یک‌بام و دو هوای آمریکا در سوریه

اول: ماجرای استفاده از سلاح شیمیایی در خان شیخون در استان ادلب سوریه و متعاقب آن حمله موشکی آمریکا به پایگاه هوایی الشعیرات به بهانه متهم شدن دولت سوریه در به‌کارگیری سلاح شیمیایی. دوم؛ اجرایی شدن توافق امنیتی چهار شهر (فوعه و کفریا در مقابل مضایا و زبدانی) و وقوع حادثه تروریستی وحشتناک در مرحله پایانی این توافق که به کشته و زخمی شدن قریب به 200 زن، مرد و کودک بی‌پناه از منطقه فوعه و کفریا منجر شد.

برای موضوع اول شورای امنیت سازمان ملل متحد تشکیل جلسه داد، روسیه از حق وتو استفاده کرد، تیلرسون وزیر خارجه آمریکا به روسیه سفر نمود و نشست سه‌جانبه رسانه‌ای وزرای خارجه روسیه، ایران و سوریه در مسکو برگزار شد. لیکن در رابطه با حادثه منطقه الراشدین حلب و عملیات تروریستی صورت گرفته، هنوز هیچ اقدامی از سوی جامعه جهانی انجام نشده است. در این ارتباط اشاره به چند نکته از منظر سیاسی ضروری است:

اغلب ناظران سیاسی در تحلیل حمله موشکی آمریکا علیه سوریه بر این باور بودند این عملیات که برخلاف قوانین و رفتارهای بین‌المللی است، تشدید فضای تنش و بی‌ثباتی و همچنین ترغیب جریان‌های مسلح و بازیگران فعال را در تحولات سوریه به اتخاذ رویکرد نظامی بیشتر در پی خواهد داشت. حادثه منطقه الراشدین حلب، اولین نشانه صحت این تحلیل و نشانگر مصمم بودن هرچه بیشتر جریان‌های تروریستی بر رفتار خشونت‌طلبانه در سوریه است، بویژه این‌که این گروه‌ها به‌همراه کشورهای حامی خود از جمله ترکیه و عربستان به‌دنبال انتخاب ترامپ به ریاست‌جمهوری آمریکا در پی در اولویت قرار گرفتن موضوع سوریه در دستور کار آمریکا برای دستیابی به دو هدف زیر بوده و هستند:

اول: کسب حمایت حداکثری آمریکا در ابعاد مختلف سیاسی و نظامی.

دوم: اسقاط حکومت و موسسات سوریه.

سوالی که اینجا از سوی ناظران بی‌طرف خطاب به آمریکا مطرح است، این‌که چه تفاوتی میان عملیات محکوم شده استفاده از سلاح شیمیایی در خان شیخون و عملیات تروریستی در منطقه الراشدین حلب است؟ بویژه این‌که در هر دو حادثه تعدادی انسان بی‌گناه به خاک و خون افتادند؟ چه تفاوتی میان کودک، زن و مرد فوعه و کفریا با کودک، زن و مرد خان شیخون است؟ چرا ترامپ در حادثه خان‌شیخون، خون گریه کرد و صدای ضجه‌های او در طنین انفجار موشک‌های شلیک شده به سوریه شنیده شد، لیکن در حادثه وحشتناک تروریستی الراشدین سکوت مرگباری بر گفتار و رفتار رئیس‌جمهور آمریکا حاکم شده است؟

در حادثه خان شیخون و حمله موشکی به سوریه دو موضوع باید از سوی جامعه بین‌الملل، روسیه و ایران مورد توجه و اهتمام باشد. اول: روشن شدن واقعیت طرف استفاده‌کننده از سلاح شیمیایی؛ دوم (مهم‌تر از بند اول): اتخاذ تدابیر پیشگیرانه به‌منظور جلوگیری از اقدامات خودسرانه و یک‌جانبه آمریکا در آینده.

آنچه در حال حاضر بر فضای مذاکرات و تحرکات دیپلماتیک حاکم است، اصرار بر سر تشکیل کمیته حقیقت‌یاب است، لیکن تدبیری در مقابل اقدام غیرقانونی آمریکا که ناقض تمام قوانین و مقررات بین‌المللی در این زمینه بوده پیش‌بینی نشده است. الا این‌که لاوروف گفته از آمریکا قول گرفته است دگربار به این اقدام دست نزند!!

به اعتقاد نگارنده این سطور، لازم و ضروری است که جمهوری اسلامی ایران و روسیه با اتخاذ سیاستی فعالانه در برابر یک‌جانبه‌گرایی آمریکا و رفتارهای غیرمنطقی این کشور که ناقض موازین و مقررات بین‌المللی است، دست به ابتکار عمل زده و مانع رویه شدن این رفتار آمریکا و دیگران در تحولات منطقه شوند. متاسفانه سوریه و عراق، یمن، بحرین؛ صحنه تمرین اقدامات یک‌سویه آمریکا، اسرائیل، عربستان شده و می‌رود که این رفتار به رویه پذیرفته شده بین‌المللی تبدیل شود.

روسیه و ایران باید با اقدام فوری در سازمان ملل متحد عملیات تروریستی را در منطقه الراشدین سوریه بشدت محکوم و کشورهای حامی جریان‌های تروریستی را که عامل این جنایت وحشتناک بوده‌اند در مقابل جامعه جهانی مسئول بدانند.

محمدرضا رئوف‌شیبانی - معاون پیشین وزارت امور خارجه