اجلاس آمریکایی دوحه ناکام ماند

بیش از ۴۵ کشور برای مشارکت دعوت شده‌اند اما تنها ۱۹ کشور به مسئولیت‌‎های میدانی در باریکه غزه پاسخ مثبت داده‌اند و حتی آنها نیز با شرط محدود‌شدن فعالیت به مناطق تحت کنترل صهیونیست‎ها موافقت کرده‌اند. فشار واشنگتن برای ورود نیروها به «منطقه‌قرمز» و اختلافات میان کشورهای حاضر، نشان می‌دهد که این پروژه هنوز فاقد پشتوانه عملی و راهبردی قابل اعتماد است. حتی کشورهای خاورمیانه‌ای که بودجه و نیرو می‌دهند، نمی‌توانند تضمینی برای موفقیت این نیروی بین‌المللی فراهم کنند. به‌نظر می‌رسد تلاش آمریکا برای تثبیت امنیت در غزه بیش از آن‌که عملیاتی باشد، در عرصه دیپلماتیک و تبلیغاتی متوقف مانده و آینده این ماموریت همچنان در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. 
 
اختلافات بر سر مرحله دوم
کنفرانس دوحه در حالی برگزار شد که اختلافات عمومی بین تل‎آویو و واشنگتن بر سر شرایط آتش‌بس جاری شدت گرفته است. حماس گفته ترورهای اخیر در غزه نقض آتش‌بس است. ترامپ روز دوشنبه گفت که واشنگتن در حال «بررسی» این موضوع است که آیا رژیم‌صهیونیستی با حمله‌ای که طی آخر هفته منجر‌به شهادت فرمانده ارشد حماس، رائد سعد شد، آتش‌بس غزه را نقض کرده است یا خیر. هرچند ترامپ هرگونه اختلاف در رابطه خود با نتانیاهو و اسرائیل را به‌طور کلی رد کرد، پس از آن‌که خبرگزاری آکسیوس به نقل از مقامات آمریکایی گزارش داد که کاخ سفید تذکر شدیدی به نخست‌وزیر صهیونی درباره این ترور داده و گفته که این اقدام آتش‌بس را نقض کرده است. فرماندهی مرکزی ایالات متحده سه‎شنبه در قطر کنفرانسی با حضور ده‌ها کشور شریک برگزار کرد تا درباره طرح تشکیل نیروی بین‌المللی تثبیت‌کننده برای نوار غزه گفت‌وگو شود. دو مقام آمریکایی به رویترز گفتند که این کنفرانس شامل جلساتی درباره ساختار فرماندهی و دیگر مسائل حل‌نشده مربوط به این نیرو خواهد بود. 
 
ترکیب نامشخص اعضا
یک مقام عربی به تایمز اسرائیل گفت که مصر، اندونزی، قطر، اردن، امارات، ایتالیا، فرانسه، انگلستان و جمهوری آذربایجان از جمله شرکت‌کنندگان هستند. بیش از ۴۵ کشور در این نشست حضور داشتند اما ترکیه و رژیم‌صهیونیستی جهت ترغیب دیگران به مشارکت دعوت نشدند اما به‌‎رغم تمام این تلاش‎ها، روزنامه عبری‌زبان «هاآرتص» به نقل از منابع دیپلماتیک فاش کرد که این نشست با حضور نمایندگان حدود ۴۰ کشور برگزار شده اما ۱۵کشور، از جمله جمهوری آذربایجان، در دیدار برنامه‌ریزی‌شده با ستاد فرماندهی مرکزی آمریکا در دوحه غایب بودند. کشورهای دیگری که در این اجلاس شرکت کرده‌اند، آلمان، بریتانیا، فرانسه، مراکش، امارات، بحرین، اردن، مصر و عربستان سعودی به‌همراه قزاقستان، ازبکستان، یونان، قبرس، بوسنی و هرزگوین و کوزوو بودند. مرحله دوم آتش‎بس، شامل خلع سلاح حماس، عقب‌نشینی رژیم‌صهیونیستی و استقرار نیروهای چندملیتی در سراسر غزه و مدیریت روزمره غزه توسط یک نهاد تکنوکرات فلسطینی است. ترامپ ادعا کرد که این نیرو «به‌نوعی هم‌اکنون درحال فعالیت است» و گفت که کشورهای بیشتری در این طرح مشارکت خواهند کرد و نیرو به‌هر‌تعداد که او درخواست کند، اعزام خواهند شد. وزارت خارجه آمریکا از بیش از ۷۰ کشور درخواست رسمی برای اعزام نیرو یا تامین بودجه کرده است اما تا کنون تنها عده‎ معدودی کشور پاسخ مثبت داده‌اند و حتی آنها نیز خواستار استقرار نیروها تنها در مناطق تحت اشغال تل‎آویو، پشت خط موسوم به «خط زرد» شده‌اند. آمریکا اما همچنان می‌کوشد آنها را متقاعد کند تا در مناطق تحت کنترل حماس، یعنی «منطقه قرمز» نیز عمل کنند لیکن نگرانی از شکست طرح ایجاد ائتلافی حقیقی برای مرحله دوم برنامه ترامپ همچنان وجود دارد. 

