ترویج فرهنگ قرآنی با تشکیل جلسات قرآنی

به گزارش جام‌جم، سال‌ها پیش که نه خبری از موبایل و فناوری‌های پیشرفته امروزی بود و نه شبکه‌های اجتماعی تلگرام و...، خانواده‌ها دست فرزندانشان را گرفته و به جلساتی می‌رفتند که به نور قرآن متبرک بود. میعادگاهشان‌ مسجد بود یا حسینیه محل یا خانه یکی از دوستان یا بستگان که بیشتر به صورت چرخشی در خانه یکی از آنها برگزار می‌شد. محوریت و مرکزیت جلسات قرآن بود و فرهنگ قرآنی و در کنارش دید و بازدیدی و صله‌رحم و گاهی سفره‌ای که حاضران را به هم نزدیک‌تر می‌کرد تا مشکلاتشان را بازگو کنند و گره از کار یکدیگر بگشایند.

گذشت و رسید به امروز که مشغله‌ها و انبوه فناوری‌های ارتباطی، انسان‌ها را از همدیگر دورتر کرد و شرکت در این جلسات کمرنگ‌تر شد و نظم جلسات به هم ریخت. ما هم که فکر می‌کردیم در خلوت خود با قرآن انس بیشتری می‌گیریم، روز به روز از آن دورتر و دورتر شدیم و با خود گفتیم که جلسات قرآنی سنتی دیگر کاری ندارد و باید قرآن را در حافظه گوشی همراه داشت تا همواره باما باشد و از طریق فناوری‌های روز و نرم‌افزارهای چندرسانه‌ای یاد گرفت. کودکان و جوانان را هم سپردیم به آموزش و پرورش به امید این‌که مدرسه حتما برنامه‌های بهتری برای آموزش قرآن به آنها دارد. اولویت‌هایمان شد وام و قسط و خرید خانه و ماشین و مادیات. این‌که چرا کار ما امروز به اینجا رسیده از حوصله این گزارش خارج است، اما چه باید کرد تا جلسات سنتی قرآن با صلابت و قوت بیشتری برگزار شود؟ آیا این جلسات می‌تواند همچنان در ترویج قرآن‌خوانی و فرهنگ قرآنی در میان خانواده‌ها بویژه فرزندانشان مؤثر باشد؟

نیاز به تحول

برخی انتقاد می‌کنند که تنها با آغاز ماه مبارک رمضان، فعالیت‌ها و برنامه‌های قرآنی با استقبال عموم همراه شده و تلاش دو چندانی برای برگزاری جلسات قرآن می‌شود که این تلاش در سایر ماه‌ها کم‌رنگ است.

حجت‌الاسلام محمدرضا شهیدی‌پور از استادان علوم قرآنی با بیان این‌که در ماه مبارک رمضان، شاهد اوج‌گیری فعالیت‌های قرآنی هستیم به جام‌جم می‌گوید: اما این به معنا نیست که در دیگر ایام سال فعالیت‌ها و برنامه‌های قرآنی قطع می‌شود.

او بر اهمیت فعالیت تشکل‌های مردمی در برنامه‌های قرآنی اشاره می‌کند و می‌افزاید: رهبر معظم انقلاب نیز معتقدند که فعالیت‌های قرآنی به صورت مردمی باشد و نهادها و سازمان‌های دولتی تنها از این فعالیت‌ها حمایت کنند و به آنها جهت دهند.

شهیدی‌پور که سال‌ها تجربه داوری مسابقات حفظ و قرائت دارد درباره تأثیر جلسات سنتی قرآن بر ترویج قرآن‌خوانی و فرهنگ قرآنی می‌گوید: به طور کلی آموزش قرآن باید از سنین کودکی آغاز شود و این‌کار باید در جلسات سنتی صورت گیرد که امکان برگزاری آن در همه جا وجود دارد و هزینه چندانی هم ندارد.

او عقیده دارد جلسات سنتی به شیوه‌ای که در گذشته برگزار می‌شد شاید امروزه کارکردی برای جذب کودکان و نوجوانان نداشته باشد. به گفته شهیدی‌پور برای ارتقای جلسات سنتی، آنها را باید به سه بخش مجزا کرد: کودکان و نوجوانان، جوانان و میانسالان. این استاد قرآن با بیان این‌که اهداف آموزشی متفاوتی برای کودکان و نوجوانان باید دنبال شود، می‌افزاید: استادان قرآنی نیز باید برای هر گروه، آموزش‌های مخصوصی ببینند. به عنوان مثال، مربی کودک و نوجوان باید با روان‌شناسی کودک و نوجوان آشنا باشد و طبق اصول علمی پیش برود. او با بیان این‌که بسیاری از این جلسات از متون آموزشی مناسب بی‌بهره‌اند، می‌گوید: تهیه متون برای تدریس در این جلسات اهمیت ویژه‌ای دارد که متولیان باید به آن توجه ویژه‌ای داشته باشند. به گفته شهیدی‌پور، تشویق شرکت‌کنندگان در این جلسات نیز نکته مهم دیگری است که باید به آن توجه شود. او همچنین به ارزیابی فعالیت‌های این جلسات اشاره می‌کند و می‌گوید: اگر هر چند ماه یک‌بار ارزیابی صورت گیرد، نتیجه و پیشرفت بیشتری حاصل خواهد شد.

تلویزیون؛ رسانه موثر برای ترویج فرهنگ قرآنی

محمدحسین سعیدیان، قاری بین‌المللی قرآن که معتقد است سخن گفتن درباب توجه بیشتر مسئولان دولتی به دغدغه‌های فعالان قرآنی تأثیر چندانی نخواهد داشت، پیشنهاد می‌کند، از آنجا که شبکه افق بیشتر به مسائل مورد نظر رهبر معظم انقلاب و دغدغه‌های مهم کشور می‌پردازد در برنامه‌‌هایی با مستندسازی، به قرآن و کم‌توجهی به آن و مسائلی چون کمرنگ شدن جلسات سنتی قرآن بپردازد. او در این باره به جام‌جم می‌گوید: تهیه گزارش‌های اجمالی از مجموعه‌های قرآنی، توسط کارشناسان مورد ارزیابی قرار گیرد، از جمله کارکرد و میزان تأثیرگذاری این مجموعه‌ها و نهادها با توجه به بودجه‌ای که در اختیار آنهاست و همچنین جایگاه اجتماع و مردم در کنار این مجموعه‌های قرآنی سنجیده شود که مردم تا چه اندازه از خروجی این مجموعه‌ها بهره‌مند می‌شوند و گزارش از حرکت‌های مردمی مانند تشکل‌ها در سراسر ایران بویژه استان‌های محروم تهیه و آنگاه این مستندات در منظومه‌ای کنار هم از سوی تلویزیون طرح شود، آنگاه می‌توان انتظار داشت که تأثیرگذار باشد. به باور سعیدیان، چنین اقداماتی می‌تواند آغاز یک حرکت نوین برای تحول باشد.

کمیل انتظاری - فرهنگ و هنر