سرانه ورزشی‌ام آرزوست

به گزارش جام جم آنلاین ، مساحت سرانه تأسیسات ورزشی درکشورهای مختلف از بلوک شرق تا کشورهای اروپایی و آمریکایی متفاوت است. کشور فرانسه مساحتی ۳۵ مترمربع را به ازای هر واحد مسکونی و انگلستان ۱۰ مترمربع به ازای هر نفر و آمریکا ۱۵مترمربع به ازای هر نفر پیشنهاد می کنند. به طور میانگین عرف بین المللی حدود ۲۵ مترمربع فضای ورزشی و فضاهای سبز به ازای هر نفر است که از این رقم حدود ۱۸ مترمربع اختصاص به فضاهای سبز و مابقی به فضاهای ورزشی تعلق دارد.

در ایران از آنجایی که در اکثر نقاط سرانه ورزشی کافی و حتی حداقلی برای افراد وجود ندارد استانداری هم به طور مشخص نمی توان تعریف کرد.

اما سرانه چیست؟ فضایی که در اختیار فرد قرار دارد تا در آن ورزش کند و از ورزش خود منتفع شود سرانه نامیده می شود. برای توضیح بهتر سرانه می توان به این موضوع اشاره کرد که برای ورزشی مثل دوومیدانی نمی توان روی یک محیط 12 متری اکتفا کرد.

از سویی «سرانه ورزشی» مبحث بسیار مهمی است که در بسیاری از استان‌های کشور تفکیک جنسیتی در آن صورت نگرفته است، اما با وجود انجام نشدن این تفکیک، شواهد حاکی است که فضای ورزشی در نظر گرفته شده برای زنان وسعت و مساحت کمتری در قیاس با فضای ورزشی اختصاص یافته برای مردان دارد.

به هر روی سرعت رشد و فراگیری رشته‌های مختلف ورزشی در میان جمعیت طی سال‌های اخیر نیاز بیشتر به افزایش فضای مناسب ورزشی را به وجود آورد و باعث شکل‌گیری ایده‌ها و برنامه‌هایی در جهت ایجاد سرانه ورزشی متناسب با ظرفیت و توانایی ورزش هر استان شد.

البته حجم عمده‌ای از این برنامه‌ها حداقل تا امروز به مرحله اجرا در نیامده است تا توسعه و فراگیر شدن انواع رشته‌های ورزشی در میان عامه مردم و مقیاس ناچیز سرانه ورزشی آنها به دو جریان متناقض در ورزش ایران تبدیل شود.

کمتر از یک مترمربع

برخی شعارها و برنامه‌هایی که برای افزایش فضای ورزشی اختصاص یافته برای هر فرد ورزشکار ارائه می‌شود با آنچه در بسیاری از استان‌های کشور برآورد شده، همخوانی ندارد.

در حالی که حداقل فضای لازم برای هر ورزشکار به مساحت های 15 الی 25 متری تعریف می شود در برخی از شهرهای کشور سرانه یک متری هم در دسترس نیست. در بسیاری ازاستان‌های کشور این فضا کمتر از یک متر‌مربع است و میانگین کلی آن نیز به کمتر از یک متر‌مربع می‌رسد.

افسانه حسن نایبی، از کارشناسان برجسته ورزش بانوان کشور با بیان این‌که در تمام استان‌های کشور سرانه ورزشی بانوان وسعتی کمتر از یک متر‌مربع دارد، به جام‌جم آنلاین می‌گوید: در استان قزوین فضای ورزشی ورزشکاران زن در بهترین حالت 80 سانتی‌متر است. متوسط این فضای ورزشی 76 سانتی‌متر است که پاسخگوی ظرفیت و پتانسیل زیاد بانوان ورزشکار استان قزوین نیست. این اوضاع در تمام استان‌های کشور وجود دارد و کمتر از 80 درصد از فضای استاندارد تعریف شده در اختیار بانوان ورزشکار قرار می‌گیرد. این در حالی است که بانوان ورزشکار به اماکن مستقلی برای ورزش کردن نیاز دارند که این نیاز هنوز برآورده نشده است.

یک تقسیم‌بندی بی‌معنا

با حذف واژه «محروم» از تعریف در نظر گرفته شده برای استان‌هایی که از امکانات ورزشی لازم، استاندارد و متناسب با ظرفیت ورزشی همان استان بی‌بهره‌اند، اکنون واژه «غیربرخوردار» برای توصیف وضع کنونی این استان‌ها استفاده می‌شود.