 تقلا برای خروج از بن‎بست
استقرار این نیروها بخش کلیدی مرحله بعدی طرح صلح غزه است. نخستین گام، آتش‌بسی شکننده بود که از ۱۰ اکتبر در جنگ دو ساله برقرار شد. براساس آن، گروه حماس تعدادی از اسرای اسرائیلی را آزاد کرد و در مقابل، رژیم صهیونیستی نیز به آزادی شماری از فلسطینیان بازداشت‌شده و زندانی تن داد.قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل که در ۱۷ نوامبر تصویب شد، ایجاد یک هیات صلح و کشورهای همکار با آن را برای تاسیس نیروی بین‌المللی تثبیت‌کننده مجاز دانست. ترامپ هفته گذشته وعده داد که اوایل سال آینده میلادی، فهرست رهبران جهانی شرکت‌کننده در هیات صلح را اعلام خواهد کرد. سکاندار کاخ‎سفید جهت جلب نظر کشورهای مسلمان، رژیم‌صهیونیستی را نیز به دوحه دعوت نکرد اما همچنان چشم‎انداز حل‎وفصل اختلافات در دسترس نیست. با این حال، چگونگی متقاعدسازی حماس به خلع‌سلاح و انتقال کنترل به نیروهای ثبات‌بخش بین‌المللی، نامشخص است. این گروه تأکید می‌کند که میانجی‌های آمریکایی، مصری و قطری رسما موضوع خلع‌سلاح را با آنان درمیان نگذاشته‌اند و موضع جنبش بر حفظ سلاح‌ها دست‌کم تا تشکیل دولت فلسطینی واحد، استوار است.در ادامه همین روند، وال‌استریت ژورنال گزارش داده که حماس به مصر اطلاع داده حاضر است تسلیحات سنگین و دوربرد خود را تحت نظارت قاهره از رده خارج کند. این اقدام که نشان‌دهنده تمایل آنها برای همکاری و تلاش برای یافتن راه‌حلی صلح‌آمیز حتی در شرایط بسیار دشوار و پرتنش ارزیابی می‎شود. 

رقابت تمام‌عیار آنکارا و تل‎‌آویو 
به‌‎رغم نقش آنکارا در پیشبرد توافق شرم‎الشیخ، این کشور تحت فشار تل‎آویو از مناسبات نظامی کنار گذاشته شده است. ترکیه یکی از صریح‌ترین منتقدان جنایات رژیم صهیونی است و رئیس‌جمهور این کشور رجب طیب اردوغان در طول دو سال گذشته بارها صهیونیست‎ها را پیروان نسل‎کشی رایش‌سوم قلمداد واسرائیل رابانازی‌ها مقایسه کرده و نخست‌وزیر بنیامین نتانیاهو را شبیه هیتلر دانسته است. در راستای همین روند، اردوغان همچنین در طول سال‌ها روابط نزدیکی با جنبش حماس برقرار کرده، مقامات ارشد این جنبش مقاومت را میزبانی کرده و حماس را«مبارزان آزادی» علیه استبداد اسرائیلی ارزیابی می‎کند. وزیر جنگ اسرائیل، یسرائیل کاتس، ماه گذشته درشبکه اجتماعی ایکس نوشت که ترکیه «تنها قادر خواهد بود غزه را از طریق دوربین‌های دوچشمی ببیند.»سخنگوی نخست‌وزیر، بدروسیان،به خبرنگاران گفت: «هیچ نیروی ترکیه‌ای در زمین مستقر نخواهد شد.»همزمان، درهفته‌های اخیر برخی کانال‌های ارتباطی بین تل‎آویو و آنکارا برقرار بوده است. نتانیاهو طی مصاحبه‌ای در ماه گذشته، خاطرنشان کرد که اسرائیل با ترکیه «فراتر از سرخط خبرها گفت‌وگو را حفظ می‌کند و به آنها می‌گوید که هر دو طرف علاقه‌مند به اجتناب از برخورد هستند.»