دست کارگران ساختمانی به بیمه نمی‌رسد

پیش‌بینی می‌شود بین یک میلیون و 400 هزار تا چهار میلیون کارگر ساختمانی داشته باشیم که در شاخه‌های مختلف صنعت ساختمان فعال هستند، اما خیلی از آنها از کف پوشش‌های بیمه‌ای هم محروم هستند.

در حالی که براساس آمارهای رسمی، بیش از 50 درصد از حوادث حین کار در بخش ساختمان اتفاق می‌افتد، اما کارگران عرصه ساخت و ساز از حداقل‌های بیمه‌ای هم محروم هستند. حتی در این بین، عده‌ای هم خود را به جای کارگر ساختمانی جا زده‌اند تا حق بیمه کمتری بپردازند و در نتیجه به همین راحتی، حق قانونی کارگران واقعی ساختمان را پایمال کرده‌اند.

اگرچه تاکنون بیمه بیش از 200 هزار نفر از افراد متخلفی که خود را به‌جای کارگر ساختمان جا زده بودند، قطع شده است، اما هنوز هم کم نیستند افرادی که برای فرار کردن از پرداخت حق بیمه 300 تا 400 هزار تومانی، خود را به جای کارگر ساختمان جا زده‌اند تا فقط حدود 80 هزار تومان در ماه، حق بیمه پرداخت کنند.

جالب است که چند ماه قبل، اکبر شوکت، رئیس کانون انجمن‌های صنفی کارگران ساختمانی کشور با اشاره به سوء‌استفاده‌هایی که از بیمه کارگران ساختمانی می‌شود، اعلام کرد: افرادی به نام کارگران ساختمانی بیمه شده بودند که شغل‌هایی با درآمد بالا داشتند.

به گفته او، درجریان بررسی هویت بیمه‌شدگان کارگر، افرادی با مالکیت بیش از 130 خودروی لوکس شناسایی شدند که بعدها مشخص شد این افراد در حوزه واردات خودرو فعال بوده‌اند، اما به نام کارگران ساختمانی بیمه شده بودند.

گرچه اعلام شده که پوشش بیمه‌های ساختمانی بسیاری از این افراد قطع شده است، اما باید در نظر داشت که دولت از منابع عمومی، سال‌ها حق بیمه ده‌ها هزار نفری را پرداخت کرده که شغلشان هیچ ربطی به کارگری ساختمان نداشته است.

حذف کارگر واقعی

اجرای قانون بیمه کارگران ساختمانی در کشور از سال 89 آغاز شد. بدون احتساب افراد متخلفی که از بیمه کارگران ساختمانی حذف شده‌اند، تاکنون حدود 800 هزار نفر توانسته‌اند از خدمات این بیمه بهره ببرند و با این حساب، هنوز هم صدها هزار کارگر فعال در صنعت ساختمان از پوشش بیمه‌ای محروم هستند.

علی ربیعی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی هم وعده داده که تا پایان امسال، 200 هزار کارگر ساختمانی دیگر را بیمه خواهند کرد، اما حتی اگر این وعده هم محقق شود، باز هم خیلی از کارگران ساختمانی از حمایت بیمه‌ها محروم خواهند ماند.

احمد رعیتی، رئیس انجمن معماران تجربی استان تهران است که به قول خودش، حدود 15 سال برای تصویب قانون بیمه کارگران ساختمانی با مسئولان رایزنی کرده است، در گفت‌وگو با جام‌جم معتقد است که یکی از عمده دلیل حل نشدن مشکلات بیمه کارگران ساختمانی، ناتوانی مالی بسیاری از این کارگران است که مجبور می‌شوند برای تامین نیازهای روزمره‌شان به مشاغل دیگری هم روی بیاورند و به همین دلیل، بیمه‌شان قطع می‌شود.

رعیتی توضیح می‌دهد: یک کارگر ساختمانی به طور مداوم کار ندارد و شغلش همیشگی نیست. به همین دلیل ممکن است در برخی روزها در مغازه‌ها پادویی کند، در شرکت‌های خدماتی مشغول شود، در حمل بار کار کند و خلاصه در هر شغلی که احساس کند می‌تواند نان آن روزش را دربیاورد، اما گاهی بازرسان، همین مساله را به پای این می‌گذارند که فرد بیمه‌شده کارگر ساختمانی نیست و بیمه‌اش را قطع می‌کنند.

همین اتفاقات باعث شده که به قول رعیتی، برخی کارگران واقعی ساختمان به دلیل کار پاره‌وقت در مشاغل دیگر از شمول بیمه‌ها خارج و بدون حامی رها شوند.

سوء‌استفاده‌ها کمتر شده است

کارگران ساختمانی حدود 7 درصد حق بیمه‌ها را پرداخت می‌کنند و حدود 20 درصد حق بیمه‌ها را هم دولت تقبل می‌کند.

علی ترکاشوند، مدیرکل سابق بیمه تامین اجتماعی استان خوزستان در گفت‌وگو با جام‌جم، به یکی دیگر از مشکلات پیش روی بیمه کارگران ساختمانی اشاره می‌کند و می‌گوید: هنوز به نقطه آرمانی که همه کارگران ساختمانی بیمه شوند نرسیده‌ایم، اما تداوم چتر حمایتی این بیمه منوط به تامین اعتبارات و منابع کافی است.

با توجه به این‌که دولت در پرداخت مطالبات خود به سازمان تامین اجتماعی مشکل جدی دارد، ترکاشوند تاکید دارد اگر این مطالبات پرداخت شود، قطعا دست تامین اجتماعی برای افزایش پوشش بیمه‌ای کارگران ساختمانی بیشتر می‌شود و کارگران ساختمانی بیشتری بیمه خواهند شد.

ترکاشوند عنوان می‌کند هم‌اکنون میزان بازرسی‌ها بیشتر و دقیق‌تر شده است و دیگر مثل گذشته نمی‌توانند از بیمه کارگران ساختمانی سوء‌استفاده کنند، زیرا بازرسان از محل زندگی و کار افراد متقاضی بیمه کارگران ساختمان، بازرسی خواهند کرد و با عیارسنجی‌های علمی که در تخصص آنهاست، افراد کارگر و غیرکارگر را از همدیگر تشخیص می‌دهند.

به همین دلیل هم این کارشناس حوزه بیمه‌های اجتماعی بر این باور است که امسال، میزان این تخلف‌ها و سوء‌استفاده‌ها کاهش چشمگیری خواهد داشت.

نباید از یاد برد که علاوه بر کارگران ایرانی که در صنعت ساختمان فعال هستند، ده‌ها هزار کارگر افغان هم به صورت مجاز یا غیرمجاز در صنعت ساختمان کار می‌کنند که پوشش بیمه‌ای کارگران مجاز باید در دستور کار قرار گیرد و با کارگران غیرمجاز هم برخورد شود. این راهکاری است که می‌تواند سلامت کارگران ساختمان را در محیط‌های کارگری افزایش دهد و امید به آینده را هم برای کارگران ساختمان، زنده نگه دارد.

امین جلالوند

جامعه