پس از تک‌نرخی شدن بنزین در اردیبهشت امسال، بحث‌های گسترده‌ای درباره سرنوشت کارت‌های سوخت بنزین مطرح شد و حامیان و مخالفان استفاده از این کارت‌ها دیدگاه‌های خود را مطرح کردند، اما به نظر می‌رسد اکنون برای کنارگذاشتن کارت‌های سوخت و پایان دادن به عمر این کارت‌ها اجماعی شکل گرفته است.
کد خبر: ۸۸۴۰۸۱

از ‌پنجم خرداد‌ که وزارت نفت ، سهمیه‌بندی بنزین را متوقف و قیمت‌ها را یکسان‌سازی کرد، تردید و گمانه‌زنی درباره نحوه استفاده از کارت‌های سوخت بنزین مطرح شد که تاکنون ادامه داشته است.

کشاکش چند ماهه حامیان و مخالفان

با توجه به هزینه هنگفتی که برای راه‌اندازی سامانه هوشمند سوخت صرف شده و به دلیل اطلاعاتی که از طریق کارت‌های سوخت از وضعیت مصرف بنزین و گازوئیل در کشور جمع‌آوری می‌شود، برخی دولتی‌ها تمایلی برای کنار گذاشتن این کارت‌ها نداشتند.‌ به ادعای این گروه، در صورت حذف سامانه هوشمند و کارت سوخت، وزارت نفت، مهم‌ترین ابزار جمع‌آوری دقیق میزان مصرف خودروها را که در جلوگیری از قاچاق سوخت نیز کاربرد دارد، از دست می‌دهد.‌ حامیان استفاده از کارت سوخت در این مدت، پیشنهادهای مختلف تشویقی و تنبیهی ارائه کرده‌اند. براساس یکی از پیشنهادها، برای آن دسته از دارندگان خودرو که زمان مراجعه به جایگاه‌ها به جای کارت سوخت جایگاه‌داران از کارت‌های سوخت شخصی استفاده می‌کردند، جایزه‌ای تعلق می‌گرفت؛ جایزه‌ای که پیشنهاد شد شامل سهمیه‌های خاص یا تخفیف در قیمت بنزین باشد.‌ ازجمله سناریوهای جدی که مطرح شد، اعمال سیاست تنبیهی برای استفاده از کارت سوخت شخصی بود. براساس این سناریو، دارندگان خودرویی که زمان مراجعه به پمپ بنزین، از سوختگیری با کارت شخصی خودداری و به جای آن از کارت جایگاه داران استفاده کنند، ناچار خواهند بود هزینه اضافی به جایگاه داران پرداخت کنند.‌ در میان طرح‌های مختلفی که برای سرنوشت کارت سوخت ارائه شده، تبدیل این کارت به کیف پول الکترونیکی از مهم ترین پیشنهادها به شمار می‌رفت.

کاهش استفاده از کارت سوخت شخصی

نکته‌ای که درباره کارت‌های سوخت نباید نادیده گرفت، کاهش استفاده مردم از این کارت‌ها در چندماه اخیر بود. در ماه‌های اخیر و با یکسان‌سازی نرخ بنزین، رانندگان، انگیزه‌ای برای استفاده از کارت سوخت شخصی ندارند به طوری که میزان استفاده از این کارت‌ها کاهش چشمگیر یافته است.

برخی جایگاه‌داران ادعا می‌کنند، بسیاری از رانندگان، دیگر تمایلی به استفاده از کارت سوخت شخصی ندارند، به طوری که 80 تا 90 درصد خودروها هنگام مراجعه به پمپ بنزین به جای کارت سوخت شخصی از کارت سوخت جایگاه داران استفاده می‌کنند.

حمایت تلویحی وزارت نفت از کنار گذاشتن کارت سوخت

مقام‌های وزارت نفت در هفته‌های اخیر، حمایت خود را از کنار گذاشتن کارت سوخت بنزین اعلام کرده‌اند، به گونه‌ای که وزیر نفت، مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی و مدیرعامل شرکت پخش، همگی گفته‌اند، کاربرد این کارت‌ها دیگر فایده‌ای ندارد.

بر این اساس، بیژن زنگنه وزیر نفت چندی پیش با حمایت از حذف کارت‌های سوخت گفت: موافق ادامه استفاده از کارت سوخت بنزین نیستم و به نظر من این کار هیچ توجیهی ندارد.

به گفته وی، ادامه استفاده از کارت‌های سوخت بنزین، هزینه زیادی به کشور تحمیل می‌کند و برخی اعضای دولت، تداوم استفاده از این کارت‌ها را خواستار شده‌‌ و معتقدند؛ اطلاعات فراوانی با این روش جمع‌آوری می‌شود، اما براین باورم که این کارت‌ها کاربردی ندارند. البته هنوز تصمیم نهایی در این ارتباط اخذ نشده و پیشنهادها به دولت ارائه شده تا دولت نظر نهایی را اعلام کند.

عباس کاظمی، معاون وزیر نفت در امور پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی نیز بتازگی اعلام کرده است، وزارت نفت با توجه به تک‌نرخی شدن نرخ سوخت نیازی به استفاده از کارت سوخت نمی‌بیند، بنابراین نیازی به استفاده از آنها وجود ندارد.

وی استفاده از کارت‌های سوخت را در زمان عرضه سوخت دو نرخی یادآور شد و گفت: استفاده از کارت‌ها در آن زمان موجب شد این وزارتخانه بتواند به مدیریت سوخت دو نرخی بپردازد، اما با توجه به این که اکنون سوخت به صورت نامحدود و با یک قیمت عرضه می‌شود، دیگر نیازی به استفاده از کارت‌های سوخت نیست. وزارت نفت براین دیدگاه است که به استفاده از این کارت‌ها با توجه به شرایط کنونی و تک‌نرخی بودن سوخت، نیازی نیست.

سیدناصر سجادی، مدیرعامل شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی درباره مهم‌ترین عوامل موثر در توقف عرضه کارتی بنزین خودروها می‌گوید: پس از عرضه تک‌نرخی بنزین، رشد مصرف این فرآورده نفتی در کشور متوقف شده است.

وی با اعلام این که از ابتدای سال‌ تاکنون در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، رشد مصرف بنزین در کشور کمتر از 2درصد بوده است، تصریح کرد: مدیریت مصرف، اصلاح قیمت‌ها و مقابله با قاچاق سوخت سه هدف بزرگ اجرای این طرح به شمار می‌رود که همگی آنها محقق شده و دیگر نیازی به استفاده از این کارت‌ها وجود ندارد.

وی درباره هزینه سرمایه‌گذاری شده برای راه‌اندازی سامانه هوشمند سوخت می‌گوید: این هزینه در همان ۱۵ روز نخست اجرای طرح بازگشت داده شده و کاهش شدید واردات با وجود افزایش سالانه تعداد خودروها، یکی از مهم‌ترین دلایل بازگشت سرمایه با اجرای این طرح به شمار می‌رود.

حامیان استفاده‌از کارت سوخت

در حالی که موضع مخالفان استفاده از کارت سوخت در حال تقویت شدن است و اجماعی برای کنار گذاشتن آنها در حال شکل‌گیری است، بررسی‌ها نشان می‌دهد استفاده از این کارت‌ها هنوز حامیانی دارد.

برخی نهادهای مرتبط با موضوع قاچاق پیشنهاد تداوم استفاده از این کارت‌ها را مطرح کرده‌اند. به نظر آنها این کارت‌ها توانسته‌اند جلوی قاچاق سوخت را بگیرند و در صورت کنار گذاشتن آنها، بهترین ابزار کنترل قاچاق از دست می‌رود.

البته بررسی وضعیت قاچاق سوخت در ماه‌های اخیر نشان می‌دهد، میزان قاچاق پس از تک‌نرخی شدن بنزین پایین آمده و نقش این کارت‌ها در کنترل قاچاق کاهش یافته است.

کاهش قاچاق سوخت در مناطق مرزی

کاهش شدید قیمت نفت در بازارهای جهانی،‌ باعث کاهش نرخ بنزین در منطقه شده است. براساس برخی برآوردها، هزینه هر لیتر بنزین در کشورهای همسایه ایران به مرز هزار تومان رسیده است. این کاهش قیمت،‌ باعث از بین رفتن انگیزه اقتصادی قاچاق سوخت شده است. قاچاقچیان سوخت به دلیل تفاوت قیمت زیاد بنزین در ایران با کشورهای همسایه اقدام به قاچاق می‌کردند که البته سود بسیار خوبی نیز کسب می‌کردند.

