ساخت اکوشهرهای جدید، بسترهای تازه‌ای برای اسکان جمعیت رو به رشد جهان فراهم می‌کند

مسکونی‌سازی در جنگل ، اقیانوس و زیرزمین

با افزایش جمعیت جهان، فضا برای اسکان جمعیت انسانی در سیاره زمین کمتر و کمتر می‌شود. طبق اعلام سازمان ملل، جمعیت جهان تا سال 1429/ 2050 به بیش از 9میلیارد نفر خواهد رسید و بخش عمده این جمعیت، ساکن شهرها خواهند بود. این در حالی است که نیمی از مناطق شهری مورد نیاز برای اسکان این جمعیت هنوز ساخته نشده است. از سوی دیگر با توجه به جمعیت فعلی جهان، در سیاره ما از لحاظ زیستی فقط 7/1 هکتار جهانی (gha)سطح حاصلخیز به ازای هر یک نفر وجود دارد. اما اکنون، در کشوری مثل انگلستان هر فرد 9/7هکتار ظرفیت زیستی یا ردپای بیولوژیک را به خود اختصاص داده. این یعنی استفاده از ظرفیت زیستی زمین بیشتر از میزانی است که می‌تواند به هر فرد تعلق بگیرد. با توجه به شرایط موجود، تعداد فزاینده‌ای از کشورها برای دستیابی به توسعه پایدار شهری، در حال برنامه‌ریزی برای ساخت شهرهای جدید با استفاده از فناوری‌های نوین هستند تا فضا و امکانات مورد نیاز را برای میزبانی از ساکنان خود فراهم کنند. در ادامه با سه نمونه از راهکارهای نوآورانه‌ای آشنا می‌شوید که جهان را آماده پذیرش جمعیت بیشتری می‌سازند.

کد خبر: ۱۲۳۶۲۴۹

انتقال جمعیت به اقیانوس‌ها
شرکت اوسینیکس (Oceanix) مستقر در هنگ‌کنگ، 12 سال است که روی مفهوم شهرهای شناور کار می‌کند. اوایل سال جاری میلادی، اوسینیکس در همکاری با گروه معماری بین‌المللی بیارکه اینگلس (BIG) و مرکز مهندسی اقیانوس موسسه فناوری ماساچوست، ایده شهر شناور ده هزار نفری را ارائه کرد. از این ایده به عنوان بخشی از برنامه جدید شهری سازمان ملل متحد یاد می‌شود. مارک کولینز چن، مدیر اجرایی شرکت اوسینکس می‌گوید رقم ده هزار نفر صرفا یک برآورد است و نحوه عملکرد شهر، تعیین‌کننده تعداد ساکنان آن خواهد بود. شهر شناور از سکوهای شناور تقریبا مثلثی تشکیل شده که هرکدام حدود دو هکتار مساحت دارند و می‌توانند 300 نفر را در خود اسکان دهند. هر سکو، یا محله، انرژی تجدیدپذیر خود را با استفاده از امواج و نور خورشید تولید خواهدکرد.
در کنار انرژی تجدیدپذیر، این شهر غذاهای گیاهی خود را پرورش می‌دهد و تمام پساب‌ها را تصفیه کرده و دوباره از آنها استفاده می‌کند. چن می‌گوید برای تغذیه با گوشت و محصولات دامی به مساحت سطحی بیشتر و آب شیرین نیاز خواهد بود که از نظر اقتصادی امکان‌پذیر نیست. سکوها با بیوراک (ماده‌ای که در حال حاضر برای ایجاد صخره‌های مصنوعی در سراسر جهان استفاده می‌شود) به بستر دریا متصل می‌شوند. یک جریان الکتریکی با ولتاژ کم از یک قاب فولادی عبور کرده و با الکترولیز آب دریا در اطراف خود باعث می‌شود ذرات باردار (یون‌ها) روی سطح فولادی جمع شوند و روی آن را با یک ماده سنگی که به اندازه بتون مستحکم است، بپوشانند. چن می‌گوید با افزایش جمعیت جهانی ما باید رد پای اکولوژیک هر فرد را کاهش دهیم. او بر این باور است که شرکت اوسینکس رد پای اکولوژیک را به 5/0 هکتار جهانی به ازای هر فرد خواهد رساند. هرچند تحقق چنین چیزی درحال حاضر بعید به نظر می‌رسد اما اوسینکس اطمینان دارد در آینده نزدیک این طرح عملی خواهد شد. هنوز محل استقرار نمونه اولیه شهر شناور دقیقا مشخص نیست، اما اوسینکس مدعی است این نمونه را در طول دو سال و نیم آینده تکمیل خواهد کرد.

