شی جین پینگ شانه به شانه مائو

اعتماد دوباره

به گزارش جام جم آنلاین، حزب حاکم کمونیست چین روز سه‌شنبه در اقدامی مهم ایدئولوژی شی جین پینگ موسوم به «عصر جدید سوسیالیسم با مشخصه‌های ویژه» را به اساسنامه حزب کمونیست اضافه کرد.

بعد از مائو تسه تونگ، تئوریسین مارکسیسم و بنیانگذار چین مدرن نام هیچ یک از روسای ‌جمهوری چین در زمان حیاتش در اساسنامه حزب کمونیست ذکر نشده است.

تحلیلگران می‌گویند که درج نام شی جین پینگ در اساسنامه حزب کمونیست چین به او اجازه می‌دهد تا مانند مائو تسه تونگ تا پایان عمرش در قدرت باقی بماند.

شی جین پینگ از آغاز

شی جین پینگ 62 ساله،‌ هفتمین رییس‌جمهوری خلق چین است که از 14 مارس 2013 به این سمت منصوب شد. دور دوم ریاست جمهوری او 5 سال دیگر تا 2023 ادامه دارد.

شی جین پینگ در این دو دوره ریاست حزب کمونیست چین و ریاست کمیسیون مرکزی ارتش چین را هم برعهده داشته و خواهد داشت.

جین پینگ متولد خانواده‌ای سیاسی است، و پدرش از بنیانگذاران حزب کمونیست چین بود، که تا رده ریاست نهاد تبلیغات سیاسی ‌و معاونت نخست وزیری پیش رفت اما در سال 1963 مغضوب مائو رهبر حزب واقع شد و سمت‌های خود را از دست داد و به زندان افتاد.

شی جین پینگ شخصا از دوره جوانی در شاخه جوانان حزب کمونیست چین فعالیت خود را آغاز کرد، وی پیش از ریاست جمهوری تا ‌نایب‌رئیسی کمیسیون مرکزی نظامی، ریاست دانشکده مرکزی حزب کمونیست، و عضویت دائمی پولیتبورو قدرتمندترین نهاد سیاسی چین پیش رفت، و سرانجام در سال 2012 به عنوان رهبر جدید چین و رئیس جدید کمیسیون مرکزی ارتش انتخاب شد.

جین یپنگ پس از رسیدن به این سمت در یک سخنرانی مهم تصریح کرد: «مردم چین انتظار تحصیلات بهتر، ‌شغل های با ثبات بیشتر، ‌درآمد بیشتر، ‌امنیت اجتماعی قابل اعتمادتر، ‌مراقبت های پزشکی با استانداردهای بالاتر، ‌شرایط زندگی راحت تر و محیط زیست زیباتر را دارند.»

یک سال بعد از این سخنرانی حزب کمونیست چین در سال 2013 طرح اصلاحات اقتصادی و اجتماعی شی جی‌پینگ را تصویب کرد. هدف این اصلاحات کاهش تدریجی نقش دولت در توزیع سرمایه، بازسازی شرکت‌های دولتی، ایجاد رقابت اقتصادی و حمایت از سرمایه‌های بخش خصوصی خارجی و داخلی بود.

برنامه بلند پروازنه‌ شی‌جی پینگ برای گسترش نفوذ و قدرت جهانی چین بعدها به عنوان «رویای چینی» معروف شد.

جین پینگ همچنین در سال 2016 در اقدامی جسورانه با لغو سیاست تک‌فرزندی اعلام کرد که خانواده‌های چینی از این پس می‌توانند دو فرزند داشته باشند.

اعتماد دوباره به شی جین پینگ

حزب کمونیست چین برای دومین بار به ادامه رهبری شی جین پینگ بر حزب و تکرار دوره 5 ساله ریاست جمهوری وی رای داد، و علاوه بر این نام و دکترین وی را هم تراز با مائو در اساسنامه حزب درج کرد.

این تصمیم بیش از هر چیزی نشان از رضایت کامل اعضای بزرگترین حزب سیاسی و حکومتی جهان از رهبر خویش را دارد.

به عبارت دیگر اعضای حزب کمونیست چین با حدود ۸۹ میلیون عضو نشان دادند که از اقدامات شی جین پینگ برای تقویت وحدت در حزب، بهبود وضعیت حزب در اداره امور کشور و تسلط بر امور داخلی و خارجی و موفقیت کمپین گسترده وی برای مقابله با فساد راضی هستند.

علاوه بر تثبیت موقعیت حزب کمونیست چین در سپهر سیاسی این کشور، عملکرد اقتصادی و سیاسی شی جین پینگ هم نقش عمده‌ای در رضایتمندی اعضای حزب از وی و رای به تکرار دوره رهبری و ریاست جمهوری وی داشته است.

دستاوردهای شی جین پینگ

سیاست اقتصادی

در حوزه اقتصادی دولت شی جین پینگ تلاش کرد از پیامدهای بحران مالی که همچنان بر سر اروپا و آمریکا و دیگر قطب‌های اقتصادی جهان سنگینی می‌کند، کمترین آسیب را ببیند، به نوعی که در سال‌های اخیر به رغم کاهش رشد اقتصادی چین، همچنان نرخ رشد اقتصادی این کشور در حدود 6 تا 7 درصد ثابت ماند، و رتبه بالای خود در صدر کشورهای دارای رشد اقتصادی را حفظ کرد.

