رفاقت را جایگزین رقابت در سلامت کردیم

با توجه به این که خودتان متخصص اطفال هستید، به نظرتان مرتبط بودن تحصیلات یک مدیر با جایی که مدیریت آن را به عهده دارد تا چه میزان به روند کار کمک می‌کند و همکارانش می‌توانند از سوابق حرفه‌ای او استفاده کنند؟

برنامه‌سازانی که با شبکه‌های تخصصی همکاری می‌کنند باید محتوا و ساختار را خیلی خوب بشناسند. با توجه به این که سلامت، حوزه تخصصی است، بنابراین برای طراحی و اجرایی کردن مهندسی پیام باید برنامه‌ساز صددرصد به موضوع اشراف داشته باشد تا اگر دستی بر پیام برده می‌شود، لطمه‌ای به بنیان علمی آن نخورد. در ضمن طوری باید به مباحث بپردازیم که برای مخاطب عام قابل فهم باشد. به همین دلیل کار دشواری است. تحصیلات آکادمیک من در حوزه سلامت است و متخصص اطفال از دانشگاه علوم پزشکی تهران هستم. در ضمن مطالعات شخصی‌ام هم در حوزه سلامت است، به همین دلیل بهتر می‌توانم به برنامه‌سازان کمک فکری بدهم.

با توجه به 24 ساعته بودن رادیو سلامت، در طول روز چقدر شنونده این شبکه هستید؟

اگر در جلسه نباشم، تمام برنامه‌های رادیو سلامت را می‌شنوم، حتی برخی مواقع بیدار می‌مانم و برنامه‌های زنده شبانگاهی را به لحظه می‌شنوم.

آیا با این هدف برنامه‌های شبانگاهی را می‌شنوید که اگر ایرادی در کار برنامه‌ساز باشد او را توبیخ کنید؟

هدف این نیست که فقط ایرادهای برنامه‌ساز را به او گوشزد کنم، بلکه همفکری است. برخی مواقع هم تشویق لازم است. گاهی با ارسال پیامک برای برنامه‌سازانی که تولید برنامه‌های شبانه را به عهده دارند به آنها خواهم گفت من هم همراه آنها بیدار هستم. اگر هم برنامه‌های شبانگاهی را نشنوم، حتما در طول روز با دور تند گوش می‌دهم.

شبکه سلامت سیما را چقدر رقیب خودتان می‌دانید؟

من اصلاً حوزه سلامت را رقابت‌پذیر نمی‌دانم. ما با دیگر شبکه‌های رادیویی که برنامه‌هایی با محوریت سلامت تولید می‌کنند، هم‌افزایی داریم. معتقدم اگر بخواهیم موثر باشیم، باید تفکر رفاقتی را جــایگـزین تفکر رقابتی کنیم. شبکه سلامت سیما را هم رقیب خودمان نمی‌دانیم. سلامت زیرساخت مبنای توسعه است و جامعه سالم در گروی جامعه توسعه یافته است. اگر تعداد شبکه‌های سلامت هم افزایش یابد مشکلی نداریم و استقبال هم خواهیم کرد.

معتقدم باید ابزارهای هم‌افزایی را در رسانه افزایش بدهیم تا به جای اثرگذاری نقطه‌ای، جریان‌سازی اجتماعی کنیم. باید با کمک یکدیگر تغییر رفتار صحیح را در جامعه ایجاد کنیم. به عنوان نمونه هم‌افزایی رسانه ملی در بحث واکسیناسیون اطفال منجر به پوشش 98 درصدی واکسیناسیون شده است یا بحث کمربند ایمنی را جا انداخته‌ایم.

پس با این تعریف تعامل‌تان با وزارت بهداشت خوب است؟

بله، ارتباط تنگاتنگ با حوزه‌های سلامت داریم که یکی از آنها وزارت بهداشت است. به نظرم اگر رسانه ابزارهای هم‌افزایی داشته باشد، می‌تواند موثر باشد.

این روزها با گسترش شیوع سرطان در ایران روبه‌رو هستیم یا با ورود حاجیان به ایران، بازار انتشار ویروس کرونا داغ است. مسلما شنیدن چنین اخباری منجر به ترس و وحشت میان مردم می‌شود. در این شرایط چگونه در حوزه سلامت، مدیریت بحران می‌کنید؟

یکی از زیرساخت‌های ترس، نداشتن اطلاعات و دانش در سطح مطلوب است. ما معمولا اطلاع‌رسانی اولیه را در مورد موضوعات روز انجام می‌دهیم. مثلا با تغییر فصول با شیوع آنفلوآنزا و بیماری‌های تنفسی متعدد رو به رو هستیم یا در فصل گرما، اسهال و استفراغ را داریم؛ بنابراین به جای ایجاد ترس و وحشت در دل مردم سعی می‌کنیم روی پیشگیری متمرکز شویم و از قبل اطلاعاتی را درباره هر پدیده عفونی که قابل سرایت است در اختیار مردم بگذاریم. به عنوان مثال به آنها می‌گوییم حتما با یک بیمار عفونی باید فاصله را رعایت کرد، روبوسی نکرد و...

