این درحالی است که آمریکا به دلیل سیاستهای سلطهطلبانه خود این بار سرمایهگذاری روی صفر و یکها را نیز برای برخی کشورها و رقیب تجاری خود یعنی سرزمین اژدها محدود کرده است. در این زمینه، مقامات دولت دونالد ترامپ اعلام کردهاند برای حفاظت از تکنولوژیهای نوین و جلوگیری از خروج آنها از آمریکا سرمایهگذاریهای خارجی بخصوص چینیها را در سیلیکون ولی محدود کرده و دقیقا زیر نظر خواهند گرفت.
به گفته بسیاری از کارشناسان فناوریهای نوین، نگرانی مقامات آمریکایی از زمانی آغاز شد که طی سالهای 2005میلادی تا امروز روند حضور سرمایهگذاران چینی در این منطقه مشهور صعود چشمگیری داشته و به نوعی تمام سرمایهگذاران در بخش هوش مصنوعی و فناوریهای مرتبط آن در اختیار چینیها قرار گرفته است.
البته برخی از این افراد، نگرانی آمریکاییها را در بخش تجاری این نوع سرمایهگذاری نمیدانند، بلکه اعلام میکنند آمریکا نگران دستیابی چینیها به فناوریهای نوین نظامی بخصوص در زمینه جنگ سایبری از این طریق و ساخت سلاحهای جدید با دخالت رباتهای متفکر هستند.
در این زمینه، دولت آمریکا درحال تدوین قوانین و مقررات جدیدی است که بتواند براساس آن نقش قابل قبولتری برای کمیته سرمایهگذاری خارجی ایالات متحده CFIUS برای بررسی روند تقاضای سرمایهگذاری خارجی به بهانه امنیت ملی مهیا کند.
مسئولان دولتی با استناد به این که گزارشهایی درباره رعایت نکردن قوانین سرمایهگذاری چینیها در ایالات متحده در اختیار دارند براین نکته پافشاری میکنند که کمیته سرمایهگذاری خارجی باید با دقت بیشتر و ریزبینی بالاتری اجازه حضور شرکتهای خارجی را در بخشهای حساس فناوریهای نوین صادر کند.
این افراد معتقدند چینیها با توجه به منابع مالی بالایی که در اختیار دارند با استفاده از قوانین سرمایهگذاریهای مشترک یا خرید شرکتهای نوپا در منطقه سیلیکون ولی به نوعی زمینه انتقال فناوریهای نوینی را که با سرمایه اولیه آمریکایی ایجاد شده است، فراهم کرده و در نهایت این فناوریها را علیه اقتصاد یا امنیت ملی خود ایالات متحده به کار خواهند گرفت.
یک مقام دولتی آمریکا که نخواست نامش در این گزارش منتشر شود درباره محدودیتهای جدید میگوید: درحال بررسی شرایط سرمایهگذاری بخصوص در بخش فناوریهای نوین و هوش مصنوعی کمیته سرمایهگذاری خارجی آمریکا هستیم تا بتوانیم اقتصاد و امنیت ملی آمریکا را علیه غارتگری و دستدرازیهای چینی ایمن کنیم.
این درحالی است که چندی پیش جیمز ماتیس، وزیر دفاع ایالات متحده آمریکا در این زمینه گفته است: دولت باراک اوباما به این نتیجه رسیده بود که روند حضور خارجیها در فناوریهای نوین ایالات متحده آمریکا نگرانکننده شده است، به همین دلیل دسترسی و خرید یا سرمایهگذاری خارجیها بخصوص چینیها را در پارهای از موارد محدود و ممنوع کرده بود. ماتیس در ادامه افزود: قوانین کمیته سرمایهگذاری خارجی منسوخ شده است و نمیتواند در شرایط نوین مانع دستدرازیهای خارجی به امنیت ملی آمریکا باشد. به همین دلیل به دنبال ایجاد تغییرات زیربنایی در این زمینه هستیم تا با قوانین جدید نهتنها امنیت ملی آمریکا را تامین کنیم، بلکه به نوعی مانع خروج فناوریهای نوین از مرزهای آمریکا باشیم.
