این برابری بی‌عدالتی است

تعداد زیادی از افراد بر این باورند که برابری جنسیتی همان عدالت جنسیتی است و آن را مترادف با هم می‌دانند اما این دو واژه، معنا و مفهومی کاملا متفاوت و متضاد با یکدیگر دارند. در ابتدا لازم است تفاوت دو مفهوم جنس و جنسیت را بدانیم. تعریف جنس به خصوصیات بیولوژیک فرداشاره می‌کند،درحالی‌که جنسیت، به نقش‌هایی که توسط اجتماع برای زنان و مردان در مسائل سیاسی، اقتصادی، شخصی،اجتماعی و... مطرح می‌شود اشاره دارد. جنس افراد با گذشت زمان تغییر نمی‌کند، درحالی‌که نقش‌های جنسیتی با گذشت زمان تحت تأثیر تغییرات اجتماعی قرار می‌گیرد. طرفداران نظریه تساوی جنسیتی، تفاوت‌های بیولوژیکی زن و مرد را عاملی برای تفاوت در نقش‌های آنان در نظر نمی‌گیرند و معتقدند دو جنس می‌توانند و باید نقش‌های یکسان داشته باشند. به‌عنوان‌مثال، اشتغال به کارهای مردانه و تن دادن به هر کاری که با جنسیت زن منافات داشته باشد آن‌هم فقط برای فرار از نقش زن خانه‌دار، یکی از نمونه‌های جامعه مدرنی است که زنان به آن دچار شده‌اند. رقابت زنان در فضای مردانه و خشن، نتیجه‌ای جز خشونت علیه زنان به دنبال نخواهد داشت؛ آمار این پدیده در کشورهایی که زنان و مردان، مساوی دیده می‌شوند، بسیار چشمگیر است.
   
جایگزینی عدالت جنسیتی
اما در جامعه‌ای که عدالت جنسیتی جایگزین تساوی جنسیتی شود، هریک از دو جنس براساس توانایی‌های خود ایفای نقش می‌کنند. در چنین جامعه‌ای، باید زمینه استفاده از فرصت‌ها و امکانات متناسب با توانایی‌های هر دو جنس فراهم شود. اگر مردان می‌توانند با استفاده از نیروی بدنی خود، کارهای سنگین یا جنگ و جهاد را انجام دهند، چرا باید جسم ظریف زنان صرف این امور شود؟ اگر زنان بتوانند در کارهایی که دقت و ظرافت لازم دارد، مهارت خود را به کار گیرند، چرا نباید در چنین اموری، زمینه اشتغال و کسب درآمد برای زنان فراهم شود؟ همچنین نقش مادری نقشی جنسیتی و متناسب با تحمل‌پذیری بالای مادر، ویژگی‌های عاطفی خاص او و شرایط ویژه کودک است که چنین نقشی از مردان برنمی‌آید. حسن حسن‌پور، دکترای علوم قرآن و حدیث در گفت‌وگو با جام‌جم می‌گوید: «اگرچه هرکدام از مکاتب غرب، تعریفی متناسب با خواست خود از عدالت ارائه می‌دهند، اما به‌طورکلی عدالت دراندیشه غرب به برابری وحقوق مساوی برای تمامی انسان‌ها تعبیر می‌شود، ولی‌اسلام برابری همه‌انسان‌ها درتمامی حقوق راعین بی‌عدالتی دانسته وحقوق متفاوت زن ومرد را می‌پذیرد.»
   
