مصطفی کاظمی .. کورونا ، نفت ، آمریکا ، داعش و باقی قضایا

بر اساس اطلاعاتی که رسانه های عراقی اعلام کردند ، مصطفی الکاظمی تقریبا کابینه خود را تکمیل کرده است و اگر وزرای نفت، دارایی و کشور را از این امر مستثنی کنیم می توان به نحوی تاکید کرد که داستان کابینه سومین نخست وزیر مکلف عراق طی چند ماه اخیر به یک فرجام خوش برای عراق تبدیل می شود.

با این حال نباید فراموش کرد این مدیر سرویس اطلاعاتی عراق حتی اگر بتواند کلاف سردرگم اختلافات و سهم خواهی های جریان های مختلف عراقی را باز و از دیوار بلند تضادهای حاکم بر پارلمان عراق عبور کند این بار در آن سوی دیوار با چالش های بزرگی مواجه خواهد شد که اصولا باید آنها را مشکلات بزرگ پیش روی عراق توصیف کرد. به بیانی دیگر امروز عراق در حالی با مشکلاتی همچون شیوع کرونا، سقوط آزاد بهای نفت، پافشاری آمریکا برای بقا در این کشور (به رغم تصویب پارلمان مبنی بر اخراج نظامیان بیگانه از کشور) و حملات ایذائی گروه تروریستی داعش مواجه است که اصولا ساختار تصمیم گیرنده واقعی و مدیریت تام الاختیاری برای صدور فرمان های سرنوشت ساز و تصمیمات حیاتی ندارد.

گفته می شود عادل عبدالمهدی هفته گذشته در نشستی با مصطفی الکاظمی او را در جریان پرونده مذاکره با دولت آمریکا قرار داد، اما جالب اینجاست که نه عادل عبدالمهدی به عنوان رئیس دولت مستعفی و پیشبرد امور و نه مصطفی الکاظمی به عنوان نخست وزیر مکلف هیچ یک اجازه ورود جدی و اظهار نظر قاطعانه در مورد انجام این مذاکرات را حداقل در آن نشست نداشتند.

این در حالی است که گروه داعش با توجه به شرایط به وجود آمده بر عراق و با سوء استفاده از خلأ قدرت به وجود آمده در این کشور که منجر به متزلزل شدن شدید ساختار حاکمیت شده و نیز دلیل تبعات تدابیر اتخاذ شده برای مقابله با کرونا که دامنه فعالیت ساختارهای امنیتی کشور را محدود کرده، عملیات خود را در مناطقی که تا چند سال پیش دامنه سرزمینی نفوذش محسوب می شدند از سر گرفته است.

گرچه تحلیلگران امور عراق در سطح تهدید، شدت و اهمیت چالش های بزرگ سیاسی، امنیتی و اقتصادی پیش روی این کشور با یک دیگر اختلاف نظر دارند اما تقریبا تمامی این تحلیلگران متفق القول بر این باورند دولت عراق که امروز مصطفی الکاظمی در تدارک حضور بر قله اجرایی آن است هر چه زودتر با این چالش ها مواجه شود برای منافع امنیتی اش بهتر خواهد بود.

به بیانی دیگر گرچه در بعد سیاسی کاظمی مجبور خواهد شد همچنان چوب توازن را از وسط آن گرفته و در یک اقدام نه چندان آسان به عقب نشینی در مقابل خواست برخی از جریانها تن دهد و فاصله خود را با تمامی جریان های عراقی حفظ کند اما به طور حتم این کار برای عراق بسیار راه گشا تر از بی دولتی خواهد بود که امروز ساختار حکومتی عراق در آن سرگردان شده است.

در بعد اقتصادی نیز به طور حتم همگان از تبعات شیوع کرونا و شرایط پساکرونا بر جوامع مختلف جهان اطلاع دارند در حالی که یکی از مهمترین نمادهای آن مشکلات اقتصادی است، حال اگر به این معادله اعتراضات چند ماه اخیر مردم عراق را که اصولا به دلایلی اقتصادی شکل گرفته است را هم بیافزایم باید شاهد دوره پسا برجام سختی را برای عراق پیش بینی کرد.

علاوه بر آن سقوط کم سابقه بهای نفت هم دست دولت جدید عراق را از اصلی ترین منبع مالی خود خالی و با خزانه ای تهی به دلیل جنگ های داخلی مختلف ، هزینه های بازسازی و از همه مهمتر چپاول صورت گرفته توسط سیاستمداران فاسد این کشور مواجه خواهد کرد.

در بعد امنیتی نیز اقدامات تروریستی گروه داعش از یک سو و تقابل معادلات قدرت منطقه ای و بین المللی در داخل مرزهای عراق چیزی بیش از شرایط دشوار را برای عراق به وجود آورده است.

به اعتقاد کارشناسان از سر گیری حملات تروریستی توسط بقایای گروه داعش در سایه اقداماتی همچون ترور سردار سلیمانی و جانشین فرمانده حشد الشعبی در بین المللی ترین منطقه عراق یعنی فرودگاه بغداد توسط دولت آمریکا و واکنش گروه های حشد الشعبی به این نقض حاکمیت از طریق هدف قرار دادن چند باره پایگاه های آمریکایی در عراق و سوای آن تحرکات انجام گرفته توسط نیروهای آمریکایی در تغییر آرایش نیروهای خود در مناطق مختلف این کشور همگی چالش هایی هستند که هر یک از آنها به تنهایی می توانند یک کشور را مدتها دچار مشکل کند.

امروز مردم عراق بیش از هر زمان دیگری واقعیت وجود این چالش ها را پذیرفته اند اما در عین حال به این باور رسیده اند که هر چه زودتر بتوانند به مقابله با این چالش ها بپردازد زمان کمتری را برای خلاصی از آن صرف خواهند کرد به شرط آن که بتوانند صاحب دولتی با راندمان کاری بالا باشند.

 عمار خلخالی، کارشناس مسائل عراق