تولید قدرت برای چانه‌ زنی سیاسی

واقعیت آن است که بعد از خروج آمریکا از برجام از دوره ترامپ، فشارها علیه ایران بیشتر شد. بازگشت آمریکا در دوره بایدن به برجام در سایه موازنه قدرت، بیشتر محتمل به نظر می‌رسد.

در سال‌های گذشته و در شرایطی که موازنه قدرت ما مثبت بود مقامات ایالات‌متحده پذیرفتند که تعهداتی را در قبال ما انجام دهند.

در مقطعی موازنه قدرت منفی شده بود و در چنین وضعیتی و به‌خصوص بعد از خروج آمریکا از برجام ایران براساس صبر استراتژیک عمل می‌کرد.

در مقطعی سیاست‌های ما توسعه قدرت بود. یعنی ما از قابلیتی برخوردار بودیم که می‌توانستیم توان و قدرت هسته‌ای را ارتقا بدهیم.

در مقطعی هم سیاست جمهوری اسلامی ایران این بود که بتواند حداقل قدرت را برای بازدارندگی در برابر سیاست‌های گریز از مرکز آمریکا به وجود آورد.

در فرآیندی و با توجه به افزایش فشارها از سوی غرب و آمریکا نسبت به جمهوری اسلامی، شرایط چانه‌زنی ایران تا حدودی دستخوش تغییر و تحول شد و جمهوری اسلامی کمتر از این ابزارها و مولفه‌های قدرت خود می‌توانست استفاده کند.

طی ماه‌‌های اخیر با افزایش فعالیت‌ های هسته‌ای ایران در نطنز و فردو و همچنین مصوبه مجلس با عنوان قانون راهبردی لغو تحریم‌ ها و همچنین موضوع خروج از پروتکل الحاقی، نوع جدیدی از تعاملات ایران به منصه ظهور رسید و در چنین فضایی،‌ موقعیت برای تولید قدرت جهت چانه‌زنی سیاسی برای جمهوری اسلامی ایران فراهم شد.

نکته‌ای دیگر که باید مد نظر داشت این است که بعد از خروج آمریکا از برجام تحریم‌های هسته‌ای شورای امنیت به صورت یکجانبه از سوی ترامپ اعاده و از سوی دیگر سیاست‌های تهدیدآمیز آمریکا مبنی بر مهار،‌ تحریم و محدودسازی منطقه‌ای جمهوری اسلامی ایران تشدید شد.

این‌که آمریکا تا چه اندازه در اهداف و برنامه‌های خود علیه ایران کامیاب یا ناکام باشد کاملا بستگی به قابلیت‌های دیپلماتیک و راهبردی ما دارد بنابراین تا زمانی که جمهوری اسلامی براساس مولفه‌های قدرت و تقویت بنیه داخلی و همچنین ارتقای توان چانه‌زنی خود در عرصه بین‌المللی بتواند سیاست‌های تهاجمی آمریکا را متوقف کند قادر خواهد بود زمینه بازدارندگی لازم را برای مقابله با این سیاست‌های تهاجمی فراهم کند.

ابراهیم متقی - استاد دانشگاه / روزنامه جام جم