صادرات بنزین قطعی است

بی‌اثر کردن تحریم‌ها
در دو دهه اخیر وابستگی ایران به واردات بنزین یکی از مهم‌ترین آسیب‌پذیری‌های اقتصاد ایران بود به همین دلیل در گام بلند در جهت خودکفایی، طرح احداث پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس در قالب سه فاز ۱۲۰هزار بشکه‌ای در دولت نهم سال ۱۳۸۵ در ۲۵ کیلومتری غرب بندرعباس کلید خورد. در آن زمان، کشورمان بیش از یک سوم بنزین مصرفی را وارد می‌کرد و برای رفع این معضل مجبور به اجرای طرح سهمیه‌بندی بنزین هم شد.
میعانات گازی استحصال شده از فرآیند تصفیه گاز در عسلویه یا باید به فروش می‌رسید یا در طبیعت رها می‌شد که یک فاجعه زیست‌محیطی به همراه داشت و این‌چنین بود که ایده ساخت بزرگ‌ترین پالایشگاه میعانات گازی دنیا با توجه به مزایای خوراک میعانات گازی ازجمله پایین بودن گوگرد آن نسبت به نفت و تبدیل ۷۰ درصد هر بشکه به فرآورده باکیفیت عملی شد.
احداث این پالایشگاه گرچه از سال ۱۳۸۵ و با مشارکت دو شرکت خارجی کلید خورد اما با تنگ شدن حلقه محاصره اقتصادی بر کشور، شرکت‌های خارجی یکباره عرصه ساخت این پالایشگاه را خالی کردند؛ از این رو در اواخر سال 1389 در دولت دهم اجرای آن به قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاءواگذار شد. از آن زمان تا اوایل دولت یازدهم در سال 1392 پیشرفت کل پالایشگاه 75 درصد بود و بقیه کار به دولت یازدهم واگذار شد.
حفظ و استمرار عملیات برداشت گاز از میدان مشترک پارس جنوبی و تضمین خودکفایی کشور در تأمین فرآورده‌های راهبردی انرژی ، مهم‌ترین اهداف این ابرپروژه پالایشی در کشور بوده است.
عنوان بزرگ‌ترین پالایشگاه میعانات گازی دنیا، استفاده بیش از ۷۰ درصد از تجهیزات تولیدی صنایع داخلی، نزدیک به صدرصد اجرا از سوی نیروهای داخلی، ۹۵ درصد راه‌اندازی‌های داخلی، جوان‌ترین نیروی انسانی دخیل در اجرا، آثار زیست‌محیطی با تولید فرآورده‌های باکیفیت و رکوردهای بی‌نظیر در راه‌اندازی ازجمله ویژگی‌های بارز ستاره خلیج فارس به‌شمار می‌رود که این طرح عظیم را به یک طرح ملی تبدیل کرده است.

امکان صادرات
موقعیت مکانی این پالایشگاه و تولید محصولات با ارزش افزوده بالای آن، شرایطی را ایجاد کرده است که محصولات این پالایشگاه متقاضی زیادی در داخل و خارج از کشور داشته باشد و در صورتی که بتوانیم نقشه راه منسجم و درستی را ترسیم و پیاده کنیم، می‌توانیم در بازاریابی محصولات موفق باشیم. موقعیت مکانی این پالایشگاه موجب شده است هزینه حمل‌ونقل که یکی از مسائل تاثیرگذار بر قیمت تمام‌شده محصول است، حذف شود و کشورهای منطقه ازجمله عراق، افغانستان و... متمایل به خرید این محصولات باشند و با افزایش تولید بنزین در این پالایشگاه، کشورمان می‌تواند بر قیمت بنزین در منطقه تاثیرگذار باشد و از این حیث پالایشگاه ستاره خلیج فارس برگی برنده در صنعت نفت کشور محسوب می‌شود که قدرت دیپلماسی انرژی کشور را به نحو قابل ملاحظه‌ای افزایش خواهد داد.
با توجه به ظرفیت ۳۶۰ هزار بشکه‌ای برای مصرف خوراک این پالایشگاه، ستاره خلیج فارس می‌تواند یک مصرف‌کننده قابل اعتماد و سودآور برای میعانات گازی کشور به شمار رود. به‌ویژه در شرایط کنونی که برای صادرات ایران محدودیت ایجاد شده است، می‌توان این پالایشگاه را تیری دانست که به دو نشان نشسته است. نخست بی‌نیازی از واردات بنزین است که در شرایط تحریم اقتصادی به عنوان کالایی استراتژیک، همواره یکی از اهرم‌های فشار به نظام جمهوری اسلامی ایران بوده است و هدف دوم، تبدیل شدن این پالایشگاه به محلی برای مصرف میعانات گازی است، چراکه میعانات گازی با محدودیت صادرات مواجه است و تبدیل آن به محصولاتی با ارزش‌افزوده مضاعف دستاورد مهمی است. در این بین توانمند شدن بخش داخلی از همه جوانب را نیز می‌توان نقطه قوتی دانست که به مدد اعتماد به بخش داخلی رقم خورد.

