کارنامه 12‌ساله آقای شهردار

قالیباف در همان دوران یک ساله فعالیتش توانست به فعالیت‌های عمرانی گوناگونی بپردازد که مهم‌ترین اقدام وی در همان سال اول به پایان رساندن تونل دو کیلومتری رسالت بود که در اولین سال فعالیت مدیریتی او به بهره‌برداری رسید.

خدمات مختلف شهرداری تهران تا به امروز به‌گونه‌ای بوده است که امروز مردم و شهروندان شهر تهران، حضور مدیریت شهری را در شئون و صحنه‌های مختلف زندگی روزانه احساس می‌کنند.

اگرچه ترافیک در تهران هنوز آزاردهنده است، اما کیست که بتواند نقش موثر BRT (سامانه اتوبوس‌های تندرو) و توسعه شتابان حمل‌ونقل ریلی (مترو) علی‌رغم تمام فشارها و مشکلات را انکار کند یا از کنار بزرگراه‌سازی‌های سریع بی‌تفاوت بگذرد؟

تجربه‌ شهرداری دکتر قالیباف، یکی از موفق‌ترین تجربه‌های مدیریتی کشور در این سال‌ها به حساب می‌آید. از افتتاح برج میلاد که شاید بزرگ‌ترین پروژه عمرانی این نیم‌قرن حاضر باشد، تا افتتاح ده‌ها تونل چند کیلومتری و بزرگراه‌های شریان‌ساز در قلب پایتخت، توسعه پرشتاب شبکه مترو و خطوط حمل و نقل سریع‌السیر در پایتخت؛ همه و همه گواهی بر این مدعاست.تهران امروز به هیچ وجه با تهران 12 سال پیش قابل قیاس نیست. امروز تهران به ابرشهری تبدیل شده که زیرساخت‌های شهری در آن مورد تحسین جهانیان قرار گرفته است.

در طول 12 سال اخیر، شهرداری تهران تلاش کرد تا با کار جهادی، معضلات پرشمار زندگی در پایتخت را کاهش دهد. زیرساخت‌های شهری که امروز در تهران فراهم شده، کاملا قابل قیاس با شهرهای کشورهای توسعه یافته است.

در این نوشتار، فقط به یک چشمه از خدمات پرشمار شهرداری تهران در 12 سال اخیر اشاره شده است که بی‌گمان، اشاره به همه این دستاوردهای خرد و کلان، از مجال این نوشتار خارج است.

ورزش همگانی در پایتخت دیده شد

توسعه ورزش همگانی، مهم‌ترین محور فعالیت‌های ورزشی پایتخت در سال‌های اخیر است که تا پایان سال 97 و برنامه سوم توسعه شهرداری تهران ادامه دارد. برنامه پنجساله دوم پایتخت، تاکید می‌کند که هر شهروند باید با طی کمتر از 200متر از امکانات ورزشی بهره‌مند شود. هم‌اکنون 25 درصد از شهروندان تهرانی در فعالیت‌های رقابتی و تفریحات ورزشی مشغول هستند، اما مدیریت شهری تلاش می‌کند با توسعه زیرساخت‌ها طبق برنامه پنجساله، تا سال 97 این سهم را به 50درصد برساند.

براساس خدمات ورزشی ارائه شده به مردم طی 12 سال گذشته، می‌توان به نصب 2100 ست ورزشی در بوستان‌های تهران، ایجاد 180 خانه دوچرخه و راه‌اندازی 354 خانه ورزش در محلات شهر تهران اشاره کرد.

همچنین راه‌اندازی 2100 ایستگاه تندرستی در بوستان‌ها و پارک‌های سطح تهران، افزایش 28 برابری زمین چمن مصنوعی در تهران، راه‌اندازی 70 ورزشگاه ویژه بانوان تا سال 95 و مناسب‌سازی شدن بیش از 195 هکتار از بوستان‌های شهر طی سال‌های اخیر برای استفاده ورزشی معلولان، نابینایان و کم‌بینایان از دیگر دستاوردهای شهرداری در 12 سال اخیر است.

دستاوردهای شهرداری؛ از حوزه فرهنگ تا حمل و نقل

یکی از چالش‌های شهرداری تهران، برگزاری نمایشگاه‌های مختلف در محل نمایشگاه بین‌المللی و ایجاد مشکلاتی در زمینه ترافیک و آلودگی هوا بود، اما از سال 89 با مشخص شدن پیمانکار پروژه، کار ساخت مجموعه شهر آفتاب در زمینی به وسعت تقریبی 138 هکتار آغاز شد. در نهایت اردیبهشت 95 و همزمان با بیست و نهمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، مجموعه شهر آفتاب، کار خود را آغاز کرد.

افتتاح 25 هزار مترمربع فضای مسقف دائمی، 200 متر قطر میدان بزرگ شهر آفتاب و 40 هکتار فضای سبز در شهر آفتاب، حاصل کار جهادی چند سال اخیر است.