ساخت شهر هوشمند جنگلی
کشور مالزی که با افزایش انفجاری جمعیت مواجه است، خود را برای انتقال جمعیت به یک شهر هوشمند جنگلی و غول‌پیکر در دهانه تنگه‌ای که ایالت جوهور این کشور را از سنگاپور جدا می‌سازد، آماده می‌کند. این شهر جدید که از آن به عنوان «جنگل‌شهر» یاد می‌شود، در چهار جزیره مصنوعی در حال ساخت است.
چهار جزیره مصنوعی با سامانه حمل‌ونقل زیرزمینی به هم متصل شده و با قطار پرسرعت به کلانشهرهای دیگر وصل می‌شود. به گفته استفان بوئری، معمار ایتالیایی عاشق درختان و ارائه‌کننده این طرح، طبیعت زنده و معماری در ساخت این جنگل‌شهر درهم‌تنیده شده‌ است. تمام ساختمان‌ها در این شهر به شکلی طراحی شده‌ که پشت‌بام سبز و بالکن‌های سبز داشته‌باشند. شهر شامل خانه‌هایی با نمای پوشش گیاهی، ساختمان‌های اداری، پارک‌ها و پیاده‌روهای معلق، هتل‌ها، مدارس و مراکز خرید خواهد بود.
پروژه صد میلیارد دلاری ساخت جنگل‌شهر در زمینی به مساحت 1370 هکتار اجرا می‌شود و قرار است در 700 هزار خانه از ساکنانش استقبال کند. در ساخت این شهر از اکوسامانه جنگل‌های بارانی با سامانه گردش هوشمند سبز برای استفاده دوباره از منابع و کنترل آنها استفاده شده است. بازیافت پنهان در زیر زمین و تولید انرژی از منابع تجدیدپذیر از دیگر ویژگی‌های شهر است. ساکنان این جنگل‌شهر به اولین کتابخانه دیجیتال مبتنی بر فناوری رایانش ابری در مالزی دسترسی خواهند داشت.
به گفته بوئری، به منظور اطمینان از امنیت ساکنان شهر، جدیدترین سامانه‌های امنیتی هوشمند شامل درهای هوشمند و آسانسورهایی که از تشخیص اثر انگشت و چهره و حصارکشی نامرئی الکترونیک استفاده می‌کنند، به کار گرفته خواهند شد. یکی از ویژگی‌های این مجمع‌الجزایر مصنوعی این است که آپارتمان‌های آن با قیمت پنج‌ برابر کمتر از آپارتمان‌های زمین‌های خشک ارائه می‌شود. گفته می‌شود روند گرم‌شدن هوا در سال‌های آینده دیگر شهرهای بزرگ جهان را هم به سمت ساخت شهرهای جنگلی خواهد کشاند.

