جنایت آل سعود، اشتباه آمریکا؛ اقتدار ایران

به گزارش جام جم آنلاین ، دولت ترامپ هنوز نمی‌خواهد این را بپذیرد، اما واقعیت این است که پس از قتل جمال خاشقچی، استراتژی‌های تعیین‌شده برای منطقه خاورمیانه که عربستان و آمریکا باهم در آن ذی‌نفع بودند به‌شدت تحت تأثیر قرارگرفته و دست آمریکا و ترامپ خالی‌تر از همیشه به نظر می‌رسد.

درواقع قتل خاشقچی به هدیه‌ای برای ایران جهت تثبیت بیشتر قدرتش در منطقه تعبیر می‌شود. فشار اخیر دولت آمریکا روی عربستان در رابطه با موضوعات مختلف مرتبط به جنگ با یمن نشان می‌دهد که تا چه اندازه ایالات‌متحده نسبت به هم‌پیمان همیشگی خود در منطقه بی‌اعتماد شده است. درواقع پس از قتل فجیع خاشقچی آمریکا فشار مضاعفی روی آل سعود آورده تا جنگ در یمن را متوقف کند.

این در حالی است که اعتبار دولت سعودی نزد ایالات‌متحده آمریکا به‌شدت کاهش‌یافته و سعودی‌ها که همیشه قلب تپنده استراتژی‌های آمریکا در خاورمیانه بوده‌اند، امروز دچار سکته‌ای کامل شده‌اند و درواقع استراتژی کم کردن قدرت ایران در منطقه اکنون کاملاً به بن‌بست رسیده است.

حالا در عوض، ما اکنون می‌توانیم انتظار یک حس رو به رشد در تهران را برای اعمال‌نفوذ بیشتر در منطقه داشته باشیم و جالب اینکه باوجود بازگشت تحریم‌ها به ایران و تحت‌فشار اقتصادی قرار گرفتن این کشور، نفوذ منطقه‌ای ایران رو به افزایش است.

عجیب نیست که ایران نیز اکنون انتظار دارد تا با توجه به ترور روزنامه‌نگار عربستانی در استامبول ، آمریکا سیاست‌های خود را در رابطه با عربستان کاملاً تغییر دهد.

اما قدرت ایران در منطقه چگونه افزایش‌یافته است؟

قدرت استراتژی‌های ایران در منطقه طی چند سال اخیر باعث کاهش اعتمادبه‌نفس رژیم آل سعود شده است. به‌این‌ترتیب که ایران، با بسیج کردن منابع و نیروهای داخلی علیه آمریکا فشار بیشتری بر آمریکا وارد کرده است. درعین‌حال که مراوده گسترده اقتصادی با اروپا، چین، روسیه در شرایط تحریم‌های آمریکا توانسته نقشه‌های آمریکا و عربستان را با شکست مواجه کند.

در این زمینه تحکیم قدرت سیاسی هم‌پیمانان و متحدان ایران همانند روسیه باعث افزایش این قدرت در خاورمیانه شده و هرگز نمی‌توان این روند افزایش قدرت ایران در منطقه را نادیده گرفت.

از سوی دیگر در طول سال گذشته ایران توانسته از تشدید تنش‌ها با آمریکا جلوگیری کند و درعین‌حال روسیه، همچنان در کنار ایران متعهد به ادامه حضور ایران در سوریه شده است. بنابراین به پشتوانه اقتدارش هرگز تمایلی برای ترک میدان سوریه نشان نداده است و حتی اگر رژیم صهیونیستی به حملات مکرر خود علیه ایران در سوریه ادامه بدهد.

در همین حال انتظار رویارویی با ایران در عراق پس‌ازآن که کنسولگری ایران در بصره به آتش کشیده شد، غیرقابل‌توجیه است و درعین‌حال، ایران به‌آرامی به عراقی‌ها کمک کرد تا در جریان انتخابات اخیرش به اتحادی سیاسی دست یابد و کنترل اوضاع را در اختیار بگیرد.

تمامی این اتفاقات باعث شده تا دولت ایران انتظار داشت باشد تضعیف عربستان سعودی تا جایی پیش برود که جنگ در یمن متوقف و از سویی قطر از محاصره سیاسی رهایی یابد.

بطور کلی اگر بخواهیم نتیجه‌گیری کنیم باید در نظر داشته باشیم پس از قتل خاشقچی، سلسله اتفاقاتی روی داد که قدرت نفوذ ایران در منطقه را بسیار بیشتر از گذشته کرد.

حالا عربستان هم به این نتیجه رسیده که با توجه به موقعیت متزلزلش در برابر ایران با پایان دادن به جنگ یمن به‌نوعی وجهه ازدست‌رفته خود را بازسازی کند.

هرچند نباید فراموش کنیم عربستان برای رسیدن به این هدف و از سر گرفتن روابط با ایران در آینده نزدیک پیش‌قدم شود. به این دلیل که حکام آل سعود براین باورند که ارتباط با ایران به معنای ارتباط بیشتر با ترکیه است.

