در گفتگو با جامجم آنلاین مطرح شد
به گزارش ایلنا، منطقه حفاظت شده دنا هنوز هم از غنیترین مناطق زیستی از لحاظ تنوع گیاهی و جانوری در ایران و دنیاست که به همین منظور به این منطقه نیز ذخیره گاه زیست کره میگویند.
این منطقه در سال 2010 میلادی از سوی سازمان یونسکو به عنوان دهمین ذخیره گاه بیوسفری ایران و 550 همین ذخیرهگاه دنیا به ثبت رسید.
منطقه حفاظت شده دنا به لحاظ داشتن شرایط ویژه اکولوژیکی هم در کشور منحصر به فرد است. این منطقه طی میلیونها سال بر اثر تغییرات اقلیمی در دورانهای مختلف زمین شناسی و پشت سر گذاشتن اعصار و یخبندان به پناهگاهی برای گونههای مختلف گیاهی و جانوری بدل شده که بسیاری از آنها امروز به گونههای بومی تبدیل شده اند.
همچنین شرایط توپوگرافی ویژه، وجود آبشارها و رودخانههای پرآب در منطقه، شرایط سخت و سرد ارتفاعات بلند و برفگیر و در نهایت حضور حیات وحش متنوع در آن سبب شده که این منطقه به عنوان نمونهای بارز در غرب کشور در رشته کوه زاگرس از آن نامبرده شود.
پوشش گیاهی بلوط، جنگلهای پر پشت و حتی قلههای برفگیر در این منطقه سبب شده که امروز از دنا به عنوان سنبل قلههای زاگرس جنوبی در فلات ایران نام ببرند.
حتی در ارتفاع بالاتر از 2500 متر قلههای دنا در منطقه زیست کره بلوطها جای خود را به درختچههای کوچک، گونها و درختانی مانند سرو کوهی میدهند تا زیبایی دنا را دو چندان کنند.
هرچه ارتفاع بالاتر میرود گونههای متفاوت تری از پوشش گیاهی دیده میشود به گونه ای که از ارتفاع 3500 متری درختها و درختچهها با خداحافظی از منطقه، جای خود را به پوششهای گیاهی مانند گون، گیاهان بوته ای و علفی میدهند.
در ارتفاعات بالاتر از چهارهزار متر، آنجا که قلهها سر به فلک کشیده و صخرهها چون دژی استوار در دامان دنا آرمیده اند، زیبایی طبیعت به کمال خود میرسد و گلهای روییده در صخرهها و تک گیاهانی زیبا قدرت لایزال خلقت را به رخ میکشد.
اما از طرفی دیگر وجود گونههای متنوع گیاهی مانند گیاهان دارویی، خوراکی، درختان انبوه بلوط و درختان و درختچههای دیگر بیانگر ظرفیت بالای منطقه حفاظت شده دنا را تشکیل داده اند.
مهم ترین پدیده طبیعی در منطقه زاگرس جنوبی، رشته کوه استوار دناست که از شمال غرب به سمت جنوب غرب همچون دیواره ای سترگ به طول 90 کیلومتر امتداد یافته و با دارا بودن 47 قله مرتفع تر از چهارهزارمتر در زمره نواحی ارزشمند کوهستانی کشور و منطقه سکنی گرفته و بسیاری از کوهنوردان مشهور جهان این رشته کوه را آلپ ایران نیز نام نهاده اند.
قاش مستان، بیژن 1، بیژن 2، مورگل، حوض دال، قدویس، قزل قله، حرا، کل شور، بهمون و برف کرمو از جمله قلههای معروف آن است.
دنا علاوه بر قلههای بلند دارای دیوارههای عظیم و درههای عمیق است که در شرق این قله گردنه تاریخی بیژن قرار دارد و مرزهای شمالی، غربی و جنوبی آن را رودخانههای ماربر و بشار احاطه کردهاند.
رودخانه «ماربر» یا همان «خرسان» پس از بشار یکی از مهمترین رودخانههای موجود در منطقه بوده که بر اساس آمار و کاووشها چند گونه ماهی در آن شناسایی شده که از این تعداد یک گونه بومی انحصاری یا اندومیک ایران است.
اما بر اساس آمار ، اکنون تنوع گونههای گیاهی در سراسر زاگرس مرکزی، بیش از 2 هزار گونه گیاهی است که از این میان حدود هزار و 250 گونه در منطقه حفاظت شده دنا شناسایی شده اند که این رقم معادل 15.6 درصد گونههای کشور است.
2 هزار گونه گیاهی و 400 گونه دارویی در کهگیلویه و بویراحمد شناسایی شده که حدود هزار گونه گیاهی آن در منطقه حفاظت شده دنا قرار دارد و از این تعداد 45 گونه بومی و منحصر به دنا هستند.
براین اساس منطقه حفاظت شده دنا به تنهایی به اندازه 46 کشور دنیا گونه گیاهی آندومیک دارد وتعداد گونههای گیاهی این منطقه از 45 کشور جهان بیشتر است به طوری که گونههای اندومیک گیاهی دنا، 15 برابر سوئد و 20 برابر هلند و نروژ است.