90 کیلومتر تونل‌سازی زیر پوست شهر، راه‌اندازی 70 هزار مترمربع زیربنای باغ کتاب، بازگشایی 360 کتابخانه تا سال 96، افزایش 12 هزار و 500 صندلی سینما و تئاتر در تهران، 40 درصد افزایش سالن‌های تئاتر پایتخت و افزایش حدود 200 مسجد طی 12 سال اخیر، از جمله فعالیت‌های فرهنگی شهرداری در 12 سال اخیر است.

افزایش بیش از صد کیلومتر خط مترو در 12 سال گذشته، تولید پنج مگاوات ساعت ظرفیت تولید برق از زباله، افزایش 71 ایستگاه مترو طی این سال‌ها، 200 کیلومتر طول شبکه اتوبوس‌های تندرو، تخصیص12 هزار میلیارد تومان، سرمایه‌گذاری شهرداری در مترو در چهار سال گذشته و نوسازی 13 هزار تاکسی در دو سال اخیر نیز از دیگر دستاوردهای شهرداری در حوزه حمل و نقل است.

از ساحل تهران تا بلندای پایتخت

افتتاح بسیاری از طرح‌های به جای مانده از گذشته یکی از مهم‌ترین اقدامات محمدباقر قالیباف در مدت مدیریتش در شهرداری تهران محسوب می‌شود. سه طرح برج میلاد، میدان رسالت و میدان کلاهدوز از جمله طرح‌هایی بوده است که زمان اجرای آنها بسیار طولانی شده و چندین شهردار برای اجرای آنها عوض شده بودند، اما با هدایت تیم تحت امر قالیباف به بهره‌برداری رسید. برج میلاد در زمان آغاز بهره‌برداری، اتفاق نوینی در مهندسی ایرانی بود. زمانی که ساخت این برج آغاز شد بسیاری فکر می‌کردند مهندسان خارجی آن را خواهند ساخت، اما در نهایت اراده ایرانی نشان داد مهندسان کشورمان می‌توانند کارهای بزرگی انجام دهند. حالا برج میلاد تهران در 9 سالی که از بهره‌برداری‌اش گذشته به یکی از اصلی‌ترین قطب‌های گردشگری و فرهنگی پایتخت تبدیل شده است. برج میلاد هم‌اکنون ششمین برج مخابراتی بلند جهان است و تماشای تهران و زیبایی‌هایش از ارتفاع 280 متری سکوی دیدباز، هر بازدیدکننده‌ای را به وجد می‌آورد.

این تنها جاذبه عمرانی تهران نبود. اما پل طبیعت که برای اتصال دوسوی غربی و شرقی منطقه ویژه عباس‌آباد ایجاد شد چیز دیگری بود. پل طبیعت خودش مقصدی است برای همه شهروندانی که برای گذران اوقات فراغت به منطقه عباس‌آباد می‌آیند. این پل توانست چند جایزه داخلی و خارجی را نصیب خود کند. بزرگ‌ترین دریاچه مصنوعی کشور هم از دیگر فعالیت‌های عمرانی ـ تفریحی شهرداری تهران بود. هنگامی که محمدباقر قالیباف ساخت این دریاچه را برای اولین بار طرح کرد، کمتر کسی می‌توانست تصور کند عرصه‌ای خشک در شمال منطقه جنگلی چیتگر خیلی زود تبدیل به دریاچه‌ای 140 هکتاری شود. اما اواخر بهار 91 این دریاچه بتدریج جان گرفت تا تهران صاحب یک دریاچه مصنوعی بزرگ با اکوسیستمی طبیعی باشد.

گنبد مینا هم از دیگر پروژه‌های شهرداری تهران در دوره قالیباف است. گنبد مینا نام بزرگ‌ترین آسمان‌نمای ایران است که در سال 93 به بهره‌برداری رسید. پل صدر از دیگر پروژه‌های بلندپروازانه شهرداری تهران است. تنها برای انتقال 6000 تن کابل این پروژه که در اتصال دو قطعه عرشه اصلی به کار رفته، حدود 300 تریلی به کار گرفته شد. سه مشاور خارجی زمان نصب قطعات را 60 تا 72 ساعت اعلام کرده بودند که مهندسان ایرانی توانستنداین زمان را به
26 ساعت کاهش دهند. این موارد و ده‌ها مورد فنی و مهندسی دیگر موجب شد بزرگراه طبقاتی صدر به عنوان یکی از ده پروژه بزرگ عمرانی شهر تهران پس از بهره‌برداری هم تحسین بسیاری از کارشناسان بین‌المللی را برانگیزد و بتواند چهار جایزه جهانی انجمن مدیریت پروژه،‌ انجمن بتن ایران، سازه‌های برتر کشور در سال 93 و خشت طلایی را در این سال کسب کند.

تلاش برای درمان دردهای شهر

تابستان 94 شهرداری تهران طرح کاهش آسیب‌های اجتماعی پایتخت را با محوریت کاهش آسیب‌ در منطقه 12 آغاز کرد؛ منطقه‌ای که به بخش‌هایی از آن به کلونی معتادان و کارتن‌‌خواب‌ها و در پی آن آسیب‌های اجتماعی تبدیل شده بود و ساکنان و خانواده‌های قدیمی را رنج می‌داد.