وی با اشاره به اعضای کمیته سرمایهگذاری خارجی آمریکا تاکید کرد: این کمیته که توسط وزارت خزانهداری آمریکا اداره میشود 9 عضو اصلی از وزارت دفاع، دادگاه فدرال، کمیته امنیت داخلی، وزارتهای بازرگانی، خارجه و انرژی آمریکاست که سیاستگذاری و جلسات آن پشت درهای بسته است، اما در نهایت قوانین مصوب این کمیته برای ورود سرمایههای خارجی مدنظر قرار خواهدگرفت. در همین حال، سناتور جان کورنین جمهوریخواه درباره تغییر قوانین فعلی کمیته سرمایهگذاری خارجی آمریکا گفت: درحال تهیه پیشنویسی برای تصویب قوانین نوین در کمیته سرمایهگذاری خارجی ایالات متحده آمریکا هستیم تا مانع حضور سرمایههای مشکوک و غیرقابل اعتماد در صنایع حساس آمریکایی باشیم.
کورنین معتقد است حفاظت از دستاوردهای علمی آمریکا بخصوص در فناوریهای نوین و هوش مصنوعی، یکی از اصلیترین سیاستهای دولت است و باید حتی به قیمت کاهش حضور سرمایههای خارجی در این صنایع مانع دستیابی کشورهای خارجی به آنها شود.
این سناتور آمریکایی تاکید کرد: بسیاری از کشورها بخصوص چینیها به بهانه سرمایهگذاری و کمک به اقتصاد آمریکا در صنایع حساس آمریکایی سرمایهگذاری کردهاند تا بتوانند با استفاده از نفوذ خود، این دستاوردها را به کشورشان بفرستند و آنها را در بخشهای مختلف اقتصادی و نظامی علیه آمریکا استفاده کنند.
کورنین افزود: روند تجارت بینالمللی مدتهاست تغییر کرده و دیگر همانند گذشته سنتی نیست، بنابراین بسیاری از روابط تجاری نوین در قوانین قدیمی موجود اصلا دیده نشده است که همین نقطه ضعف باعث شده برخی دستاوردهای علمی و نظامی آمریکا بسادگی در اختیار کشورهای دیگر قرار بگیرد.
وی در ادامه افزود: در قوانین آینده، بررسی دقیق متقاضیان سرمایهگذاری بخصوص در بخشهای حساس میسر است و با استفاده از دادههای اطلاعاتی پنتاگون، مجوزهای لازم صادر خواهد شد. به این ترتیب میدانیم چه کسی با چه هدفی قرار است در کدام بخش اقتصادی آمریکا سرمایهگذاری کند.
جیمز لوئیس، متخصص فناوریهای نوین نظامی در مرکز امنیت و مطالعات بینالمللی ایالات متحده در این زمینه گفت: چینیها با استفاده از خلأهای قانونی توانستهاند در بخشهای مختلف اقتصادی و نظامی آمریکا سرمایهگذاری کنند که این مخالف منافع ملی آمریکاست.
لوئیس افزود: اکنون بیشتر از یک دهه است که شاهد روند افزایش حضور خارجیها در بخشهای هوش مصنوعی و فناوریهای نوین کامپیوتری هستیم، درحالی که نمیدانیم چقدر از دستاوردهای علمی و مهم این بخش به خارج از مرزها فرستاده شده است.
هوش مصنوعی در کنترل چینیها
در تحقیقات انجام شده از سوی شرکت CB Insights مشخص شده از ابتدای سال 2012 میلادی تا امروز تقریبا 29 سرمایهگذاری کلان چینی در بخش هوش مصنوعی سیلیکون ولی صورت گرفته است که همین نکته باعث تسلط کامل چینیها در تمام روند تحقیقات و ساخت فناوریهای نوین این کشور در خاک آمریکا شده است.
