سودایی که به تاریخ پیوست

معامله قرن سودای خامی است که دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا در سر پرورانده و با اعزام فرستادگانش تلاش می‌کند در غیاب دولت خودگردان فلسطین‌ها با کمک حاکمان وابسته عربستان سعودی آن را به انجام برساند. رهبر معظم انقلاب ایران نیز تاکنون بارها به موضوع «معامله قرن» اشاره کرده و آن را تلاشی شکست خورده توصیف کرده‌اند .

به گزارش بی.بی‌سی عربی، یک نظر سنجی از سوی دانشگاه تل‌آویو که با کمک انستیتو دموکراسی تهیه شده نشان می‌دهد 74 درصد اسرائیلی‌ها می‌گویند طرح آمریکا برای حل مساله فلسطین که به «معامله قرن» شهرت یافته شکست خواهد خورد. آنها در عین حال بر این نکته تاکید داشته اند که دونالد ترامپ نسبت به روسای جمهور پیشین آمریکا بیشتر به فکر منافع اسرائیل است. هم زمان با این نظرسنجی مطالعات «باشگاه خاورمیانه» که یک نهاد فکری محافظه کار طرفدار اسرائیل در آمریکاست می‌گوید «به‌رغم پیروزی‌هایی که طی چنددهه گذشته اسرائیل بدست آورده مردم فلسطین همچنان بر این باورند که قادر خواهند بود اسرائیل را شکست دهند». بی.بی.سی در ادامه گزارش خود می‌گوید برای اکثر اسرائیلی‌ها روشن است که فلسطینی‌ها به چیزی کمتر از «حاکمیت دولت فلسطینی به پایتختی قدس شرقی» رضایت نخواهند شد .

بی.بی.سی در پایان گزارش خود می‌گوید: نتایج این نظرسنجی‌ها برای گروه اعزامی آمریکا باید قابل تامل باشد ،بخصوص جراد کوشنر مشاور و داماد ترامپ که با سفرهای خود تلاش کرد رضایت سران کشورهای مصر، اردن و عربستان را برای انجام معامله قرن کسب کند .کوشنر در گفت‌وگو با روزنامه القدس گفته بود «رهبران عرب باید محتوای معامله قرن را به اطلاع طرفین فلسطینی و اسرائیلی برسانند تا به این وسیله بتوان مخاطرات سیاسی آینده را تقلیل داد .»

جزئیات معامله قرن

معامله قرن (در عربی: صفقة القرن ) به طرحی گفته می‌شود که از سوی آمریکا برای پایان دادن به مقاومت و مبارزه فلسطینیان ارائه شده است. در این طرح آمریکا قصد دارد با واگذاری امتیازات ناچیزی به فلسطینیان مثل واگذاری کنترل چند محله از قدس شرقی به دولت خودگردان مقاومت فلسطین را پایان دهد و آنها را وادار به شناسایی اسرائیل کرده و وادار کند تا حاکمیت اسرائیل بر قدس را بپذیرند. براساس این طرح شهر ابودیس به‌عنوان پایتخت فلسطین در نظر گرفته شده است. تاکنون بارها جراد کوشنر داماد ترامپ و جیسون گرینبلات نماینده آمریکا در غرب آسیا به منطقه سفر کرده‌اند تا شاید شانسی برای موفقیت این طرح به‌دست آورند اما همه تلاش‌های آنها تاکنون بی‌نتیجه بوده است .

اختلاف در بین حامیان طرح

پیش از هرچیز معامله قرن با اختلافات گسترده‌ای در بین حامیان این طرح مواجه شد. دولت اردن یکی از دولت‌های عربی بود که از همان ابتدا با اجرای این طرح مخالفت کرد. بعد مقامات آمریکایی وسعودی تلاش کردند با دادن امتیازاتی گسترده به این کشور، بخصوص در شرایط بحرانی کنونی، رهبران اردن را برای همراهی با این طرح جلب کنند. یکی دیگر از مخالفان اجرای معامله قرن دولت مصر بود. عبدالفتاح السیسی نیز با اجرای این طرح مخالف بود اما در ادامه کار، دولت دونالد ترامپ تلاش کرد با حمایت‌های خود السیسی را راضی به همراهی با این طرح کند. عبدالفتاح السیسی در آخرین اظهار نظرهای خود قول داد هیچ تصمیمی را که به ضرر اسرائیل باشد اتخاذ نکند. در این میان عربستان سعودی نقش پر رنگی در حمایت از اجرای این طرح داشت و حتی در خبرها آمده بود که عربستان قول داده است کمک‌های مالی هنگفتی به دولت خودگردان بکند تا بتواند پایتخت خود را در ابودیس بنا کند .

با این حال بعد معلوم شد که حتی درباره معامله قرن در درون حاکمیت عربستان نیز اختلاف وجود داشته است. خبرگزاری رویترز با اعلام این خبر در گزارشی نوشت: عربستان به هم‌پیمانان عرب خود اطمینان داده که هرگز با هیچ طرح صلحی برای خاورمیانه که وضعیت قدس و حق بازگشت آوارگان فلسطینی را تضمین نکند، موافقت نخواهد کرد. این موضع‌گیری سعودی‌ها در راستای کاهش نگرانی‌ها درباره احتمال تایید طرح آمریکا (معامله قرن) از سوی ریاض و نیز جانبداری آنها از اسرائیل در این موضوع حساس است. یک دیپلمات برجسته عرب در ریاض به رویترز گفت، در عربستان این ملک سلمان است که در این‌باره تصمیم می‌گیرد نه ولیعهد! وی افزود اشتباه آمریکا این بود که تصور می‌کرد یک کشور می‌تواند بر بقیه کشورها برای تسلیم شدن فشار وارد کند. هیچ رهبر عربی از مساله قدس یا فلسطینی‌ها چشم‌پوشی نمی‌کند. باسم الأغا، سفیر فلسطین در ریاض نیز به رویترز گفت: ملک سلمان در نشستی که اخیرا با عباس داشت گفت هرگز فلسطینی‌ها را تنها نمی‌گذارد و هر آنچه آنها بپذیرند می‌پذیرد و هر آنچه آنها رد کند، رد می‌کند.

میخی بر تابوت صلح

معامله قرن که هنوز مدعیانش جرات نمی‌کنند بعد از 18 ماه جزییات دقیق آن را فاش سازند تا اینجا شکست خورده و به تاریخ پیوسته است. بسیاری از کارشناسان می‌گویند تاکنون هیچ یک از طرح‌های سازش پیشنهادی از سوی آمریکا از قرارداد اسلو گرفته تا معامله قرن به نتیجه نرسیده و بر همه فلسطینیان اثبات شده است که هدف اصلی همه این طرح فقط و فقط تامین منافع اشغالگران بوده است.

رحیم محمدی