از سویی رژیم آل سعود ترس از این دارد که ره‌آورد افزایش و تثبیت قدرت ایران در خاورمیانه به معنای ازسرگیری مذاکرات هسته‌ای و موشکی با ایالات‌متحده آمریکا باشد، به همین دلیل مهره‌چینی جدیدی خواهد داشت.

اما دودوتای اقتصادی شرایط موجود چیست؟

در شرایط فعلی باوجود تحریم‌های اقتصادی آمریکا علیه ایران، سران دولت جمهوری اسلامی با توجه به تثبیت قدرتشان در خاورمیانه به‌اندازه کافی نفت خود را به اروپا، چین ، روسیه و هند به فروش خواهند رساند تا اقتصاد این کشور به روند خود ادامه دهد.

با این اتفاق درواقع اکنون آمریکا پذیرفته که حتی تحریم باعث کاهش قدرت و نفوذ ایران در منطقه نمی‌شود. دولت تحت هدایت ترامپ حتی نسبت به این موضوع نیز کاملاً واقف است که نمی‌توان ایران را پای میز مذاکره موردنظرش بنشاند. درواقع تمام فشارهای سیاسی و اقتصادی آمریکا علیه ایران با شکست نسبی روبرو خواهند شد.

اصلی‌ترین تحلیل اینجاست که آمریکا انتظار داشت مدیریت خاورمیانه را با کمک عربستان سعودی در دست بگیرد، اما جنایت آل سعود یا بهتر است بگوییم گاف بزرگ آل سعود در ماجرای خاشقچی و اشتباهات محاسباتی خودِ آمریکا نتیجه برعکسی را رقم زد و باعث شد تا فضا برای مانور قدرت ایران در منطقه بیشتر به وجود بیاید.

اتکای بیش‌ازاندازه آمریکا به عربستان سعودی برای گرفتن قدرت منطقه از ایران همیشه زیر سؤال بوده و آل سعود نیز همواره در عقب راندن ایران و کاهش قدرت این دولت در خاورمیانه دچار ضعف قابل‌توجهی بوده است. درواقع هر چه سعودی‌ها بیشتر تلاش کرده‌اند از سوی دیگر قدرت نفوذ ایران بیشتر شده و درواقع نتیجه برعکسی به‌دست‌آمده است.

به‌عنوان‌مثال آل سعود هر چه بیشتر تلاش کرد تا باعث خروج ایران از سوریه شود؛ شاهد این بود که نفوذ جمهوری اسلامی ایران در سوریه بیشتر می‌شد، رژیم آل سعود با اشتباهات متعدد خود قدرت نفوذ ایران را هرسال بیشتر از سال قبل کرد.

این روند از سال 2015 با جنگ خونین یمن آغاز شد و با قطع رابطه با قطر ادامه یافت هرچند در ادامه رژیم آل سعود بزرگ‌ترین اشتباه خود را مرتکب شد و نخست‌وزیر لبنان را هفته‌ها در بازداشت نگه داشت تا باعث شود وابستگی او بر روی حزب‌الله کمتر شود.

همه این‌ها برای این بود که سایر کشورهای عرب‌زبان متوجه شوند عربستان سعودی چقدر قدرت قابل‌توجهی دارد، درحالی‌که تنها دستاورد چنین سیاست‌هایی پررنگ‌تر شدن قدرت منطقه‌ای ایران بود.

در ضمن، باسیاست‌های اشتباه عربستان این پیام به‌صورت غیرمستقیم به سایر کشورهای منطقه ارسال شد درصورتی‌که بخواهند با ایران مراوده اقتصادی و سیاسی داشته باشند به سرنوشت یمن و قطر دچار می‌شوند. همه این‌ها وضعیتی به وجود آورده بود که نشان دهد عربستان سعودی تهدیدی بزرگ برای ایران است. اما تمام این اتفاقات تلاش‌هایی نافرجام تلقی می‌شود.

برای اثبات این ادعا کافی است به افزایش قدرت نفوذ جمهوری اسلامی در منطقه طی یک دهه گذشته نگاه کنیم. پس از تمامی این اتفاقات، قتل فجیع خاشقچی نیز هدیه بزرگ دیگری از سوی آل سعود برای ایران آن‌هم در شرایط تحریمی بود.

این اتفاق ضربه نهایی را آل سعود وارد کرد و استراتژی‌های منطقه‌ای آمریکا را زیر سؤال برد. از طرف دیگر تلاش عربستان سعودی برای هم‌پیمانی بیشتر با رژیم صهیونیستی برای عقب راندن ایران نیز به‌جایی نرسید.

بنابراین واضح است که دولت سعودی قادر نخواهد بود تا یک ائتلاف منطقه‌ای را برای بیرون راندن ایران از سوریه، لبنان، عراق و یمن هدایت و کنترل کند.

درنهایت باید بپذیریم هیچ چالش عربی قابل‌توجهی‌ برای کاهش نفوذ منطقه‌ای ایران وجود ندارد و در شرایط کنونی حتی با تهدیدهای آمریکا هم نمی‌توان از نفوذ رو به رشد ایران کاست.

منبع: نیویورک‌تایمز