سراوان دوباره پــاک می‌شود

شاید اگر تا 35 سال پیش اسم سراوان را می‌آوردید؛ ذهن هر گیلانی و گیلان‌شناسی می‌رفت سمت یک منطقه بکر جنگلی در دل جنگل‌های چند میلیون ساله و باستانی هیرکانی، در 20 کیلومتری شهر رشت که هم طبیعتش زیباست و چشم‌نواز و هم هوایش دلپذیر و فرح بخش. حالا اما سال‌هاست وقتی نام سراوان را بر زبان می‌‌آوری، هنوز واژه به حرف (نون) نرسیده، یک کوه 50 تا 90 متری در گستره 16 هکتاری از زباله‌های بدترکیب که منظر زیبای طبیعت هیرکانی را زشت و بدقواره کرده، به همراه رودی از شیرابه‌های سیاه و متعفن و آلوده و بدبو که از زیرش جاری و روانه گوهررود و سفره‌های آب زیرزمینی است، به ذهن متبادر می‌شود.
تشکیل کمپین‌ها و زنجیره‌های انسانی اهالی روستای سراوان و فعالان محیط‌زیست برای جمع آوری این سایت زباله هم تاکنون و در عمل راه به جایی نبرده، گرچه مسؤولان گیلانی را به فکر ساخت زباله‌سوزی انداخته که باوجود قول‌های مکرر ساختش هنوز آغاز نشده.
اعتباری که در راه است
خبری که اما مدتی پیش ناصر حاج‌محمدی، شهردار رشت درخصوص تصویب 180 میلیارد تومان از سوی دولت برای احداث زباله‌سوز در گیلان در جمع خبرنگاران بر زبان راند، اما کمی امیدوارمان کرد که شاید صدای اهالی روستای سروان و طبیعت‌دوستان کشورمان به گوش مسؤولان کشوری رسیده است.
برای پیگیری صحت این خبر سراغ علیرضا حاجی‌پور، مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری رشت رفتیم که البته وی به ما گفت این اعتبار 180 میلیارد تومانی، مختص استان گیلان نیست و دولت آن را برای رفع مشکل هفت استان ساحلی در نظر گرفته که طبیعتا بخشی از آن به استان گیلان خواهد رسید.
حاجی‌پور به جام‌جم می‌گوید که اکنون یک عزم جمعی در استان گیلان از سوی همه ارگان‌ها چون استانداری، فرمانداری و شهرداری رشت برای سروسامان دادن به مشکل زباله‌های سراوان وجود دارد، اما خب باید اعتبار مصوب شده هم به مرحله تخصیص برسد و ما آن را دریافت کنیم.
حل مشکل شیرابه‌ها تا سه ماه دیگر
یک کوه زباله یعنی کوه مشکل، اما شاید بدتر از آن، شیرابه‌های متعفن و بدبو و آزاردهنده زباله‌ها باشد که سرشار از آلودگی است و این آلودگی را به همراه خود روانه سفره‌های آب زیرزمینی (به طور متوسط سالانه بین ۳۰/۵ تا ۳۰/۶ لیتر بر ثانیه) و همچنین گوهررود می‌کند؛ رودی که زمانی چون گوهر می‌درخشید و امروز در کنار زرجوب جور کش فاضلاب‌ها و زباله‌ها و پسماندهای شهرهای گیلان شده است.
مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری رشت، اما درخصوص این شیرابه‌ها هم می‌گوید هم‌اکنون در حال احداث تصفیه‌خانه شیرابه‌های سراوان هستیم و اگر شرایط آب و هوایی خوب باشد و بارندگی زیادی نداشته باشیم و کارمان به تعویق نیفتد، امیدواریم کار ساخت تصفیه‌خانه تا سه ماه آینده و دست‌کم پیش از نوروز به پایان برسد.