سردار سعید محمد، فرمانده قرارگاه سازندگی خاتم الانبیاء در گفت و گو با جام‌جم:
صادرات بنزین قطعی است

همان‌طور که اعلام شده با راه‌اندازی فاز سه پالایشگاه ستاره خلیج فارس، میزان تولید بنزین کشور به 105 میلیون لیتر در روز افزایش می‌یابد. از این 105 میلیون لیتر، سهم کل پالایشگاه ستاره خلیج فارس چقدر است؟
پالایشگاه ستاره خلیج فارس به عنوان بزرگ‌ترین پالایشگاه میعانات گازی و تولید کننده بنزین یورو5 در جهان و اولین پالایشگاه میعانات گازی در کشور روزانه حدود 37میلیون لیتر بنزین یورو 5 تولید می کند. البته اگر کیفیت بنزین یورو5 را نخواهیم این میزان تا حدود 45 میلیون لیتر در روز قابل افزایش است. از سوی دیگر 14 میلیون لیتر در روز گازوئیل، سه میلیون لیتر سوخت جت، چهار میلیون لیتر گاز مایع و 425 تن هیدروژن در این پالایشگاه تولید می‌شود.
میزان کل سرمایه‌گذاری انجام‌شده در پالایشگاه ستاره خلیج فارس تاکنون چقدر بوده و قرارگاه خاتم چه مقدار از این سرمایه‌گذاری را تامین کرده است؟ چه مقدار از تامین سرمایه از داخل و چه مقدار از خارج بوده است؟
میزان سرمایه گذاری در این پروژه چهار میلیارد یورو بوده که توسط شرکت نفت و کارفرمای پروژه تامین شده و قرارگاه خاتم الانبیاء در این پروژه کارفرمای ای پی سی بدون سرمایه گذاری بوده است.
از سال 1389 با کناره‌گیری شرکت‌های خارجی، کار احداث پالایشگاه به قرارگاه خاتم‌الانبیاء واگذار شد، میزان پیشرفت این پروژه عظیم در این هشت سال با توجه به شرایط تحریم چطور بوده است؟
پروژه ابتدا به شرکت اسنم پروجتی واگذار شد و بعد از اعمال تحریم‌های دوره اول این شرکت پروژه را رها کرد و در سال 1390 به قرارگاه سازندگی خاتم الانبیاء واگذار و قرارگاه موفق شد در این دوره نسبت به تکمیل پروژه اقدام کند. 67 درصد مهندسی پروژه ایرانی و حدود 70 درصد تامین کالا ایرانی و 100 درصد اجرای پروژه ایرانی است. فاز اول پروژه در سال 1395 در اسفندماه افتتاح شد فاز دوم و سوم را سال 97 افتتاح کرده ایم و از بهمن ماه فاز چهار این پروژه طبق توافقی که با کارفرما شده عملیات اجرایش آغاز شده و قرار بر این است طی 24 ماه تکمیل شود.
سال گذشته هم بحث خودکفایی بنزین مطرح شد، اما عملی نشد. اکنون با راه‌اندازی فاز سه تحقق خودکفایی بنزین تا چه حد قطعی است؟ آیا ایران از واردکننده بنزین به صادرکننده تبدیل می‌شود؟
با تکمیل فاز سوم و با تولید روزانه 37 میلیون لیتر بنزین یورو 5 ، امروز کشور نیازی به واردات ندارد و حتی امکان صادرات هم فراهم شده و ان‌شاءا... با راه اندازی فاز چهار وضعیت صادرات بهبود هم پیدا خواهد کرد.
سهم تجهیزات صنایع خارجی در ساخت پالایشگاه را 30 درصد (استفاده بیش از ۷۰ درصد از تجهیزات تولیدی صنایع داخلی) اعلام کرده‌اید. در تامین این 30 درصد از داخل چه مشکلی وجود دارد؟
در سه فاز اول تجهیزات پروژه تا 70 درصد ایرانی سازی شده و برای فاز‌چهار برنامه داریم که همه تجهیزات را از داخل تامین کنیم و تجهیز آن 100در صد ایرانی باشد. نگاه ما به آینده است و امیدواریم در این مسیر راه همواری داشته باشیم.
میزان اشتغال‌زایی پالایشگاه ستاره خلیج فارس تاکنون چقدر بوده است؟
در دوره ساخت 12 هزار نفر مستقیم و 36 هزار نفر غیر مستقیم. در زمان بهره برداری اشتغال مستقیم سه هزار نفر و غیر مستقیمده هزار نفر خواهد بود.