انحراف ستون فقرات چگونه درمان می‌شود؟

در موارد ساختاری و غیرقابل برگشت عللی مانند فلج مغزی، پوکی استخوان، شکستگی‌های ستون فقرات، عدم توازن در عملکرد عصبی عضلانی و اختلال در تکامل ستون فقرات به‌صورت مادرزادی نقش دارد.

برای اصلاح این‌گونه انحرافات ستون فقرات در صورتی که بالای 50 درجه انحراف وجود داشته باشد، راهی جز جراحی وجود ندارد و فیزیوتراپی می‌تواند در موارد زیر 50 درجه با بهبود عملکرد و کیفیت زندگی بیمار و افزایش توانایی‌های او در انجام فعالیت‌ های شغلی و تفریحی کمک‌کننده باشد اما در موارد غیرساختاری یا برگشت‌پذیر که به‌دنبال نشستن و ایستادن در وضعیت‌های نامناسب و انجام ورزش‌ها و فعالیت‌های طولانی‌مدت با اعمال فشار روی یک طرف از ستون فقرات بروز می‌یابد با روش‌های مختلف فیزیوتراپی قابل برگشت است.

تمرین درمانی و درمان‌های دستی مهم‌ترین روش‌های درمانی در اصلاح این انحرافات ستون فقرات هستند. کشش در عضلات کوتاه شده و تقویت عضلات ضعیف و ایجاد توازن در عملکرد عضلات دو طرف ستون فقرات و بازگرداندن دامنه حرکتی طبیعی در صفحات حرکتی مختلف، به‌ویژه خم‌شدن به طرفین و چرخش مهره به مهره ستون فقرات از وظایف اصلی فیزیوتراپیست در درمان این بیماران است.

فیزیوتراپیست با ارزیابی قدرت عضلات در هر طرف و دامنه حرکتی مهره‌ها در راست و چپ با تکنیک‌های درمان دستی و متحرک‌سازی مفاصل درگیر و محدود‌شده، حرکت طبیعی را به آنها باز می‌گرداند و سپس با تجویز تمرین‌هایی در الگوهای حرکتی تعیین‌شده، عضلات را با مفاصل هماهنگ می‌کند.

اسکولیوزهایی که تا سه سالگی بروز می‌یابند، مادرزادی و ساختاری بوده و غیرقابل برگشت هستند و اسکولیوزهایی که در سنین 10 تا 12 سالگی ایجاد می‌شوند معمولا قابل برگشت هستند.

گرچه زاویه انحراف در تعیین پیش‌آگهی درمان اهمیت دارد، نکته بسیار مهم در درمان بیماران اسکولیوز تداوم در انجام تمرین‌ها در منزل و حفظ تحرک عمومی مانند دویدن آرام، شنا، پیاده‌روی و دوچرخه‌سواری است. اما چالشی که بر سر انجام تمرینات بین والدین و فرزندان وجود دارد، مقاومت فرزندان نسبت به انجام منظم و مداوم ورزش‌هاست که تبدیل به یک منازعه میان آنها می‌شود و اثر معکوس در پی خواهد داشت.

به همین جهت والدین باید تمرین‌ها را در قالب فعالیت‌های تفریحی و بازی‌های جذاب و بدون اعمال فشار به فرزندان یادآوری کنند تا میزان همکاری آنها بالاتر باشد.

پرهام پارسانژاد - فیزیوتراپیست / روزنامه جام جم