در آستانه صلح

وزارت خارجه قزاقستان روز یکشنبه گفت، ابتدا نشست‌های دوجانبه و چندجانبه میان طرف‌های مذاکره‌کننده به صورت غیرعلنی برگزار شده و جلسه عمومی بعدازظهر سه‌شنبه(امروز) برگزار خواهد شد. بندهایی که تاکنون بررسی شده، پیرامون محل دقیق استقرار نیروهای ناظر وابسته به کشورهای تضمین‌کننده آتش‌بس در استان ادلب، مساله بازداشت‌شدگان و اسرا، تحویل اجساد کشته شده، جست‌وجوی مفقودین و ارسال کمک‌های انسانی به مناطق محاصره شده بویژه غوطه شرقی بوده است. طبق بیانیه منتشر شده از سوی وزارت خارجه قزاقستان، شرکت‌کنندگان در آستانه برای ایجاد کارگروهی ویژه جهت آزادسازی گروگان‌ها و بازداشت‌شدگان و نیز تحویل اجساد کشته‌ها و جست‌وجوی مفقودین برنامه‌ریزی کرده‌اند. همچنین طرف‌های شرکت‌کننده مسائل مربوط به مبارزه با تروریسم را بررسی و بیانیه مشترکی درخصوص روند پاکسازی سوریه از مین‌ها و بمب‌ها ارائه خواهند کرد.

7 گام صلح

جنگ در سوریه از هفت سال پیش تاکنون صدها هزار غیرنظامی و زن و کودک را مجروح کرده و به مرگ کشانده، میلیون‌ها شهروند سوری را آواره ساخته و ناباورانه، این کشور زیبا و آباد را به تلی از خاک و خاکستر بدل کرده است. مذاکرات صلح سوریه در آستانه آبی بر این آتش خانمان‌سوز بوده است. از بهمن سال گذشته با ابتکار عمل جمهوری اسلامی ایران کنفرانس‌های آستانه شروع شد. در دور نخست، آزادی کامل حلب مهم‌ترین دستاورد این کنفرانس بود. در دور دوم میان دولت سوریه و گروه‌های مخالف برای مبارزه با تروریسم تکفیری توافق شد. در این دور از مذاکرات استفان دی میستورا نیز حضور داشت، کما این که نمایندگانی از ارتش آزاد سوریه و نمایندگان گروه افراطی جیش‌الاسلام حضور داشتند. مهم‌ترین دستاورد این دوره، تشکیل کمیته عملیاتی برای نظارت بر اجرای آتش‌بس بود. در دور سوم، ضمن تحکیم آتش‌بس طرف‌های حاضر بیانیه‌ای صادر کردند که به موجب آن، مکانیزم سه‌جانبه‌ای را در سوریه فعال می‌کرد. در این دور هیات مخالفان دولت سوریه حضور نداشت و این دوره بدون دستیابی به نتیجه مشخصی پایان یافت.

در نوبت چهارم نشست آستانه ـ که 13اردیبهشت سال 96 برگزار شد ـ گروه‌های معارض حاضر در قزاقستان با انتشار بیانیه‌ای شروط غیرممکنی را برای ادامه مذاکرات مطرح کردند. این شروط،‌ اعم از تعلیق تمام عملیات‌های نظامی ارتش سوریه و نیروهای روسی و هم‌پیمانانش و آزادی تمام زندانیان بود. با نپذیرفتن شروط مذکور، نمایندگان گروه‌های افراطی، مشارکت خود را در مذاکرات به تعلیق درآوردند. در دور پنجم اما بر سر کاهش تنش در مناطقی مانند غوطه شرقی و شمال حمص توافق شد. موضوع دیگری که در دور پنجم ناتمام ماند، پاک کردن مکان‌های تاریخی سوریه از وجود مین بود. کنفرانس آستانه در دور ششم خود با صدور بیانیه‌ای بر تمامیت ارضی جمهوری عربی سوریه تاکید کرد. توافق طرف‌های مذاکره‌کننده بر تعیین مناطق کاهش تنش با نظارت ایران، روسیه و ترکیه، دستاورد دیگر این کنفرانس بود.

