مداح باید اخلاص داشته باشد

کار مداحی را از چند سالگی شروع کردید؟

من اکنون 82 سال دارم و از 70 سال پیش یعنی از حدود 12 سالگی کار مداحی می‌کنم، البته آن زمان مداحی به شیوه کنونی نبود، بلکه نوحه‌خوانی بود که در هیات‌ها و دسته‌های سینه‌زنی اجرا می‌شد و من هم کارم را با نوحه‌خوانی شروع کردم.

مداحی در خانواده شما موروثی است؟

نه، پدر من که سال 1320 فوت کرد، خباز بود و در این کار نبود. من هم به طور اتفاقی در این مسیر قدم گذاشتم. کمی بالاتر از منزل ما در محله نوغان مشهد مسجدی بود که شب‌های محرم، هیات محله‌مان مراسم سینه‌زنی و نوحه‌خوانی داشت. من هم به نوحه‌خوانی علاقه‌مند شدم و دوست داشتم در این هیات بخوانم؛ برای همین اشعاری را از کتاب «خزانه‌های اشعار» مرحوم جوهری یا اشعار دیگر بزرگان برای خودم می‌نوشتم و در آن جلسات و هیات‌ها می‌خواندم. این روال ادامه یافت تا این که سال‌ها بعد، مداحی به شیوه کنونی رایج شد و من هم به اجرای آن پرداختم.

از اولین مداحی‌هایتان چیزی به خاطر دارید؟

بله، اولین مداحی‌ام را کنار مرحوم حاج آذر و حاج آقا هاشمی که شاعر بودند و اشعار مداحی را می‌سرودند، آغاز کردم. مرحوم حاج آذر هم نوحه می‌ساخت و هم خودش مداحی می‌کرد، اما حاج آقا هاشمی فقط اشعار نوحه را می‌ساخت و البته من هم که فقط مداحی می‌کردم، از اشعار و نوحه‌های ایشان استفاده می‌کردم. البته در کنار این دو بزرگوار، از اشعار آیینی دیگر شاعران همچون آقایان شفق و موید هم برای مداحی بهره می‌بردم.

برای رهبر معظم انقلاب هم تاکنون مداحی کرده‌اید؟

(با خنده)، بسیار زیاد. از آنجا که ایشان مشهدی هستند و سال‌های زیادی از دوران جوانی خود را در مشهد گذراندند، زیاد پیش می‌آمد که در حضور ایشان مداحی کنم؛ به طور مثال آن زمان ایشان امام جماعت مسجد کرامت بودند و من هم در همان مسجد مداحی می‌کردم. در تهران هم زیاد خدمت ایشان رسیده‌ایم.

صدای خوش و زیبا چقدر در اجرای یک مداحی خوب موثر است؟

صدا که در این زمینه حرف اول را می‌زند، اما صدا فقط یک رکن کار است، انتخاب شعر خوب و مناسب و مهم‌تر از همه، اخلاص است که به‌ویژه باید مورد توجه مداحان جوان امروز هم قرار گیرد.

در طول دهه‌های گذشته تغییری در سبک مداحی‌ها ایجاد شده است؟

بله، تغییرات زیادی کرده است. البته همان طور که رهبر معظم انقلاب گفته‌اند تغییر و نوآوری بد نیست و کسی مخالفتی با آن ندارد؛ زیرا قرار نیست یک جوان امروزی به سبک 60 سال پیش بخواند، درواقع آنچه باید لحاظ شود؛ انتخاب اشعار مناسب و نحوه اجراست. به هرحال زمانی در همین مشهد، فقط سه تا مداح و هفت تا هشت نوحه‌خوان وجود داشت، در حالی که اکنون حدود 2000 مداح در این شهر وجود دارد و طبیعی است اجراهای متنوع و بد و خوب زیادی هم وجود داشته باشد.

فاطمه مرادزاده

ایران