ادامه می‌دهد: این امر ممکن است، اما فدراسیون فوتبال باید پس از برگزاری جلسات مختلف با شورای تامین استان و اطمینان خاطر از این بابت از نظرات کارشناسان هم استفاده کند تا جامعه داوری پس از چند سال به حق خود برسد. مشکلات پیش آمده در این دیدارها از جای دیگر سرچشمه می‌گیرد و ربطی به داور ندارد، تماشاگر اگر امکانات لازم را در ورزشگاه برای آسایش و آرامش داشته باشد در برخورد با اشتباه‌های احتمالی می‌تواند منطقی‌تر رفتار کند. باید برنامه‌ریزی‌های لازم را انجام داد و بعد با اطمینان خاطر قضاوت این مسابقه را به داور ایرانی سپرد.

سارا احمدیان