لاله واژگون گیاهی است بومی زاگرس که آن را گُل اَشک، اشک مریم و تاج قیصر نیز نامیدهاند،لالههای واژگون در تمام سال تنها چند روزی را مهمان دنا نشینان هستند و هر سال اوایل اردیبهشت ماه گل میدهدَ؛این گل به دو رنگ زرد و قرمز بوده که گونه زرد آن در خطر جدی انقراض قرار گرفته است.
نوش داروی بعداز مرگ سهراب
تنوع بسیار گونههای گیاهی و جانوری منطقه سبب شده که سودجویان به این منابع کم نظیر دست درازی کرده و زخمهای فراوانی بر پیکر دنا بنشانند که گاه مرهمی برای آنهانیست.
روزی خبر میآید که گونه ای در معرض خطر قرار گرفته است، روزی خبرها حکایت از درگیری محیط بانان دنا با شکارچیان متخلف دارد.
روزها و شبها میگذرد و زندگی با تمام اتفاقاتش در منطقه حفاظت شده دنا در جریان است و همه چشم دوخته ایم به منطقه ای که حیات را به مردمانش ارزانی داشته اما گاهی تبرها تیشه بر ریشه اش میزنند، گیاهانش را به تاراج میبرند، بلوطهایش را میسوزانند و هراس و مرگ را برای گونههای نادر جانوری این منطقه به همراه میبرند.
گیاهان دارویی منحصر به فردش گاهی تا پای انقراض هم کشانده میشوند و چند گیاه نایاب و بومی منطقه نیز از چنگال دشمنان طبیعت مصون نمانده و منقرض شده اند.
از معروف ترین گونه دارویی دنا را میتوان بومادران که اصالتا متعلق به اروپای شمالی و آسیای غربی است دارای اسانس اینومین و تانن است.از این گیاه اغلب به عنوان داروی قطع تب استفاده میشود و در درمان سرماخوردگی مفید است.
آویشن یکی دیگر از گیاهان دارویی و معروف دنا ست: این گیاه، بومی قسمتهای مرکزی و جنوب اروپا، بالکان و قفقاز و حاوی اسانس تیمول و آنتی بیوتیک طبیعی بوده و دمنوش و جوشانده آن برای افرادی که مبتلا به بیماریهائی نظیر، درد معده، سرطان، کلسترول، ورم روده، اختلالهای مغزی و کلیوی دانست.
مریم گلی گلی ضد درد، آرامشبخش، ضدسرطان، ضدآلزایمر، ضدمیکروب، ضدتعریق، آنتیاکسیدان، کاهشدهنده شیر در زنان باردار، کاهشدهنده میل جنسی، قاعدهآور و کاهنده پرفشاری خون است.
گل گاو زبان را شاید بتوان از معروف ترین این گیاهان دانست که به عنوان آرام کننده روح و روان از آن نام میبرند این گیاه دارای نیترات پتاسیم ، مالات کلسیم ، منگنز ، منیزیوم ، اسید فسفریک و آلانتویین است.
همچنین میتوان بابونه، زنجبیل،شیرین بیان،رازیانه،پنیرک و حتی مرزنجوش را از دیگر گیاهان کم یاب و بومی منطقه زیست کره دنا نامید که امروز به دلیل برداشت بی رویه در خطر نابودی هستند.
اما امروز شکار و صید بی رویه، افزایش جمعیت جنگل نشین و حاشیه نشین منطقه، احداث جادههای متعدد و خطوط انتقال گاز از داخل جنگل، تغییر کاربری اراضی جنگلی و مرتعی به زراعی و شهری و روستایی، قطع بی رویه درختان برای مصارف سوختی، چرای دام و برداشت بیش از حد گیاهان دارویی و خوراکی، آفات و بیماریهای گیاهی، تخلیه فاضلاب به داخل رودخانهها، استفاده بیش از حد از سموم ارگانوکلره و فلزات سنگین درمزارع از مهمترین تهدیدات تنوع زیستی منطقه حفاظت شده و ذخیره گاه زیستکره دنا محسوب میشود.
تنوع جانوری کوهستان دنا
تنوع جانوری منطقه حفاظت شده دنا تابلویی زیبا جذاب و هیجانانگیز را از خلقت به نمایش میگذارد و آمیزه ای شگرف از گونههای مختلف جانوران دنا و انواع پستانداران، پرندگان، دوزیستان، آبزیان و خزندگان چرخه دیدنی از زندگی جانوری و پوشش جانوری را به رخ میکشد.
از جولان عقاب طلایی دنا در آسمان لاجوردی این دیار گرفته، تا تیز چنگی پلنگ برفی دنا و زوزههای گرگ و تصاویر نوستالژیک کل و بز و قوچ و پازن بومی منطقه زیبای قاش مستان، و حتی پرندگانی که امروز به نام دال دنا معروفند همه و همه زیباییهای آفرینش را در این منطقه تداعی میکند.
در گفتگو با جامجم آنلاین مطرح شد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتگو با جامجم آنلاین مطرح شد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد