اول ، ریشه کنی تروریست‌ها

جنگ و آتش بس

روز گذشته آتش بس موقت در حومه دمشق به پایان رسید و مقامات سوری گفتند زنان، کودکان و افراد کهنسال می‌توانند در این فرصت پیش آمده از منطقه حجر الاسود واقع در جنوب دمشق خارج شوند. به گفته مقامات نظامی سوریه به محض اتمام این آتش بس فورا عملیات نظامی علیه گروه تروریستی داعش از سر گرفته خواهد شد. منابع خبری می‌گویند یگان‌هایی از ارتش سوریه از حدود یک ماه پیش عملیات نظامی دقیقی را برای پایان دادن به حضور تروریست‌ها در جنوب دمشق آغاز کردند و طی آن تاکنون بر محله‌های «الماذنیه»، «القدم»، «العسالی»، «الجوره» و بخش‌های زیادی از منطقه الحجر الاسود در جنوب دمشق تسلط یافتند. در حال حاضر بسیاری از مناطق حومه دمشق، پایتخت سوریه از اشغال گروه‌های تروریستی پاکسازی شده و مناطق محدودی در اشغال گروه تروریستی داعش قرار دارد. با این حال برخی مقامات سوری می‌گویند ما اطلاعاتی در اختیار داریم مبنی بر این‌که گروه‌های تروریستی مسلح به‌ویژه در ادلب به‌منظور حمله به خناصر یا حلب در حال مسلح شدن مجدد هستند. از سوی دیگر حضور تروریست‌های خارجی در سوریه و تقویت آنها نشان می‌دهد که شرایط امنیتی این کشور در حدی مطلوب نیست که بتوان در آن روند سیاسی را آغاز کرد. سوریه از هشت سال پیش شاهد بحران ناشی از حضور تروریست‌های مورد حمایت برخی کشورهای همسایه و غربی از جمله ترکیه، اردن، آمریکا، انگلیس و فرانسه بوده است. هفته گذشته بیش از 60 نظامی و تک تیرانداز فرانسوی در شرق سوریه از سوی ارتش این کشور شناسایی و دستگیر شدند. در یک خبر دیگر روز گذشته اعلام شد به‌دنبال انفجار یک بسته در مسیر کاروان نیروهای آمریکایی در جاده «الحسکه ـ تل تمر» سه سرباز آمریکایی کشته و شمار دیگری از سربازان این کشور زخمی شدند. آمریکایی‌ها هرچند مدعی مبارزه با گروه‌های تروریستی در سوریه هستند اما اسناد و منابع موجود نشان می‌دهد که آنها به‌دنبال ایجاد پایگاه‌هایی نظامی در حد فاصل بین مرزهای عراق و سوریه بوده و قصد دارند با حمایت از کردهای سوری بخشی از خاک این کشور را تجزیه کنند.

دیدار اسد و پوتین

اما منابع روسی بر این نکته تاکید دارند که شرایط برای شروع روند سیاسی در سوریه مهیا شده است. تارنمای المانیتور دیروز درگزارشی نوشت: در جلسه ولادیمیر پوتین و بشار اسد در سوچی با توجه به پیروزی‌های چشمگیر ارتش سوریه در مبارزه علیه تروریسم، از امکان خروج نیروهای خارجی از سوریه و آغاز یک مرحله فعال از روند سیاسی صحبت شده است. به نوشته این منبع: احتمالا مهم‌ترین نتیجه این نشست این است که اسد در نهایت نیاز به تشکیل کمیته‌ای به منظور تهیه قانون اساسی مدون سوریه دارد. مسکو این مساله را بهترین ابزار برای هدایت درگیری‌ها به سوی مذاکرات سیاسی ـ دیپلماتیک می‌داند.

در همین رابطه مهند الحاج نماینده پارلمان سوریه با اشاره به دیدار مشترک پوتین ـ اسد می‌گوید: گفت‌وگوی دو طرف فقط به قانون اساسی محدود نماند، بلکه ارزیابی وضعیت نظامی در سوریه را نیز شامل شد.

وی در گفت‌وگو با تسنیم می‌افزاید: بین ارتش سوریه و متحدانش و پیش از همه ایران و روسیه درباره مسائل نظامی هماهنگی مداوم وجود دارد، اما در فواصل زمانی مختلف یک ارزیابی فراگیر از اوضاع نظامی به‌عمل می‌آید که هدف از آن ایجاد نقشه راهبردی است، زیرا نقشه میدانی را فرماندهان میدانی طراحی می‌کنند، اما تعیین نقشه راهبردی فرماندهان نظامی به‌عهده سیاستمدارانی است که در رأس قدرت قرار دارند.

الحاج درباره تشکیل کمیته بررسی قانون اساسی نیز می‌گوید: قبل از هر چیز باید محل کار این کمیته در دمشق و با عضویت 150 نفر انجام شود به این ترتیب که 105 نفر از دولت سوریه و 45 نفر از مخالفان داخلی یا خارجی باشند و تصمیمات آن براساس اکثریت آرا اتخاذ شود. در ضمن تصمیمات این کمیته برای دولت سوریه الزام‌آور نیست، بلکه فقط حالت مشورتی دارد.

چشم انداز آینده

«الکساندر لاورنتییف» نماینده ویژه رئیس جمهور روسیه در امور سوریه و نماینده اصلی مسکو در مذاکرات آستانه معتقد است تسریع در حل و فصل مناقشه سوریه،‌ اهمیت تازه‌ای برای مسکو پیدا کرده است. «آلکسی وندیکتوف» سردبیر شبکه رادیویی «اخا ماسکوا» نیز معتقد است فایق آمدن بر بسیاری از مشکلات در سوریه، ادامه ایجاد ثبات در این کشور چندان آسان نخواهد بود.

در این بین فرمول جدید مسکو برای حل مسائل، مذاکرات در جهت دست یابی به توافق بین نیروهای سیاسی سوری است و در این چارچوب مساله تغییر دولت و برگزاری انتخابات جدید مطرح نیست. این درحالی است که هنوز موضع گیری اتحادیه اروپا و آمریکا در رابطه با ابتکارعملهای جدید روسیه مشخص نیست.

آمریکایی‌ها همچنان به بهانه مبارزه با تروریسم در سوریه پایگاه نظامی داشته و از مخالفان مسلح سوری حمایت می‌کنند. فرانسه نیز ظاهرا همین راه را در پیش گرفته و بنا به برخی اخبار، از هم اکنون در خاک سوریه پایگاه و نیروی نظامی مستقر کرده‌اند. به این ترتیب دورنمای تلاشهای جدید مسکو برای تاثیرگذاری بر روند اوضاع سوریه در هاله‌ای از ابهام قرار می‌گیرد. همین‌ها نشان می‌دهد که تا ریشه‌کن نشدن گروه‌های تروریستی در سوریه امکان ایجاد یک روند سیاسی امکان‌پذیر نیست.

رحیم محمدی