به دنبال تقسیم‌بندی نسبتا جدید، استان‌های سراسر کشور به لحاظ بهره‌مندی از امکانات ورزشی به سه دسته «برخوردار»، «نیمه‌برخوردار» و «غیربرخوردار» تقسیم می‌شوند. در دسته استان‌های «برخوردار» تهران، اصفهان، فارس و.... قرار دارند که از امکانات متناسبی با سرانه ورزشی بهره‌مند هستند.

استان‌هایی مانند زنجان و گلستان «نیمه‌برخوردار» هستند، به این معنا که امکانات موجود و فضای ورزشی در این استان‌ها در حد متوسط تعریف می‌شود.

در دسته «غیربرخوردارها» نیز قزوین، ایلام، اردبیل، بوشهر و... قرار می‌گیرند که برآوردها نشان می‌دهد میزان امکانات موجود در این استان‌ها از حداقل‌ها عبور نمی‌کند.

اندازه‌گیری مجموع سرانه ورزشی هر استان برای بانوان و در نظر گرفتن میانگین آن، دسته‌بندی اخیر ـ که سه واژه برخوردار و نیمه‌برخوردار و غیربرخوردار تعریف کلی آن است ـ را بی‌معنا جلوه می‌دهد، چرا که وسعت فضای ورزشی هر استان تقریبا یکسان است و برای هر زن ورزشکار به زیر یک مترمربع می‌رسد.

البته در برخی موارد آمار ثبت‌شده نتایج تاسف‌برانگیزتری نشان می‌دهد؛ زیرا سرانه ورزشی در برخی استان‌ها حتی به یک سانتی‌متر هم نمی‌رسد و در حد صفر است.

مانعی بزرگ

همان‌طور که گفته شد سرعت رشد رشته‌های مختلف ورزشی و راه‌اندازی رشته‌های جدید در میان زنان با فضای ورزشی موجود تطابق ندارد.

در حالی که رشته‌هایی همچون بسکتبال، والیبال، فوتبال، شنا، ژیمناستیک و... بیشتر از هر زمانی با اقبال عمومی زنان و دختران مواجه شده ‌است، کمبود فضای ورزشی از رشد و توسعه بیشتر این رشته‌ها جلوگیری می‌کند، در واقع یک مانع بسیار بزرگ به شمار می‌آید. 76 سانتی‌مترمربع، گنجایش این‌که توانایی‌های ورزشی بانوان مستعد ورزشکار را درون خود جای بدهد ندارد، حتی یک مترمربع نیز پاسخگوی پتانسیل ورزشی موجود در کشور نیست.

دسترسی غیرممکن می‌شود

در شرایطی که مردان ورزشکار مجاز به استفاده از تمام سالن‌ها و زمین‌های ورزشی اعم از سرپوشیده و باز هستند، بانوان ورزشکار در بیشتر اوقات ملزم به استفاده از سالن‌های سرپوشیده هستند؛ سالن‌هایی که در استان‌ها و شهرستان‌های زیادی موجود نیست و اگر هم موجود باشد محدودیت‌ها و نبود قوانینی تعریف شده دسترسی به آنها توسط زنان را در بیشتر اوقات غیرممکن می‌کند و همین می‌شود که فضای ورزشی بانوان ورزشکار به‌رغم وجود سالن ورزشی استان باز هم کاهش یافته و به زیر حد استاندارد می‌رسد.

حسن نایبی با تائید این مطلب عنوان می‌کند: فضای ورزشی موجود برای بانوان بسیار کم است و این وضع با نیاز مبرم زنان به سالن سرپوشیده منافات دارد. اماکن مستقل ورزشی و سالن اختصاصی سرپوشیده که محدودیتی بر آن اعمال نشده باشد نیاز مبرم زنان ورزشکار است، اما این نیاز حداقل تا امروز برآورده نشده است.

سرانه ام آرزوست

بستگی به این دارد که چه ورزشی می خواهید انجام دهید به سرانه نیاز دارید. سرانه ورزشی برای فوتبال بسیار متفاوت با سرانه شطرنج است و سرانه والیبال نیز تفاوتی عمده با سرانه دوومیدانی و یا ژیمناستیک دارد.

فقدان برنامه‌ مشخص، نبود چارچوب‌های حمایتی از بخش خصوصی، بی‌توجهی به فرهنگ ورزش، هم در بخش دولتی و هم در بخش عمومی و شورای شهر، رسیدن به استانداردهای لازم در زمینه سرانه فضای ورزشی را دور از دسترس کرده است.