در این سال‌ها 19 مددسرا و گرمخانه در تهران ایجاد شده است و 22 سازمان در حوزه آسیب‌های اجتماعی مسئولیت گرفته‌اند. به همین منظور تنها در سه ماهه اول سال گذشته 6432 نفر از متکدیان در تهران جمع‌آوری شدند.

تهران سبز‌تر شده است

نمی‌توان گفت که دیگر از تهران ـ شهر چنارهای قدیمی ـ تنها نامی مانده است. این روزها چنارها مهم‌ترین مشخصه بارز این شهر در روزگار قدیمی در جای جای شهر قد برافراشته‌اند.

اگر روزگاری نگران خشک شدن درخت‌های چنار خیابان ولیعصر بودیم، ‌این روزها با واکاوی بیش از 5000 درخت چنار در این خیابان،‌ ولیعصر همچنان زیبا و دلپذیر است. در طول سال‌های گذشته توسعه فضای سبز شهری یکی از مهم‌ترین اولویت‌های مدیریت شهری تهران بود. در طول 12 سال گذشته تهران سبزتر شده است. پیش از آن‌که وارد تهران شوید، 39 هزار هکتار جنگل‌کاری در پیرامون شهر، ‌نوید شهری سبزتر را می‌دهد. بوستان‌های متعددی در جای جای شهر ساخته شده است. از بوستان ولایت در جنوب پایتخت گرفته تا بوستان یاس فاطمی در شمال شرق. هر کدام این فضاها بیانگر حرکتی تازه در تهران است. در کنار ساخت بوستان‌های جدید، تهران شاهد اتفاقی دیگر بود؛ شناسایی و تملک باغات قدیمی شهر. اگر امروز هر محله شهر نام و عنوانی دارد،‌ دلیلش وجود باغ‌های مختلف در گرداگرد شهر است. در طول یک دهه گذشته بسیاری از این باغات نجات یافته‌اند و به بوستانی بزرگ تبدیل شده‌اند. توسعه فضای سبز پایتخت در طول سال‌های گذشته، رشدی قابل توجه داشته است. سال 84 سرانه فضای سبز 5/8 مترمربع بوده که پس از گذشت 12 سال در حال حاضر به 7/16 متر رسیده، ‌این یعنی 200 درصد رشد داشته است. آلودگی هوا در این سال‌ها باعث شده بیشترین توجه مدیریت شهری تهران به افزایش سرانه فضای سبز درون‌شهری و برون شهری متمرکز شود. توسعه کمربند سبز در حریم تهران که بر اساس مصوبه دولت ‌باید به 50 هزار هکتار برسد،‌هم اکنون به بیش از 39 هزار هکتار رسیده و قرار است شهرداری تهران در برنامه پنجساله دوم 11 هزار هکتار باقیمانده را جنگل‌کاری کند.

پایانی بر نهضت بزرگراه‌سازی

تا سال 84، تهران تنها 305 کیلومتر بزرگراه داشت، بزرگراه‌هایی که بن‌بست‌های شهری را کامل کرده بودند. البته کمتر بزرگراهی بود که انتهایش به بن‌بست نمی‌رسید، اما از سال 85 کار جهادی آغاز شد. 82 درصد رشد بزرگراه‌های پایتخت در 12 سال اخیر و افزایش 250 کیلومتری طول بزرگراه‌ها در طول 12سال گذشته، موید این کار جهادی است.

خشک و تر با هم نمی‌سوزند

سال 84 هنوز جمع‌آوری پسماند به‌صورت کامل مکانیزه نشده بود. بیش از نیم قرن زباله‌های تهران در منطقه کهریزک به صورت غیربهداشتی دفن می‌شد.

به منظور پایان دادن به این روند، شهرداری تهران خطوط پردازش پسماند را از 1500 تن به بیش از 12هزار تن افزایش داد تا زباله‌ها در مقصد تفکیک شود. از سال 84 تاکنون اتفاقات بسیاری رخ داده است. در طول 12 سال مدیریت فعلی، تهران هم‌اکنون صاحب یک کارخانه استحصال برق از پسماند ریجکت‌سوز است.

توسعه فرهنگی محله به محله

یکی از مهم‌ترین تغییراتی که در سال‌های اخیر پایه‌ریزی شد، رشد فعالیت‌های مختلف در تهران توسط خود شهروندان است. مدیریت شهری در این مسیر تلاش کرد امور تصدیگری شهرداری را از نهادمحوری به محله محوری تغییر دهد. هم‌اکنون تهران 354 خانه محله دارد که کانون‌های 11 گانه خود را برای مدیریت امور هر محله سامان داده‌اند. مجموعه مدیریت شهری تهران با طرح موضوعاتی چون محله‌محوری، شهروندمداری، قانون‌مداری، مشارکت شهروندی و رویکرد علمی جهادی ساختار محله‌ای شهر تهران را تجدید بنا کرده است.