«آسمان من» سریالی بدون ریخت و پاش

شاید این موضوع دستمایه‌ای است برای همان موضوعی که از پشت پرده‌ها شنیده می‌شود که: پروژه آسمان من سفارشی است. یک مرتبه این سوال را از بهروز افخمی در مورد فیلم روباه پرسیدم و وی گفت: این فیلم، سفارش من است، نه سفارش دیگران. درباره سریال آسمان من، چون طرح از شماست، این سریال سفارش شما بوده؟ یعنی خودتان داوطلب ساخت این سریال شدید یا این که از شما خواسته شد این مجموعه را بسازید؟

ما داوطلب ساخت این سریال شدیم. قرار بود من کاری را برای موسسه هنری رسانه‌ای اوج، همزمان با راه‌اندازی و تاسیس آن، بسازم. از روی کتابی به اسم «وقتی که کوه گم شد» از گلعلی بابایی و بهزاد بهزادپور، درامی اجتماعی و تاریخی مربوط به زندگی احمد متوسلیان؛ تهیه‌کننده‌اش همایونفر بود. به مرحله قول و قرارداد رسید، اما اختلافاتی با هم داشتیم که البته از نظر من کلی بود، ولی شاید از نظر آنها جزئی بود. من درگیر ساخت سریال «راستش را بگو» بودم و در نهایت به هر دلیل، این اثر تولید نشد. این طرح از طریق جای دیگری، به سازمان اوج رسیده بود که دست بر قضا وقتی با محمدحسنی مطرح شد که متوجه شدند این طرح مربوط به من است و روی این فیلمنامه تمرکز کردیم و دست گذاشتند روی این طرح. با اصل ماجرا به توافق رسیدیم و گفتیم به ماموریت‌های شما هم می‌خورد و دست ما هم بازتر است. ما هم کار را شروع کردیم، اما طرح سفارش داده شده نبود. چرا؟ چون قطعا شخص دیگری نمی‌تواند به من سفارش طرحی را بدهد که طرح خودم بوده است!

آثار شما همیشه پربازیگر است. همه می‌گویند مهره مار محمدرضا آهنج چیست که این همه بازیگران خوب برای کارهای او می‌آیند؟ حالا حقیقتا قضیه پول بوده یا به خاطر برند آهنج ؟

خیر، محبت دوستان بوده و این که من هرکدام از این دوستانی که دعوت می‌کنم، معمولا دنبال سوژه‌هایی می‌روند که کمی قلقلکشان هم بدهد با همان صداقتی که از من می‌بینند، دعوت به همکاری مرا می‌پذیرند. انگیزه‌های مالی هم قطعا نقش دارد. ممکن است در این جمع کثیر، برخی به خاطر مسائل مالی و قرارداد خوب به من نزدیک شده باشند، ولی شاید تعدادشان از شمار انگشتان دست هم کمتر باشد. عمدتا به خاطر حسن نیت و صداقت و انرژی که ما برای این کارها آزاد می‌کنیم، حالا شما می‌فرمایید برند آهنج، در واقع لطف دارید؛ چون خودم به آن اعتقادی ندارم. قضیه برند نیست، سال‌ها صادقانه کار کرده‌ام. یک بخش آن همین است و یک بخش دیگر تضمین این که در این بحرانی که در این سه سال داشتیم، انصافا سازمان رسانه‌ای اوج از ما حمایت خوبی کرد و درست و روی مدار هم کمک کرد، یعنی بدون هیچ ریخت‌‌و‌پاشی.

ببخشید این‌قدر راحت پرسیدم.

نه. اتفاقا سوال جالبی مطرح کردی! اعتراف می‌کنم بخش عمده‌ای از هزینه این فیلم، صرف بازیگران شد. شاید خیلی از دوستان ندانند، اما 27ـ26 سال است دارم چراغ خاموش حرکت می‌کنم.

نکته بعدی که به نظرم می‌رسد مدیوم سریال‌سازی ماست. ابتدا یک سؤال دارم، فیلمنامه این سریال در سازمان معاونت سینمایی خوانده شد یا خیر؟

اصلا. این سریال با هدایت و راهبرد احسان محمدحسنی، حسین صالحی در یک مقطع، تیم مشاورانشان که افرادی مثل دکتر براهینی هستند و بعد از آن با هدایت حبیب والی‌نژاد جلو رفت، نظارت در این سریال هیچ ربطی به شوراهای معاونت سیما نداشت.

فکر می‌کنید اگر معاونت سیما این سریال را تولید می‌کرد، خروجی کارتان متفاوت بود؟

بیش از 12ـ10 سال قبل، طرح این سریال به معاونت سیما ارائه شده بود، اما این کار ساخته نشد، البته چون کار بسیار جدی بود و شرایط مالی سازمان هم چندان مناسب نبود و شاید به همین دلیل از ساخت آن صرف‌نظر شد. اما الان که کار از یکی از شبکه‌های سراسری پخش می‌شود، همه دوستان این مفهوم و فرم سریال را دوست دارند و حسابی از آن حمایت می‌کنند.

من باز هم که مقایسه می‌کنم روند قصه گویی و اجرا را با نمونه‌های مشابه، مثلا شخصیت امنیتی در سریال جیرانی، جاسوس را گرفته است و داریوش فرهنگ دارد او را نصیحت می‌کند که: تو بچه خوبی باش، خیانت نکن، جاسوسی نکن، کار تروریستی نکن. ولی من یک نگاه از آتیلا پسیانی در سریال آسمان من دیدم که اسلحه را برمی دارد و راحت تیر را شلیک می‌کند و بعد می‌رود خانه و کار نجاری انجام می‌دهد.

فرق نگاه‌هاست دیگر! اصلا جیرانی خیلی فیلمساز خوبی هستند، من مطمئنم تحت‌فشار، چنین مواردی را به سریال اضافه کرده‌اند وگرنه اگر نخ کار دست جیرانی بود زمین تا آسمان تعبیر وارونه یک رویا اثر متفاوتی می‌شد. عین همان اتفاقی که برای من افتاد و در سازمان اوج دستم کاملا باز بود.

تحت نظارت معاونت سیما؟

مشاوران امنیتی یا خواسته‌های مشاوران امنیتی و هر کس دیگری که خواسته، ماحصل اثر این‌طور تمام شده است. اصلا هم نمی‌خواهم نقد کنم چون آنها ناواردتر هستند (به نظر من). این نظر شاید به ضرر من هم تمام شود! (خنده) ولی آقایان مشاوران، درام را نمی‌شناسند، خواسته‌هایشان را می‌گویند و فیلمساز انتخاب می‌کنند که یا تن می‌دهد که در این موارد همکاران خودمان می‌گویند خب تن دادی حالا باید پای آن بایستی.

علیرضا پورصباغ

جام‌جم