در کنفرانس هفتم علاوه بر حضور هیات‌هایی از دولت سوریه و مخالفان این دولت، نمایندگان سازمان ملل متحد، آمریکا و اردن نیز به عنوان ناظر حضور دارند. مذاکرات آستانه تا کنون توانسته چهار منطقه کاهش تنش در نوار غربی کشور به وجود آورد که جزو مراکز پرجمعیت سوریه است.

دمشق، آماده اجرای اصلاحات قانون اساسی است

الکساندر لاورنتیف، رئیس هیات روسیه در مذاکرات آستانه در گفت‌وگو با شبکه خبری روسیا الیوم اظهار کرد: مساله مرحله انتقالی برای حل بحران سوری را با بشار اسد، رئیس‌جمهور سوریه بررسی کردیم.

وی در ادامه گفت: بشار اسد اهمیت آغاز گفت‌وگوی ملی برای حل بحران سوریه را درک می‌کند. همچنین دمشق آماده اجرای اصلاحات قانون اساسی و تدابیر دیگر به منظور پیشرفت در حل سیاسی است. این مسئول روس از مخالفان سوری خواست، از تعیین پیش شرط‌هایی برای شرکت در این گفت‌وگو دست بردارند. وی در ادامه نسبت به نابودی آخرین پایگاه داعش در سوریه طی هفته‌های آتی ابراز امیدواری کرد.

نقش «آستانه» در کاهش حاد تنش‌ها و تعدیل مواضع معارضان سوری

مذاکرات صلح سوریه موسوم به «آستانه» به میزبانی کشور قزاقستان و سه کشور ناظر ایران، ترکیه و روسیه در زمینه کاهش آلام و رنج مردم سوریه تاکنون دستاوردهای مثبتی به همراه داشته است. هفتمین دور از این مذاکرات از روز گذشته به مدت دو روز آغاز شده است. در همین زمینه با احمد دستمالچیان، سفیر پیشین ایران در لبنان و اردن گفت‌وگو کرده ایم که ماحصل آن در پی می‌آید:

مذاکرات «آستانه» تاکنون چه دستاوردهای مثبتی به همراه داشته است؟

شش دور مذاکرات قبلی صلح سوریه که در آستانه کشور قزاقستان برگزار شده است دستاوردهای مثبت و متعددی به همراه داشته است که از جمله می‌توان به مواردی به‌طور اجمال اشاره کرد؛ اول، آغاز مذاکرات آستانه در بازه زمانی بود که تنش‌ها و درگیری‌های نظامی داخل خاک سوریه به بالاترین سطح خود رسیده بود و این گفت‌وگو‌ها باعث کاهش شدت و دامنه این درگیری‌ها شد. دوم، برخی کشورهایی که در رابطه با موضوع سوریه در حال رقابت بودند، به جانب همکاری و تلاش برای حل بحران گرایش پیدا کردند. سوم، سازمان ملل و کشورهای قدرتمند فرامنطقه‌ای با مشاهده روند حرکت مثبت مذاکرات آستانه در زمینه کاهش درگیری و تثبیت نسبی اوضاع، این گفت‌وگوها را در پایتخت قزاقستان به‌طور جدی مورد توجه و پیگیری قرار دادند.

هفتمین دور مذاکرات بر محور تحکیم رژیم آتش‌بس قرار گرفته است. با توجه به پیروزی‌های ارتش سوریه در تحولات میدان نظامی نتایج این دور به چه نحو قابل ارزیابی است؟

این دور از مذاکرات در حقیقت بررسی مکانیسم‌هایی است که تصمیمات اجلاس‌های گذشته در رابطه با مناطق امن و کاهش تنش به مرحله اجرایی کامل نزدیک شود و نیروهای ضامن آتش بس در مواضع مشخص شده استقرار یابند. همچنین با توجه به پیروزی‌های اخیر ارتش سوریه در میدان نظامی علیه تروریست‌ها و معارضان مسلح، هیات سوری از موضع برتر سیاسی برخوردار است. شاهد هستیم شروط غیرقابل اجرایی که پیشتر مخالفان نظام سوریه مطرح می‌کردند اکنون مطرح نمی‌کنند. همچنین سیاست برکناری بشار اسد، رئیس‌جمهور قانونی سوریه کنار گذاشته شده است و مخالفان پذیرفته اند تمام خواسته‌های خود را در چارچوب‌های مشخص شده در داخل نظام سوریه پیگیری کنند.