نوشابه دو راهی صنعت و سلامت

این جملات تقریبا دیگر کلیشه ای و نخ نما شده است: نوشابه ضررهای فراوان دارد، چاق می کند، باعث پوکی استخوان می شود، رشد کودک را دچار وقفه می کند، باعث دیابت می شود، دندان ها را خراب می کند و در یک کلام نوشابه خیلی ضرر دارد.

کد خبر: ۱۳۷۶۰۱

اصلا خیلی خطرناک است. اما با این وجود هر روز تعداد طرفدارانش بیشتر می شود.
سنگ کلیه و آلرژی های گوناگون پوستی مثل کهیر و راش های پوستی ، عوارض ریوی مثل آسم و خس خس سینه ، آب ریزش بینی که ناشی از موادرنگی ، نگهدارنده ها و طعم دهنده های به کار برده شده تنها قسمتی از عوارض نوشابه است.
فشار خون ، ضربان نامنظم قلب ، بروز اضطراب به علت کافئین موجود در نوشابه ها به وجود می آید.
چاقی ، افزایش وزن و پوسیدگی دندان ها به علت خاصیت اسیدی نوشابه های گازدار، کاهش جذب کلسیم به علت وجود اسید فسفریک و سوق یافتن به سمت پوکی استخوان و سستی دندان ها تنها تعدادی از دهها عارضه جانبی نوشابه هستند.
بر اساس آمار منتشر شده وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی ، میانگین مصرف سرانه نوشابه گازدار در ایران چهار برابر میانگین جهانی است. سرانه مصرف نوشابه های گازدار در ایران 40 تا 42 لیتر است. در حالی که میانگین مصرف نوشابه های گازدار در دنیا برای هر نفر 10 تا 12 لیتر است.
نوشابه جایگاه مصرف گسترده خود را در تمام کشورهای جهان باز کرده است و گردش مالی این صنعت در جهان بین 450 تا 500 میلیارد دلار تخمین زده می شود. این صنعت با قدرت اقتصادی بسیار گسترده خود چنان بمبارانی از تبلیغات دلنشین و اغواکننده به راه انداخته اند که افراد را از هر سن و جنس و با هر ملیتی به طرف خود جذب می کند.
این صنعت با سرمایه گذاری بسیار عظیم و با کسب مجوزهای لازم از تمام نهادها به تولیدات چند میلیارد عددی در سال رسیده است و مسلما نمی توان این چنین صنعت بزرگی را از بین برد. اما باید در جهت قبول و پذیرش این فناوری در صنایع غذایی برای ادامه حیات آنها راهکارهای دیگری اندیشیده شود و فرهنگ سازی مناسب صورت گیرد.
شاید بهتر باشد در صدور مجوز و موافقت اصولی در جهت ایجاد کارخانه های جدید نوشابه سازی یا توسعه کارخانه های موجود فقط به توجیه اقتصادی اکتفا نشود، بلکه در بلندمدت هزینه های درمان ناشی از مصرف روبه رشد تولیدات عرضه شده نیز در نظر گرفته شوند.
از سوی دیگر به موازات آموزش و فرهنگ سازی توده مردم در جهت آگاه سازی و ایجاد تغییرات رفتاری ، در جهت کاهش مصرف نوشابه ، صنایع می توانند با جایگزین کردن شربتهای گیاهی که جایگزین بسیار خوبی برای نوشابه ها هستند و به مذاق مردم ما هم خوش می آیند، سود خود را نیز محفوظ نگاه دارند.
به منظور کاهش عوامل تهدید کننده سلامت ، همه سازمان ها و ادارات دولتی موظفند از توزیع نوشابه های گازدار در غذاخوری ها و جلسات خودداری کرده و به جای آن در مواقع لزوم از آب ، دوغ های بدون گاز و کم نمک و آبمیوه یا یک نوع میوه استفاده کنند.
این بخشی از مصوبه شورای عالی سلامت درباره ممنوعیت توزیع نوشابه در ادارات و اماکن دولتی است. هر چند این بخشنامه قدم بزرگی بود در جهت مقابله با نوشابه است ، اما به نظر می رسد صرف صدور بخشنامه به معنی اجرای آن نیست ؛ چرا که با گذشت ماهها از تصویب این مصوبه هنوز هم در خیلی از ادارات و سازمان های دولتی ، نوشابه توزیع می شود.
اما نوشابه ، عصاره تمام بدیها در یک قوطی خوش آب و رنگ همه جا در خانه ، رستوران ، فروشگاه ، اداره ، مدرسه و دانشگاه انتظارمان را می کشد. مصوبه شورای عالی سلامت فقط تا حدودی ارائه نوشابه در غذاخوری ادارات دولتی را منع کرده است ، اما در سایر موارد به وفور وجود دارد.
بر اساس قانون بودجه سال 1386 قیمت نوشابه های گازدار قندی برای کنترل بیماری های قلبی در سال جاری به میزان 10 درصد افزایش یافت و اعتبار آن به عنوان مالیات سلامت در سال 86 در اختیار وزارت بهداشت قرار می گیرد.
به نظر می رسد این مصوبه نیز بیش از آن که به سلامت مردم نگاه کند به درآمد وزارت بهداشت توجه دارد. چون آنچه مسلم است با افزایش ناچیز قیمت ، مصرف کنترل نمی شود. ولی شاید درآمدی برای وزارت بهداشت حاصل شود.
نوشابه یک روزه نیامده که بخواهد یک روزه برود. مقابله با نوشابه نیاز به فرهنگ سازی و عرضه جایگزین های مناسب دارد. این واقعیت که بخش بزرگی از مخاطبان و مشتریان نوشابه را کودکان و نوجوانان تشکیل می دهند، کار را برای متولیان بهداشت سخت می کند. نوشابه ظاهر جذاب و طعمی مطبوع دارد و تبلیغات آن ، بخصوص تبلیغات تلویزیونی آن ، کودک و نوجوان را جذب خود می کند و متاسفانه بسیاری از والدین فکر می کنند اگر کالایی مضر باشد، اجازه تبلیغ تلویزیونی نخواهد داشت. این موضوع که بخش بزرگی از مشتریان نوشابه کودکان و نوجوانان هستند کار را برای متولیان سخت تر می کند.
اگر می خواهیم مصرف نوشابه را محدود کنیم نیاز به فرهنگ سازی داریم.
فرهنگ سازی نیز بدون اطلاع رسانی میسر نیست. آنچه مردم از مضرات مصرف نوشابه های گازدار می دانند خیلی کم و نادرست است. صدا و سیما به عنوان یکی از عمده ترین بسترهای فرهنگ سازی در کشور، به وفور آگهی های بازرگانی شرکت های نوشابه سازی را پخش می کند و در برنامه های پزشکی ، کمتر به نوشابه پرداخته می شود.