بعلاوه ایستادگی در برابر هماوردی تجاری اروپا و آمریکا و حفظ موازنه مثبت تجاری 350 میلیارد دلاری با آمریکا و حدود 200 میلیارد دلاری با اتحادیه اروپا نشان از دستاوردهای مثبت شی جین پینگ در تحکیم موقعیت اقتصادی چین در عرصه جهانی را دارد.

در این زمینه، تجارت 452 میلیارد دلاری اتحادیه کشورهای جنوب شرق آسیا، آ.سه.آن با پکن نیز نشان دیگری از تسلط اقتصادی چین بر این منطقه مهم اقتصادی است، به نوعی که در سال‌های اخیر چین به جای آمریکا به بزرگترین شریک تجاری آ سه آن تبدیل شد.

طرح بلند پروازانه احیای جاده ابریشم با محوریت چین و استفاده حداکثری این کشور از ظرفیت سازمان همکاری شانگهای و گروه بریکس جهت تسهیل تجارت چین با غرب نشان از آینده‌ جدیدی دارد که شی جین پینگ به عنوان «رویای چینی» از آن یاد کرد.

باید توجه داشت که در مجموع مدل توسعه اقتصادی چین بیش از اینکه بر نظام سرمایه‌داری و ظرفیت‌های مردمی و خصوصی متکی باشد بر اقتدار سیاسی و مدل سوسیالیستیِ متمرکز و هرمی‌وار (هیئرارشیک) استوار شده است.

موضوعی که شاخصه آشکار توسعه چینی در مقایسه با توسعه در غرب، و سایر نقاط جهان نظیر برزیل، هند و روسیه به شمار می‌آید.

سیاست خارجی

بعلاوه بر اساس برنامه «رویای چینی» شی جین پینگ تلاش کرد چین را در کانون تحولات جهانی قرار دهد، و از انزوا و انفعال در برابر تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی دور کند.

طبعا این خواسته بلند پروازانه اگرچه برای چینی‌ها «رویایی» می‌نمود، اما برای قدرت‌های جهانی به ویژه آمریکا چیزی جز قوی‌تر شدن و مدعی‌تر شدن چین در عرصه جهانی معنا نمی‌داد.

واقعیتی که به صورت طبیعی موجب تشدید تنش میان چین و رقبای بین‌المللی این کشور به ویژه ایالات متحده آمریکا و تا حدودی اتحادیه اروپا شد.

چین در دوره ریاست جمهوری شی‌ جین پینگ به آرامی از انفعال و سیاست خنثی در تحولات بین‌المللی فاصله گرفت، و کوشید به بازیگری فعال در عرصه جهانی تبدیل شود.

گسترش نفوذ در حریم آبی و مناطق پیرامونی چین یکی از جلوه‌های فعالیت منطقه‌ای و بین‌المللی پکن است. دست گذاشتن بر مناطق مورد مناقشه با ژاپن، کره‌جنوبی و کشورهای جنوب شرق آسیا در دریای چین و دریای زرد، اتخاذ موضعی فعال‌تر در مساله کره‌شمالی، بازیگری هر چند محدود در مسائل بین‌المللی مانند موضوع هسته‌ای ایران، بحران‌های خاورمیانه از دیگر نمادهای بیدار شدن اژدهای چینی در تحولات سیاسی و امنیتی جهان است.

ارتقای توان نظامی چین که از ابتدای هزاره سوم میلادی آغاز شده بود، با شدت بیشتری ادامه یافت، و به شکل افزایش تدریجی بودجه نظامی و به کارگیری ناوهای هواپیمابر مدرن در نیروی دریایی چین در دوران شی جین پینگ نمود یافت. موضوعی که ناگزیر بازیگری فعال‌تر چین در امنیت جهانی را در آینده به دنبال خواهد داشت.

سیاست داخلی

در سیاست داخلی جین پینگ ابعاد نظارت و کنترل دقیق دیجیتالی را گسترش داد، و همه گزارش‌ها از محدودیت‌های فزاینده سیاسی و محدودیت بیشتر مخالفان سیاسی در ۵ سال گذشته حکایت دارد.

حذف خدمات اجتماعی، یکی از شیوه‌های برخورد با مخالفان سیاسی در دوران شی جین پینگ عنوان شده است. پکن در این دوره فشارها بر اقلیت‌های قومی و فرقه‌ای متهم به جدایی‌طلبی نظیر بودائیان تبت و مسلمانان استان سینگ کیانگ را تشدید کرد.

مرگ لیو شیابائو، برنده جایزه صلح نوبل در زندان و مقاومت دولت چین در برابر فشارها و مطالبات جهانی برای آزادی وی از زندان نماد دیگری از تشدید فشارها و افزایش محدودیت‌ها علیه مخالفان سیاسی در چین شی جین پینگ است.

با این همه سیاست اعلامی «رویای چینی» شی جین پینگ که در شعار «تحصیلات بهتر، ‌شغل‌های با ثبات‌تر، ‌درآمد بیشتر، ‌امنیت اجتماعی قابل اعتمادتر، ‌مراقبت‌های پزشکی بهتر، ‌شرایط زندگی راحت‌تر و محیط زیست زیباتر برای چینی‌ها» نمود یافته است، موجب ارتقای تدریجی وضعیت و سطح زندگی در چین شده و خواهد شد، و به تبع خود هیات حاکمه چین را با مطالبات بیشتر اجتماعی مواجه خواهد کرد.

امری که ناگزیر آینده سیاسی و دموکراسی را در چین دستخوش تحولاتی خواهد کرد.

یوسف اسماعیلی/ جام جم آنلاین