در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
تحقیقات ما در خصوص یافتن گربه پالاس به آنجا رسید که به دعوت عباس میرزا کریمی، سرپرست اداره حفاظت محیط زیست دماوند قرار شد بازدیدی از منطقه دماوند داشته باشیم به امید آن که شاید بتوانیم این گربه دوست داشتنی را در دل دشتهای دماوند ببینیم. متاسفانه چنین امکانی پیش نیامد. در عوض با انسانهای بسیار طبیعتدوست و شریف آشنا شدیم؛ انسانهایی که با محیطبانی از منطقه دماوند، حافظ طبیعت و حیاتوحش این مناطقاند.
پس از بررسیهایی در خصوص منطقه و حیاتوحش دماوند، به همراهی آقای شیراوند به دیدن دریاچه تار در شمال شهر دماوند رفتیم؛ دریاچهای بسیار زیبا که میان کوهها، با شکوه آرمیده است.
رنگ آبی عجیب این دریاچه، چشمها را خیره میکند. در اطراف دریاچه، رد پاهای زیادی از انواع جانوران دیده میشد. به گفته محیطبانان، این جانوران صبح خیلی زود در هوای گرگ و میش برای نوشیدن آب کنار دریاچه تار میآیند. در قسمتی از ساحل دریاچه ردپای تازهای از یک گله بزکوهی دیده میشد که بسیار جالب توجه بود. ردپای گرگ نیز جابهجا روی شنهای نرم ساحل به چشم میخورد.
دریاچه تار انگار آخر دنیا بود. سکوت و آرامش عجیبی در آنجا حکمفرما بود که برای شهرنشینان این سکوت غیرقابل باور است. اینجا راز طبیعت آشکار میشود و اینجاست که انسانهای طبیعتدوست و حافظ طبیعت را همچون محیطبانان میتوان دریافت. طبیعت، انسانها را نیز همچون تکتک اجزایش با صفا و مهربان میکند.
طبیعت دلها را آرام و آنها را مجذوب خود میکند. این جذابیت، عشق میآورد و عشق انسان عاشق را تا جایی میکشاند که دیگر هیچ چیز جلودارش نیست برای حفاظت از معشوقش، طبیعت؛ معشوقی که هرگز به او پشت نمیکند و فقط به او میآموزد درس زیستن و زیبا بودن را. درس عشق میدهد این معشوق باعظمت. عشق به معشوقی بزرگ و لایتناهی؛ خالق با شکوه و غیرقابل وصفی که با آفرینش عظیم خود، انسان را در شگفتی میبرد و انسان دیگر عاشق نمیشود و مجنون این عشق میشود.
مشاهده گربه پالاس
عباس میرزاکریمی درخصوص گربه پالاس اظهار کرد: براساس تحقیقی که بنده داشتم در حدود 2 سال پیش از انقلاب، در منطقه اسفراین این جانور مشاهده شده بود. زیستگاه این گربه حاشیه کویر است. رشته کوههای استان تهران هم جزو زیستگاههای این گربه بودهاند. متاسفانه در تشکیلات سازمان درخصوص این موضوع، هیچ گاه تحقیقات درستی به عمل نیامده است و آمار دقیقی از تعداد گربه پالاس در این مناطق در دسترس نیست. زیستگاههای گربه پالاس هم براساس نظر کارشناسانی عنوان شده که 30 - 20 سال پیش در این خصوص تحقیق کرده بودند.
گربه پالاس خالهای سیاهی روی پیشانی دارد. پاهای آن به رنگ آجری است. گوشهای آن هم از هم دور و دم پشمالو و زیبایی دارد. طول این گربه حدود 85 سانتیمتر است، غذای آن هم پستانداران کوچک، پرندگان و حتی گاهی گیاهان است.
میرزاکریمی افزود: متاسفانه از حدود 30 سال پیش دیگر کسی در این مورد تحقیقی نکرد. بحث تحقیقات ما پس از انقلاب خیلی کم شده است؛ تحقیقاتی که برای آن کارشناسان محیط زیست به منطقه بروند و در این خصوص تحقیق کنند و آمار بگیرند. دلیلش هم این است که اعتبارات تحقیقاتی برای کارشناسانی که در منطقه حضور داشته باشند، وجود ندارد. بر فرض ما باید کارشناس ویژه تحقیقات در مناطقمان داشته باشیم؛ البته علاوه بر آن، کمبود نیروی انسانی متخصص و امکانات هم هست. اعتبارات خیلی کم است و تناسبی با عملکرد و استعداد سازمان ما ندارد. در صورتی که مناطق ما دارای تنوع زیستی و آب و هوایی بسیار جالب توجهی است.
در مورد گربه پالاس هم، جانوری است که مثل دیگر جانوران به آن توجهی نشده است. امکان دارد این گربه در زیستگاههای پراکندهای وجود داشته باشد، ولی تحقیقی در این زمینه نشده است. این یک خطای انسانی است و از بیتوجهی تشکیلات سازمانی به حیات وحش ناشی میشود. این مساله که گربه پالاس پس از سالها در منطقه دیده شده بسیار باعث خوشحالی ماست. شاید گربه پالاس در مناطق دیگر زیستگاهش تخریب شده و حالا به اینجا پناه آورده است.
تنوع زیستی دماوند
میرزاکریمی، حیات وحش منطقه دماوند را بسیار متنوع خواند. آمارها نشان میدهند در منطقه 4 قلاده پلنگ هم زندگی میکند؛ البته زیستگاه پلنگ در اصل همین مناطق بوده است، ولی عوامل بسیاری پلنگ، گربه پالاس و دیگر گونهها را تهدید میکند.
در منطقه دماوند جانورانی همچون کل، بز، قوچ، میش و پلنگ زندگی میکنند؛ پرندگانی همچون کبک، تیهو، کبک دری و پرندگان شکاری مثل عقاب طلایی، قرقره و دلیجه در این مناطق پراکندهاند. حتی پرندگان نایابی چون بالابان، سجری و شاهین هم در مناطق دماوند مشاهده شدهاند.
شهر زیبا و تاریخی دماوند هم در دامنه کوه دماوند واقع شده است. این منطقه تنوع آب و هوایی فوقالعادهای دارد؛ مثلا در شمال دماوند، منطقه بسیار سرد و خشک است و دریاچه تار در آنجا قرار دارد. در جنوب آن هم یک اقلیم کاملا متفاوت گرم و خشک وجود دارد که به منطقه کویری گرمسار میرسد. همین مساله هم باعث تنوع اکولوژیکی جانوری و گیاهی منحصربهفردی شده است.
آیا گربه پالاس حفظ میشود؟
میرزا کریمی در این مورد عنوان کرد: متاسفانه مسالهای که در این خصوص وجود دارد تخریب زیستگاه گربه پالاس و دیگر گونههای خاص منطقه است. ما در اینجا 2 کارشناس داریم، اما بحث کارشناسی و تحقیق در مورد گونهای خاص چون گربه پالاس بسیار متفاوت است و به حمایت و کمک همهجانبه تشکیلات و سازمان نیاز دارد.
ما باید اول درباره این گربه تحقیق کنیم و زیستگاهش را بشناسیم. یعنی یک طرح جامع از گربه پالاس داشته باشیم. همینطور که نمیشود کاری کرد. ما پیشنهادهایمان را به سازمان دادهایم. از استان هم اعتباراتش را خواستهایم و اداره استان هم آن را مصوب کرده است. حال دنبال اعتباراتش هستیم. باید اول طرح جامعی داشته باشیم و بعد آن را عملی کنیم.
الان مهمترین اقدام برای حفظ نسل و بقای این گربه زیبا، جلوگیری از تخریب زیستگاه آن است. در این مناطق متاسفانه معادن سنگ معدن لاشههای کل منطقه و اکوسیستم آن را به هم میریزد، اما کسی گوشش بدهکار این حرفها نیست. چند بار در این مورد تذکر دادهایم و کارشناسی کردهایم، ولی معادن سنگ لاشهای تعطیل نمیشوند.
همیشه ما میایستیم و فقط انقراض گونهای را نظاره میکنیم. وقتی گونهای در معرض خطر افتاد یا منقرض شد، دنبال راهکارش میرویم. اگر الان برویم و به مراجع قضایی یا به مسوولان صنایع و معادن بگوییم آقا میخواهیم فلان معدن را تعطیل کنیم به خاطر زیستگاه گربه پالاس، با تعجب میگویند گربه پالاس دیگر چیست؟!
حفظ گربه پالاس و دیگر گونههایمان وقتی اتفاق میافتد که همه بیایند و به فکر باشند. اگر همه به ما کمک کنند گربه پالاس زنده میماند و میتواند در این منطقه تولید نسل داشته باشد و جمعیتی پیدا کند. الان که پیدایش شده، آن هم پس از این همه سال باید قدرش را بدانیم. تمام این سالها همه حسرت چنین روزی را میخوردند، حالا که آمده و به ما پناه آورده هیچکس عین خیالش نیست.
میرزاکریمی درخصوص زیستگاهها و مناطق شکار ممنوع منطقه دماوند حرفهای جدید و مفصلی داشت بخصوص در مورد تخریب زیستگاههای منطقه که توسط معادن سنگ لاشهای صورت میگیرد و جان هزاران گونه را به خطر انداخته است. بحث در این مورد را به قسمت بعدی گزارش از منطقه زیبای دماوند اختصاص دادیم. شاید صدای این حافظان طبیعت و ما دوستداران طبیعت به گوش مسوولان برسد و کسی به فکر گربه پالاس و گونههای با ارزشمان باشد و به داد آنها برسد.
منصوره نظری
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
یک کارشناس مسائل سیاسی در گفتگو با جام جم آنلاین:
علی برکه از رهبران حماس در گفتوگو با «جامجم»:
گفتوگوی «جامجم» با میثم عبدی، کارگردان نمایش رومئو و ژولیت و چند کاراکتر دیگر
یک کارشناس مسائل سیاسی در گفتگو با جام جم آنلاین:
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد