وحشت از نامیرا شدن میکروب‌ها

این موضوع در‌حالی است که مصرف خودسرانه و تجویزهای بدون‌قاعده آنتی‌بیوتیک‌ها در کشور ما به‌حدی است که در ایران حتی سه‌برابر بیشتر از میانگین جهانی است. مهدی پیرصالحی، رئیس سازمان غذا و دارو هم مصرف خودسرانه و بی‌‌رویه آنتی‌‌بیوتیک‌‌ها را به‌ویژه در بیماری‌های ویروسی همچون سرماخوردگی و آنفلوآنزا، یکی از دلایل اصلی بروز مقاومت میکروبی می‌داند و محمدرضا ظفرقندی، وزیر بهداشت هم مقاومت میکروبی را جزو یکی از۱۰تهدید اصلی سلامت اعلام کرده است؛ چالشی که نه تنها تهدیدی برای سلامت انسان‌‌ها محسوب می‌شود بلکه به اقتصاد جهانی هم آسیب می‌زند.خوددرمانی و مصرف خودسرانه دارو از آن‌ دست مسائلی است که خیلی‌ها به عوارض جانبی آن توجه نمی‌کنند حالا چه رسد به خوردن آنتی‌بیوتیک‌هایی همچون آموکسی‌سیلین و آموکسی‌کلاو همچون نقل‌ونبات‌! درحالی‌که بسیاری از عوارض جدی و پنهان آن غافل هستند و حالا به رکورددار و پیشتاز این مسأله در کشور تبدیل شده‌ایم. اما آیا می‌دانید هر باکتری مقاوم به یک آنتی‌‌بیوتیک، قادر است دو میلیون نفر را آلوده کند؟ موضوعی که وزیر بهداشت هم نسبت به آن هشدار داده و می‌گوید: «در فاصله بین سال‌های ۲۰۲۵ و ۲۰۵۰ میلادی بیش از ۳۹میلیون مرگ در اثر باکتری‌های مقاوم رخ می‌دهد. این رقم با مرگ سه انسان در هر دقیقه برابر است. اگر اقدام مؤثری در این زمینه انجام نشود، دردهه آتی، جهان شاهد ۷.۵درصد کاهش تولیدات دامی، بین یک تا ۳.۴تریلیون دلار کاهش تولید ناخالص داخلی (GDP)وسقوط۲۸میلیون نفربه زیرخط فقرخواهیم بود.»فاجعه‌ای که تهدیدکننده‌ای برای حیات‌بشر است.
   
هشدار برای تجویز و استفاده آنتی بیوتیک‌ها
دنیا، نیاز فوری به تغییر روش تجویز و استفاده از آنتی‌‌بیوتیک‌‌ها دارد. حتی اگر داروهای جدید هم تولید شوند، بدون تغییر رویه در مصرف آنتی‌بیوتیک‌‌ها، مقاومت آنتی‌بیوتیکی همچنان یک تهدید بزرگ باقی خواهد ماند؛ موضوعی که دکتر مینو محرز، متخصص بیماری‌های عفونی و استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران وعضو فرهنگستان علوم پزشکی ایران در گفت‌وگو با جام‌جم از آن به‌عنوان تهدیدی برای نسل‌های آینده یادمی‌کند ومی‌گوید: «زمانی که آنتی‌بیوتیک بیجا به بیمار داده یا این‌که هر تخصصی بتواند آنتی‌بیوتیک را تجویز کند،منجر به این می‌شودکه کم‌کم بدن فرد به میکروب‌ها مقاوم و عفونت‌های بیمارستانی بالا رود.» 
وی با بیان این‌که ایران متاسفانه طی سال‌های اخیر و طبق تقسیم‌بندی سازمان جهانی بهداشت، از تمام دنیا در مصرف بی‌رویه آنتی‌بیوتیک‌ها سرآمد است، می‌افزاید: «بااین مصرف‌های بی‌رویه، نسل آینده رابه خطر می‌اندازیم.اگردارویی را اشتباه مصرف کنید یک نفر از بین می‌رود اما مصرف بی‌رویه و وجود میکروب‌های مقاوم و بیمارستانی که برایش دیگر دارو نداریم، باعث می‌شود که نسل آینده از بین برود.»
   
صنعت دامپروری و مقاومت میکروبی
باقی‌مانده ترکیبات دارویی به‌ویژه آنتی‌بیوتیک‌ها در شیر و فرآورده‌های آن با ایجاد واکنش‌های آلرژیک، گسترش سویه‌های باکتری‌های مقاوم به آنتی‌بیوتیک‌ها و ایجاد مقاومت دارویی یک خطر جدی محسوب می‌شود که سلامت مصرف‌کننده را نیز تهدید می‌کند.دکتر محرزهم در پاسخ به این سؤال ما که باقی‌ماندن این آنتی‌بیوتیک‌ها درگوشت وشیر حیوانات چه تأثیری درمقاومت میکروبی دارد به ما می‌گوید: «یکسری از پزشکان آنتی‌بیوتیک‌ها را بی‌رویه تجویز می‌کنند و بخشی از آنها را هم ما از موادغذایی چه سبزیجات و طیور و چه دام‌ها دریافت می‌کنیم بدون این‌که میزان آن اندازه‌گیری شود.» 
البته او معتقد است که دامپزشکی باید پیش از رسیدن به بازار باقی‌مانده آنتی‌بیوتیک را اندازه‌گیری کند تا بیش از حد نباشد. گویا دامپزشکی هم خیلی به این مورد توجهی نمی‌کند! اگر داروهای ضد‌میکروب در حیوانات استفاده نشود، مقاومت ضد‌میکروبی در آنان ایجاد نمی‌شود.اما ازآن طرف ممنوعیت استفاده ازآنها درحیوانات،صنعت دامداری راویران می‌کند و بیماری‌های باکتریایی، به‌خصوص بیماری‌های مشترک بین انسان و دام را نیز افزایش می‌دهد. البته علیرضا رفیعی‌پور، معاون وزیر جهاد کشاورزی نیز به این موضوع اشاره کرده و عنوان می‌کند: «در صنعت دامپروری، تخمین زده شده است که دست‌کم هر باکتری مقاوم به یک آنتی‌بیوتیک، قادر است که دو میلیون نفر را آلوده کند.»
   
مقاومت مقاوم میکروبی در برابر مردم!
«درحال حاضرسالانه بیش ازپنج میلیون مرگ‌‌و‌میر ناشی ازمقاومت میکروبی دردنیا اتفاق می‌‌افتد.»این خبری است که سید‌رضا رئیس‌کرمی، رئیس دانشگاه علوم پزشکی تهران آن رااعلام کرده است؛ مسأله‌ای که ناشی از مصرف بی‌رویه آنتی‌بیوتیک‌هاست و دکتر محرز هم از ارائه آنتی‌بیوتیک‌های بدون‌نسخه درداروخانه‌هابه‌عنوان یک فاجعه یادمی‌کند و توضیح می‌دهد: «هر۱۰سال یک آنتی‌بیوتیک جدید درست می‌شود چرا که هزینه‌بر است و تعداد معدودی از آن استفاده می‌کنند. اما مردم به مصرف‌های بی‌رویه و بدون‌نسخه داروها مخصوصا آنتی‌بیوتیک‌ها عادت کرده‌اند وحتی برای یکدیگرهم داروهای‌شان را تجویز می‌کنند.» 
حالا که درهفته مقاومت میکروبی به سر می‌بریم، بهتر است بیشتر از گذشته نسبت به مصرف و تجویز داروهای‌مان مخصوصا آنتی‌بیوتیک‌ها کنترل داشته باشیم چرا که احتمال دارد تا سال‌های دور شاهد کاهش داروهای مؤثر ضد‌میکروبی باشیم و این فاجعه‌ای برای جان بیماران و سلامت مردم به‌شمار می‌رود.