تفاوت دیدگاه اسلام با فمینیسم غرب 
با توجه به راه‌اندازی جریانات مربوط به فمینیسم‌ها در ایران که به‌صورت تهاجمی به‌خصوص در فضای مجازی در حال تغییر افکارعمومی به سمت پذیرش تساوی و برابری جنسیتی هستند، نوبت به شفاف‌سازی دیدگاه فمینیسم و دلایل تاییدنشدن آن از دیدگاه اسلام می‌رسد. اغلب افراد، فمینیسم را نوعی جنبش برای احقاق حقوق زنان می‌دانند و بر این باورند که جوامع اسلامی دیدگاه مردان را در اولویت قرار داده و با زنان به‌صورت منصفانه‌ای رفتار نمی‌شود و در تلاش برای تغییر این روند و فراهم‌سازی موقعیت‌های برابر زنان با مردان در مسائل مختلف شغلی، تحصیلی، سیاسی و... هستند. به گفته دکتر حسن‌پور، واقعیت این است که در اسلام و فمینیسم، احقاق حقوق زنان مورد توجه است، اما با وجود این هدف مشترک، خاستگاه و روش این دو مکتب کاملا از یکدیگر جداست. چون یکی حقوق زنان را در کلام الهی جست‌وجو و دیگری همین حقوق را از کلام بشری طلب می‌کند. دکتر حسن‌پور می‌گوید: «مطابق نظر اسلام، ورای وجود انسان‎ها، حقیقت مطلقی به نام دین وجود دارد و انسان برای رسیدن به حق و حقوق واقعی‎اش، باید متوسل به شرع مقدس شود که حد و حدود آن در زمانه ما که معصوم غایب است، طبق فرموده امام عصر، راویان احادیث (متخصصان و مجتهدان جامع‌الشرایط) هستند، که بر حسب شرع تعیین کنند، کدام‌یک از این حقوق متفاوت، دائمی و کدام‎یک غیردائمی است. البته فلسفه همه این احکام در شرع نیامده و برخی از علت‌های احکام شرعی و عقیدتی در کتاب شریف علل‌الشرایع شیخ صدوق آمده است. البته طبق رویکرد اسلامی، ارزش وجودی زن و مرد در پیشگاه خداوند یکسان است و هیچ‎کدام برتری و مزیتی بر دیگری ندارند و فقط تفاوت‌های حقوقی، لازمه ساختارهای متفاوت آنهاست.» مطابق آیه ۱۳ سوره حجرات، گرامی‌ترین افراد نزد خدا باتقواترین آنهاست، چه زن باشد و چه مرد. در این رویکرد، نه سلطه‌گر دیده می‌شود، نه سلطه‌پذیر؛ نه فرادست و نه فرودست؛ نه ظالم و نه مظلوم؛ زیرا هرکسی در جایگاه خویش قرار می‌گیرد و مطابق آن از حقوق خویش بهره‌مند می‌شود؛ اما طبق رویکرد فمینیسم غرب که به‌دنبال برقراری و دستیابی به حقوق برابر جنسیتی در مسائل سیاسی، اقتصادی، شخصی و اجتماعی زنان است، حقیقتی به نام دین وجود ندارد و طبق این رویکرد، این خود انسان است که حق و حقوق خویش را تشخیص داده یا آن را وضع می‎کند که در دیدگاه اسلام این شیوه از تعیین حق و حقوق انسان‌گرا که سبب یکسانسازی حقوقی می‌شود، مساوی با درنظرنگرفتن طبیعت وجودی زن و مرد است که این خود ظلمی بزرگ است.

قوانینی که رعایت نمی‌شوند
اما آنچه از ضرورت تفاوت حقوقی به سبب تفاوت جنسی از دیدگاه اسلام بیان شده، تأیید رعایت تمامی تفاوت‌های حقوقی در جامعه فعلی ما نیست. دکتر حسن‌پور با اشاره به این‌که برخی از این حقوق‌ در مرحله قانون و بعضی دیگر در مرحله اجرا، با اهداف عظیم اسلام و فرمایش رهبر معظم انقلاب، فاصله عمیق دارند و این تفاوت‌ها را به نابرابری و تبعیض علیه زنان کشانده‌ است می‌گوید: «لازم است در جامعه اسلامی چه در مرحله تصویب قوانین و انطباق آن با فقه پویای اسلامی و چه در مرحله اجرا، سیاست‌گذاری‌های لازم صورت گیرد تا دامن آن از این ناپاکی پاک شود.»