امروزه گوشیهای آیفون، سامسونگ و شیائومی بیشترین تقاضا را دارند و سارقان با مشاهده تعداد دوربینهای پشت گوشی، مدل آن را شناسایی کرده و برای سرقت اقدام میکنند. بهگفته دزدان، آیفونهای سه دوربینه یا پرومکس اکنون روی بورس است و بیشترین پول را مالخران برای آن میدهند.
بازار مالخری در سلطه افغانها
تا چند سال قبل گرفتن مالخران و کشف گوشیهای سرقتی کار سختی نبود و پلیس میدانست در اطراف مولوی، شوش یا خانه مالخران، میتواند گوشیهای سرقتی را کشف کند اما با افزایش بیضابطه ورود افغانهای غیرمجاز به ایران و ورود آنها به حوزه جرائم بهویژه سرقت، کمکم بازار مالخری گوشی تلفن همراه به دست افغانهای مجرم افتاد. این مالخران از پیشرفت تکنولوژی و امکان ردیابی گوشی درداخل کشور سوءاستفاده کرده و بازارخریدوفروش گوشیهای تلفن همراه رادر دست گرفتند تا با پیشنهاد انتقال گوشی به آنسوی مرز، خیال دزد را هم از امکان ردیابی و دستگیری راحت کرده و بازار را به انحصار خود درآورند. افغانها حتی از مالخران ایرانی پول بیشتری به سارقان میدهند و همین باعث شده تا دزدان ایرانی تمایل بیشتری به همکاری با مجرمان افغان داشته باشند. این در حالی است که هنوز هم مالخران قدیمی و بزرگ بازار هستند و گوشی را از دزدان میخرند. مالخران قدیمی بخشی از گوشیها را برای استفاده قطعات در بازار خرد کرده و مابقی را به مالخران افغان میفروشند تا راهی آنسوی مرز شود.
قیمت گوشی سرقتی در بازار ایران چند
قیمت گوشیهای سرقتی در اینسوی مرز بسیار ارزانتر از قیمت اصلی گوشی است و گاهی به یکسوم قیمت هم میرسد. در حال حاضر گرانترین گوشی سرقتی در ایران آیفون مدل ۱۶ و سامسونگ مدل اولتراست که به طور میانگین بین ۲۰ تا ۳۰ میلیون خرید و فروش میشود. یکی از متهمان گوشیقاپی و شرخری که اخیرا از سوی پلیس در غرب تهران دستگیر شده، در مورد گوشیقاپیهایش میگوید: ما فقط گوشی آیفون را به سفارش مالخر سرقت میکنیم. آن هم آیفون ۱۳ به بالا، ما از دور گوشی را ببینیم متوجه مدلش میشویم و اگر گوشی مدل پایین و ارزانقیمت باشد، سراغ طعمه نمیرویم. بعد از سرقت، گوشی را به مالخر افغانی میدهیم که او هم بلافاصله یا پول نقد به ما میدهد یا به شماره کارت ما واریز میکند. البته کارتی که به نام خودمان نیست و اجارهای از معتادان گرفتیم. بسته به تمیزی گوشی سرقتی در حال حاضر هر آیفون ۱۶ را ۲۰ تا ۳۰ میلیون از ما میخرند. گوشیهای مدل بالای سامسونگ هم تا ۱۵ میلیون تومان خریدار دارد که کمتر سارقی سمت آن میرود.
کار قاچاقبران چیست؟
قاچاقبران افغان پکهای صدتایی را جمعآوری کرده و با رساندن آن به عددی بین ۵۰۰ تا ۱۰۰۰ اقدام به انتقال گوشیهای سرقتی میکنند. یکی از قاچاقبران که بعد از چند سال از سوی پلیس مرزبانی شناسایی و دستگیر شده، در مورد نحوه انتقال گوشیها میگوید: گوشیها را داخل تاکسیهای هرات جاساز و خیلی راحت منتقل میکردیم؛ چراکه تاکسی را کمتر میگشتند. پکهای گوشی را داخل زاپاس، صندلی و باک قرار میدادیم و به آنسوی مرز و هرات میبردیم. با لو رفتن چند محموله از جمله محموله خودم، دیگر پلیس ایران سخت بازرسی میکند. این مجرم غیرقانونی در مورد دستمزد انتقال گوشیها مدعی شد: هر پک ۱۰۰ تایی گوشی را با دریافت ۷۰ میلیون تومان به آنسوی مرز برده و تحویل طرف مالخر میدادم. الان هم که موج طرد شدید شده، انتقال در پوشش طرد هم انجام میشود. به گفته این قاچاقبر، اغلب گوشیهای سرقتی از دو مرز دوغارون و نیمروز به افغانستان قاچاق میشود. هر گوشی تا به آنسوی مرز برسد، برای مالخر حدود ۳۵ تا ۴۰ میلیون تومان هزینه دارد و در بازار افغانستان بین ۶۰ تا ۸۰ میلیون تومان به فروش میرسد. اگر باری لو برود، ۵۰ درصد ارزش بار را قاچاقچی باید به مالخر بدهد. چون معمولا این بارها گیر نمیافتد، قاچاقبران حرفهای این تعیین خسارت را قبول میکنند.
بعد از سرقت چه میشود؟
بعد از تحویل گوشی به مالخر، او منتظر میماند تا تعداد گوشیهای دزدی به عدد ۱۰۰ برسد، آنوقت با روشی خاص هر ۱۰۰ گوشی را پک کرده و آماده ارسال به افغانستان میکند. گوشیهای پکشده به نزدیکی مرز منتقل و تازه آنجا کار قاچاقبران افغان آغاز شده و دیگر مالخر نقشی برای انتقال به آنسوی مرز ندارد.
افغانها میدانند گوشی سرقتی از ایران است
۳۲ ساله و سرکرده باند مالخری گوشی تلفن همراه است. اهل هرات افغانستان است که به صورت غیرمجاز وارد ایران شده. او بلافاصله پس از حضورش شروع به خرید گوشی سرقتی از یک باند هفتنفره سرقت کرده و به یکی از بزرگترین مالخران تبدیل شده است. میگوید تا قبل از دستگیری ۴۰۰ گوشی سرقتی را از دزدان خریده، به مشهد ارسال کرده و آنجا گروه دوم که وظیفه حمل و انتقال را برعهده دارند، گوشی را تحویل گرفته و پول را پرداخت میکردند. این تبعه غیرمجاز در مورد قیمت گوشیهای سرقتی میگوید: آیفون ۱۳ پرومکس را ۱۸ میلیون تومان از دست میخریدم و در مشهد به صاحبکار اصلی ۲۵ میلیون تومان میفروختم. گوشیها در پکهای ۱۶ عددی به مشهد ارسال شده و از آنجا در پکهای بزرگتر راهی افغانستان میشود. به گفته این مالخر، تمام گوشیهای سرقتی و ارسالی از ایران در بازارهای هرات، مزارشریف و کابل به فروش میرسد و خریداران هم میدانند این گوشیها سرقتی است و چون در افغانستان ردیابی نمیشود، از آن استفاده میکنند. قیمت موبایل در افغانستان گرانتر از ایران است و واردات به خاطر طالبان محدود شده است. به همین خاطر گوشیهای سرقتی ایرانی در افغانستان همیشه طرفدار و مشتری دارد.
دزد افغان گوشی میدزدید
حضور افغانها در چرخه جرم، فقط به مالخری محدود نمیشود و اخیرا چندین دزد افغان به جرم گوشیقاپی شناسایی و دستگیر شدند. پسر ۲۲ ساله که چندی قبل از سوی پلیس آگاهی به همراه همدستش که زنی ۳۰ ساله است دستگیر شده، به ۶۰ مورد گوشیقاپی اعتراف کرده است. او میگوید: تبعه افغانستان هستم، اما در ایران به دنیا آمدهام. با همجرمم که او هم افغانی است گوشی سرقت میکردیم. او ترک موتورم مینشست تا کسی به ما مشکوک نشود. در سه ماه ۶۰ گوشی سرقت کردیم که دستگیر شدیم. هر دو اعتیاد شدید به شیشه و هروئین داریم و پولهای بهدست آمده از سرقت را خرج مواد میکردیم.
دستور دادستان به کجا رسید؟
چندی قبل علی صالحی دادستان تهران، وزارت خارجه و وزارت ارتباطات وفناوری اطلاعات رامکلف کردباکشورهای همسایه تفاهمنامههایی امضا کنند و از این طریق مسدودسازی شناسه بینالمللی تجهیزات موبایل (IMEI) مربوط به گوشیهای سرقتی در ایران، در این کشورها اجرایی شود. به گفته دادستان تهران، قرار شد فهرست شناسه بینالمللی تجهیزات موبایل متعلق به گوشیهای مسروقه از ایران در فواصل زمانی مشخص بین وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و همتای آن در کشورهای یادشده مبادله شود. باتوجه به بازار داغ قاچاق گوشیهای سرقتی به افغانستان و دیگر کشورها، به نظر میرسد هنوز این تفاهم انجام نشده است. موضوعی که باید جدی گرفته شود تا بازارهای کشورهای همسایه با گوشیهای سرقتی ایرانی رونق نگیرد.به نظر میرسد با کنترل بیشتر مالخران به عنوان رکن اصلی سرقت، میتوان فعالیت باندهای قاچاق گوشی به افغانستان را متوقف کرد و با قطع مسیر ترانزیت گوشیهای سرقتی میزان سرقت را کاهش داد. با توجه به اینکه سرقت گوشی به صورت سفارشی انجام میشود، اگر بتوان مالخر را از چرخه سرقت حذف کرد، قطعا وقوع سرقت به صورت چشمگیر کاهش پیدا میکند.
روشهای عجیب قاچاق گوشی
قاچاقچیان اگرچه همیشه یک قدم از پلیس جلوتر هستند اما با افزایش قاچاق گوشی به کشورهای همسایه، پلیس روشهای عجیب آنها را کشف کرده است. برخی قاچاقچیان اقدام به قرار دادن گوشیهای سرقتی در باک کامیونها یا تاکسیهای هرات کرده، آنها را به آنسوی مرز میبرند. یکی از قاچاقچیان که اخیرا دستگیر شده، ۳۰۰ گوشی سرقتی را به طرز ماهرانهای در جوف دو قطعه شیشه جاسازی کرده بود که در حین خروج از کشور با هوشیاری ماموران یگان حفاظت گمرک کشف شد. یکی دیگر از قاچاقچیان گوشی را در میان صندلی تاکسی هرات به مشهد جاساز کرده بود که شناسایی و دستگیر شد.