در گزارش منتشر شده از سوی این نهاد آمده، جاهطلبی مخفیانه چینیها به دلیل قوانین قدیمی سرمایهگذاری در ایالات متحده باعث شده تنها کمتر از پنج سال شاهد تسلط کامل خارجیها بر نوینترین فناوریهای اختراع شده باشیم.
بخش دیگری از این گزارش به سیاستمداران آمریکایی هشدار میدهد این کشور به نوعی درحال از دست دادن فناوری مربوط به هوش مصنوعی است و باید به گونهای جدی و غیرقابل انکار در این بخش وارد شودکه مانع خروج کامل فناوری هوش مصنوعی از خاک آمریکا باشد. به این دلیل که ممکن است تسلط خود را در این زمینه از دست بدهد.
کارشناسان این شرکت تحقیقاتی معتقدند نهتنها قوانین جدید باید در مورد سرمایهگذاریهای خارجی در بخش هوش مصنوعی جدیت بیشتری داشته باشد، بلکه حتی در زمینه پذیرش دانشجویان و پروژههای دانشجویی نیز دقت عمل بالاتری به خرج دهد، چون امروز نیازی به سرقت مسلحانه یا تجاوزهای فیزیکی به خاک کشورها برای دستیابی به این اطلاعات نیست.
این افراد تاکید میکنند کشورهای خارجی با ارائه بورسیههای غیرقابل باور به دانشجویان خود برای تحصیل در بهترین کالجها و دانشگاههای آمریکایی به نوعی زمینه انتقال فناوریها را به خاک خودشان فراهم کردهاند که تنها راهکار آن اهدای یک کارت سبز و پیشنهاد یک شغل مناسب در خاک آمریکاست تا این افراد برای همیشه در خاک آمریکا باقی بمانند یا در واقع فناوریهای نوین در خاک آمریکا بومی شود.
اژدها وارد میشود
برخی کارشناسان اقتصادی با اشاره به موقعیت اقتصادی چین در جهان بخصوص در اقتصاد ایالات متحده آمریکا معتقدند در صورتی که این سیاست اقتصادی جدید آمریکا باعث انتقال سیگنالهای منفی سیاسی یا اقتصادی به سرزمین اژدها شود، قطعا دولت مرکزی چین با استفاده از اهرم اقتصادی دست به اقدامات تلافیجویانه خواهد زد.
براساس تحقیقات انجام شده از سوی شرکت تحقیقاتی رودیوم در چین، طی یک دهه گذشته، مقصد اصلی اغلب سرمایههای چینی در خاک ایالات متحده آمریکا بوده است. به این ترتیب که سال گذشته میلادی 6/45 میلیارد دلار به صورت مستقیم از چین به آمریکا منتقل و سرمایهگذاری شده است؛ درحالی که بررسیهای انجام شده از سوی همین موسسه تنها در سه ماهه ابتدایی سال جاری مبلغ 22 میلیارد دلار از سوی چینیها در آمریکا سرمایهگذاری شده که بیانگر افزایشی صد درصدی است.
تیلو هانمان، اقتصاددان در گروه اقتصادی رِدیم در این زمینه گفت: اگر فشارهای سیاسی آمریکا علیه چین ادامه پیدا کند قطعا روند انتقال سرمایه از این کشور به ایالات متحده دچار اختلال خواهد شد که در شرایط فعلی کاملا به زیان اقتصاد آمریکاست و میتواند برخی صنایع آمریکایی را با چالش مواجه کند. هانمان در ادامه تاکید کرد: البته نیازی به کاهش سرمایهگذاری چینیها در ایالات متحده نیست، چون روابط تجاری میان دو کشور آنقدر بالاست که حتی اگر ورود کالاهای آمریکایی به چین محدود شود قطعا صنایع آمریکایی با چالشی جدی برای دستیابی به بازارهای جایگزین مواجه خواهد شد.
منبع: South China Morning Post
عماد عزتی
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگوی «جامجم» با نماینده ولیفقیه در بنیاد شهید و امور ایثارگران عنوان شد