بر این اساس، قاچاقچیان سوخت در شهرهای مرزی اقدام به اخذ بنزین می‌کردند و آن را به ورای مرزها می‌فرستادند، اما آمار مصرف بنزین در نواحی مرزی طی ماه‌های اخیر از کاهش این مصرف حکایت دارد که نشان‌دهنده افت فعالیت قاچاقچیان سوخت است.

این کاهش قیمت بنزین در بازارهای جهانی، تقریبا همزمان بود با تک‌نرخی کردن بنزین در ایران که باعث کنارگذاشتن بنزین یارانه‌ای شد. به این ترتیب از بین رفتن بنزین سهمیه‌ای، سودآوری کار قاچاق بنزین را بیش از پیش زیرسوال برد.

سیدناصر سجادی، مدیرعامل شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی در این باره می‌گوید: گزارش‌های استخراج شده از استان‌های مرزی حاکی از آن است که در تمامی استان‌های مرزی رشد مصرف بنزین به مراتب کمتر از 2درصد بوده است.

این مقام مسئول با تاکید بر این که هم‌اکنون با کاهش قیمت جهانی بنزین، عملا قاچاق این فرآورده نفتی متوقف شده است، اظهار کرد: به عبارت دیگر، هم‌اکنون هیچ‌گونه جاذبه و انگیزه اقتصادی برای قاچاق بنزین در کشور وجود ندارد.

وی با بیان این که یکی از مهم‌ترین اهداف عرضه کارتی بنزین،‌ مقابله با قاچاق بوده است، اظهار کرد: هم‌اکنون می‌توان ادعا کرد قاچاق بنزین متوقف شده است.

تقویت ابطال 16 میلیون کارت سوخت بنزین

براساس گزارش‌‌ها،‌ کارت‌های سوخت بنزین فعال در کشور حدود 16 میلیون عدد است. تعداد 837 هزار کارت سوخت نیز برای خودروهای دیزلی صادر شده است.

تعداد کارت‌های سوخت فعال بنزین برای خودروها تا 31 شهریور‌ امسال، 11 میلیون و 973 هزار عدد و کارت سوخت موتورسیکلت 3 میلیون و 912 هزار عدد بوده است.

دولت برای افزایش انگیزه مردم در استفاده از کارت‌های سوخت، طرح‌هایی را در دست بررسی دارد. در میان طرح‌های متعددی که تاکنون برای تداوم استفاده از کارت سوخت ارائه شده، دو طرح تنبیهی و تشویقی در اولویت قرار دارد.

هم‌اکنون، بیشتر دارندگان خودرو هنگام مراجعه به جایگاه‌ها، از کارت سوخت جایگاه‌داران استفاده می‌کنند که باعث به حاشیه رفتن کارت‌های سوخت شخصی شده است.

کارت‌های‌سوخت در‌انتظار‌تصمیم‌دولت

هم‌اکنون وزارت نفت نظرها و پیشنهادهای خود را درباره کارت‌های سوخت به هیات دولت ارائه کرده تا دولت تصمیم نهایی را در این باره اتخاذ کند. نظر وزارت نفت تقریبا مشخص است؛ وزارت نفت از تداوم استفاده از این کارت‌ها حمایت نکرده و پیشنهاد حذف آنها را مطرح کرده است.‌ در این میان، تنها برخی نهادها با هدف مبارزه با قاچاق سوخت، خواستار تداوم کاربرد آنها هستند که البته هنوز دلایل قانع‌کننده‌ای برای نقش این کارت‌ها در کاهش قاچاق ارائه نکرده‌اند.

بر این اساس، دولت باید از میان این دو پیشنهاد یکی را انتخاب کند که البته می‌توان از اکنون تصمیم نهایی دولت را حدس زد.

newsQrCode
ارسال نظرات در انتظار بررسی: ۰ انتشار یافته: ۰

نیازمندی ها