تصفیه‌خانه البته نمی‌تواند کل شیرابه‌های زباله‌های سراوان را تصفیه کند و حاجی‌پور می‌گوید با بهره‌برداری از آن می‌توانیم 70 تا 80 درصد شیرابه‌ها را تصفیه کنیم و البته برنامه‌هایی هم داریم تا در آینده و با توسعه تصفیه‌خانه بساط کل شیرابه‌های آلوده را از طبیعت هیرکانی جمع کنیم.
به‌روزرسانی کارخانه کمپوست
مسؤول پسماندهای شهرداری رشت گریزی هم به بحث زباله‌سوز و کارخانه کمپوست می‌زند و می‌گوید ما همزمان با تکمیل تصفیه‌خانه، بحث احداث زباله‌سوز و توسعه ظرفیت کارخانه کمپوست‌مان را هم دنبال می‌کنیم و اعتباراتی هم گرفته ایم و اعتباراتی هم در راه است.
منظور از توسعه کارخانه کمپوست، به‌روز‌رسانی کارخانه کود عالی است که از ابتدا ظرفیت تولید 500 تن کود عالی را داشته و به خاطر قدیمی و فرسوده شدن ماشین‌آلاتش، اکنون با ظرفیت کمتری کار می‌کند و حاجی‌پور می‌گوید فعلا تلاش می‌کنیم ظرفیت کارخانه را با ساخت دو سوله تخمیر به همان ظرفیت واقعی‌اش یعنی 500 تن برسانیم و در آینده البته برنامه‌هایی برای توسعه ظرفیت آن به 1000 تن داریم که درنهایت با ساخت تصفیه‌خانه و زباله‌سوز و کارخانه کمپوست دیگر مشکل زباله سراوان برای همیشه رفع خواهد شد.
راهی دور یا نزدیک؟
گفتنش ساده است، گفتن این جمله که با ساخت تصفیه‌خانه و زباله‌سوز و کارخانه کمپوست مشکل زباله سراوان حل می‌شود، اما حتی اگر بحث به روز رسانی ظرفیت کارخانه کمپوست و ساخت تصفیه‌خانه را هم پایان یافته بدانیم، ظاهرا احداث زباله‌سوز راه دور و درازی در پیش دارد.
البته رئیس سازمان مدیریت پسماند شهرداری رشت می‌گوید اگر مشکل تامین اعتبار نباشد و دولت اعتبار وعده داده شده را سریع تخصیص دهد، تا 27 ماه، یعنی کمتر از سه سال آینده، صاحب زباله‌سوز برای رفع نیمی از زباله‌های گیلان هم می‌شوند، یعنی همان قولی که پیمانکار پنج سال پیش و هنگام عقد قرارداد به شهرداری داده بود.
آن‌طور که حاجی‌پور می‌گوید شهرداری رشت سال 92 با یک شرکت داخلی قراردادی درباره ساخت زباله‌سوز امضا می‌کند به قیمت 40 میلیون دلار که پرداخت 26 میلیون دلار آن را دولت برعهده می‌گیرد.
شرکت داخلی مذکور البته یک واسطه است و کار را به سازنده چینی سپرده است. و البته شرط آغاز کار دریافت
25 درصد از 40 میلیون دلار بوده که هنوز و بعد از گذشت پنج سال از سوی دولت تامین نشده.
البته آن‌طور که این مدیر شهرداری به ما می‌گوید دولت به‌تدریج مبالغی را به حساب شهرداری رشت واریز کرده، اما با طول کشیدن ارزیابی محیط‌زیستی طرح ( از سال 93 تا 96)، مبالغ مذکور بلااستفاده مانده و سال گذشته و با افزایش چندبرابری دلار، مبالغ دریافتی به سقف 25 درصد نمی‌رسد تا کار احداث زباله‌سوز حتی پس از موافقت محیط زیست آغاز شود.
معطل 10 میلیاردی هستم که در راه است
حاجی‌پور اما خبر خوشی هم دارد و آن این‌که اکنون دولت قول پرداخت ده میلیارد تومان به شهرداری رشت بابت اجرای زباله‌سوز را داده که اگر تخصیص یابد، با مبالغ دریافتی سابق به حدود 20 درصد از 25 درصد مورد توافق با پیمانکار خارجی می‌رسد و پیمانکار هم قبول کرده با همین 20 درصد کار ساخت زباله‌سوز را به‌زودی آغاز کند.

فاطمه مرادزاده

ایران