شهرهایی در عمق 20 تا 50 متری زمین
برای سنگاپور- سومین کشور با تراکم زیاد جمعیت جهان و خانه تقریبا شش‌میلیون نفر- پاسخ مشکل اسکان جمعیت، حرکت به سمت پایین بوده است. تغییرات آب و هوایی و بالا آمدن سطح آب دریاها به این معناست که استحصال زمین از دریاها دیگر نمی‌تواند گزینه پایداری برای سنگاپور باشد. درعوض، این کشور به دنبال ایجاد شهری زیرزمینی است. اوایل سال جاری میلادی، سازمان بازآفرینی شهری سنگاپور پیش‌نویس طرح جامع خود را منتشر و مشخص کرد در 15 سال آینده این کشور به چه شکلی درخواهد آمد. تاکنون معادل 7/10 میلیون پوند برای تحقیق و توسعه فناوری زیرزمینی در این کشور سرمایه‌گذاری شده است. قوانین مالکیت خانه‌ها هم تغییر یافته و مردم فقط تا زیرزمین، مالک خانه‌هایشان هستند تا به این ترتیب، فضای زیر خانه‌ها برای توسعه شهر آزاد باشد. اما مقامات سنگاپور می‌گویند در مرحله اول مردم در زیرزمین زندگی نمی‌کنند؛ بلکه شهر زیرزمینی با انتقال انبارها، آب و برق، تأسیسات صنعتی و حمل‌ونقل به زیر زمین شروع به کار خواهد کرد تا فضای آزاد بیشتری برای استفاده‌های مسکونی و تجاری در شهرهای روی زمین ایجاد شود.
در حال حاضر، سنگاپور از فضاهای زیرزمینی با عمق 20 متر برای سامانه‌های حمل‌ونقل و سرمایش استفاده می‌کند. ایجاد یک سامانه تونل فاضلاب در عمق 20 تا 50 متری زمین نیز پیش‌بینی شده است. سین تین فو، مدیر انستیتوی مطالعات املاک و مستغلات در دانشگاه ملی سنگاپور می‌گوید برای فضاهای عمیق‌تر از صد متر، می‌توان کارکردهای سنگین‌تری از قبیل ذخیره مهمات و مواد پتروشیمی در نظر گرفت. یکی از پیشرفت‌های مهم برنامه‌ریزی شده، غارهای سنگی جورونگ است که می‌تواند حدود 5/1 میلیون متر مکعب نفت خام و نفت را در خود نگه دارد.
تا سال 1403/ 2024، در فرودگاه چانگی سنگاپور یک مرکز تبادل مسافر چهارمنظوره، شامل سه ایستگاه قطار و یک ایستگاه اتوبوس در زیر زمین ایجاد خواهد شد. تاسیس این مرکز به سنگاپور کمک می‌کند تا سال 1409/ 2030 به کمک ریل‌های زیرزمینی، شبکه قطارهای خود را دو برابر کند. همچنین انتقال مراکز حمل‌ونقل به زیر زمین به مردم سنگاپور کمک خواهد کرد از آب و هوای کشورشان که بر اثر تغییرات آب و هوایی دستخوش افزایش گرما، رطوبت و بارش است فرار کنند. اکنون مهندسان و مسؤولان ساخت‌وساز این کشور با استفاده از روش اسکن لیزری در حال ساخت یک مدل زمین‌شناختی سه‌بعدی هستند. این مدل با یک پایگاه داده مرکزی تطبیق داده می‌شود تا امکان نقشه‌برداری و برنامه‌ریزی در فضای زیرزمینی فراهم شود.
دکتر کوین کوران، کارشناس امنیت سایبری در دانشگاه اولستر، می‌گوید فناوری در توسعه این نوع شهر بسیار مهم است. به عنوان مثال، کیفیت هوا عامل مهمی خواهد بود که نیاز به نظارت مداوم دارد، زیرا هوا در زیرزمین به آسانی هوای روی سطح زمین جریان پیدا نمی‌کند. کوران می‌گوید دستگاه‌های دارای حسگر در حال حاضر به نظارت بر اثرات زیست‌محیطی شهرهای سراسر جهان، گردآوری جزئیات مربوط به فاضلاب‌ها، کیفیت هوا و زباله‌ها کمک می‌کنند.
شهرهای زیرزمینی ممکن است به فناوری‌هایی مانند سطل‌های زباله هوشمند که در صورت نیاز به تخلیه آژیر می‌زنند و نورپردازی هوشمند که فقط درصورت ایجاد ترافیک یا نزدیک شدن عابران پیاده عمل می‌کنند، مجهز باشند. گرچه تا سال 1409/2030 احتمالا بخش زیادی از سنگاپور به زیر زمین منتقل می‌شود، اما برای این‌که مردم این کشور در زیر زمین زندگی کنند به مدت‌زمان بیشتری نیاز است. او می‌گوید، استفاده از فضاهای زیر زمین برای زندگی و اهداف تجاری هنوز برنامه‌ریزی نشده است، اما درصورت نیاز به زمین‌های بیشتر، امکان آن در آینده بررسی خواهد شد.