در زمینه با شیوع سرطان در جامعه چه راهکاری دارید؟

ما به هیچ وجه در این حوزه مردم را مضطراب نخواهیم کرد و به آنها یاد می‌دهیم چه رفتارهای پیشگیرانه ای داشته باشند یا با ورزش وزن‌شان را متعادل کنند تا از خیلی بیماری‌ها پیشگیری کنند. با توجه به این که سرطان پوست شایع است، مرتب در برنامه‌های متعدد به آنها گوشزد می‌کنیم از کرم‌های ضدآفتاب استفاده کنند و دیگر راهکارها را به آنها آموزش می‌دهیم.

با توجه به شایع شدن جراحی‌های زیبایی در ایران و این که حتی مردان هم مانند زنان درگیر این موضوع شده‌اند، رادیو سلامت چه اقداماتی انجام می‌دهد تا مردم را نسبت به عوارض این نوع عمل‌ها آشنا کند؟

جراحی‌های زیبایی معلول مشکلات و اختلالات فردی، روانی و اجتماعی است. وقتی یک فرد در بخش‌های مختلف از حضور خودش در جامعه رضایت نداشته باشد به گونه‌ای دیگر این اختلالات را به نمایش می‌گذارد که یکی از آنها جراحی زیبایی است. به همین دلیل ما با مباحث روان شناسی فردی و اجتماعی و پیام‌های غیر مستقیم در قالب برنامه «سایه روشن» تلاش داریم مردم را نسبت به عوارض این جراحی‌ها آگاه کنیم، اما در نهایت انتخاب به عهده اوست. ما نباید در این مواقع خیلی تحقیر آمیز با جامعه برخورد کنیم یا جراحی‌های زیبایی را به سخره بگیریم، زیرا در این صورت واکنش مثبت نخواهیم گرفت. باید احترام بگذاریم و عوارض را مطرح کنیم، و نه با زبان تحقیر. معتقدم ما نباید مداخله قضاوتی در این موضوع داشته باشیم.

مردم این روزها خیلی غذاهای فست‌فود می‌خورند. برای از بین بردن عادات نادرست غذایی میان مردم چه راهکاری دارید؟

ما باید توجه کنیم سبک زندگی متناسب با زمان خودش باشد. مادری که 9 تا 10 ساعت بیرون از خانه کار می‌کند، نمی‌تواند مثل یک مادر خانه‌دار به بچه سرویس بدهد. در ضمن فست‌فود خوب چیز بدی نیست. فقط باید استاندارد باشد. ما به نظام خانواده آموزش می‌دهیم چه فست فودی استفاده کند، نه این که از فست‌فود استفاده نکند. به عنوان نمونه نیمرو، املت، اشکنه و پیتزا سبزیجات هم یک نوع فست‌فود است.

ما نباید تفکر نوستیزی داشته باشیم، بلکه عادات درست غذایی را متناسب با زمان باید آموزش بدهیم. من نمی‌توانم به دانشجویی که در تهران یا شهرستان زندگی می‌کند، بگویم غذای سنتی چلوکباب و ... بخورد. مسلما درآمدش به این اندازه نیست. به همین دلیل به او می‌گویم چگونه غذای فست فود سالم با قیمت پایین اما استاندارد بخورد یا به مخاطبان یاد می‌دهیم چطور بعد از خوردن غذای پرکالری با ورزش و تحرک آن را هضم کنند.

معمولا صبح‌ها بخشی‌ از برنامه‌های رادیو سلامت به معرفی یک نام تجاری اختصاص دارد و فرد دعوت شده درباره خواص محصولات شرکت مربوط می‌گوید. آیا این مشارکت یکطرفه است یا آنها هم حمایت مالی از شبکه می‌کنند؟

اگر ما یک نام تجاری را معرفی کنیم، حتما مشارکت مالی هم انجام می‌شود. در این ارتباط تفاهم نامه‌ای هم با همکارانی که مشارکت می‌آورند، امضا می‌کنیم که حق ندارند مطلب غیر علمی در شبکه مطرح کنند و باید همه مطالب علمی باشد.

بودجه شبکه چقدر است و آیا شما هم در این زمینه مشکلات دارید؟

رسانه ملی با مشکلات مالی رو به رو ست و ما هم فارغ از این مسائل نیستیم، اما با مدیریت رئیس سازمان صداوسیما و خانم آبروانی، معاون صدا تلاش می‌کنیم مشکلات مالی را پشت سر بگذاریم.

افراد متخصص در اتاق فکر رادیو سلامت

برای برنامه‌های رادیو سلامت اتاق فکری طراحی شده که متشکل از صاحب‌نظران حوزه وزارت بهداشت و روان، دانشگاهیان و متخصصان علوم مختلف است تا براساس نیاز، میل و مصلحت مخاطب موضوعات طراحی و در قالب برنامه‌های مختلف مطرح شود. کارشناسان درباره موضوعات روز دغدغه مردم صحبت می‌کنند و از پیشنهادهای مردم که در قالب پیامک به برنامه ارسال شده، استفاده می‌شود. مسئولان درصدد تقویت این موج رادیویی هستند تا مردم مناطق مرزی ایران که فارسی‌زبان هستند، از این طریق راه‌های پیشگیری از بیماری‌ها را یاد بگیرند و دانش سلامت‌شان افزایش یابد.

فاطمه عودباشی

رادیو و تلویزیون