روسیه با هشدار ناتو چه می‌کند؟

پیش از این نیز کشورهای غربی و عضو ناتو نارضایتی خود را از آغاز عملیات نظامی روسیه ضد گروه‌های تکفیری مخالف دولت بشار اسد اعلام کرده بودند اما این‌که بزرگ‌ترین پیمان نظامی به جا مانده از عصر جنگ سرد به بهانه نقض حریم هوایی یکی از اعضایش پا به میدان گذاشت و به عنوان یک سازمان نظامی به مسکو هشدار داد، رویدادی مهم تلقی شد و در سطح وسیعی انعکاس یافت. حال پرسش این است که هشدار ناتو چه تاثیری بر روسیه خواهد داشت؟ آیا موجب می‌شود روسیه از سیاست‌هایش در سوریه دست بردارد؟

روسیه از عملیات نظامی در سوریه اهداف متعدد اساسی و راهبردی را جستجو می‌کند که عبارتند از:

1-‌ مقابله با گروه‌های افراطی و تکفیری. گروه‌هایی که گستره فعالیت آنها تا جمهوری‌های فدراسیون روسیه امتداد یافته و تهدیدی برای ثبات و امنیت روسیه به حساب می‌آیند.

2- تلاش برای بازیابی قدرت و نفوذ در خاورمیانه. قدرت و نفوذی که پس از فروپاشی شوروی سابق رو به افول گذاشت و به‌ویژه با اعمال سیاست‌های یکجانبه‌گرای آمریکا تضعیف شد.

3- مقابله با فشار قدرت‌های غربی در منازعه اوکراین. فشارهایی که روسیه آنها را تهدیدی برای منافع حیاتی خود قلمداد می‌کند.

4- احیای جایگاه بین‌المللی روسیه به عنوان بازیگری موثر و قدرتمند در ساختار قدرت و نظام بین‌المللی.

به نظر می‌رسد این‌که روسیه پس از گذشت بیش از چهار سال از جنگ گروه‌های تکفیری با دولت سوریه و بیش از یک سال از شکل‌گیری ائتلاف به‌اصطلاح ضد داعش به رهبری آمریکا، تصمیم به حضور مستقیم در سوریه و آغاز عملیات نظامی در حمایت از دولت بشار اسد گرفته است، ناشی از این ارزیابی است که شرایط برای پیگیری اهدافش در میدان بازی سوریه فراهم است.

از این رو تصمیم مسکو به اعزام نیرو و آغاز عملیات در سوریه گزینه‌ای موقت و تاکتیکی نیست بلکه انتخابی راهبردی است. انتخابی که می‌تواند با تغییر موازنه قدرت در سوریه و خاورمیانه هم سرنوشت درگیری‌های فرسایشی منطقه را رقم بزند و هم روسیه را به اهداف و منافعش نزدیک‌تر سازد بنابراین به نظر می‌رسد مسکو با وجود مخالفت قدرت‌های غربی و هشدار ناتو تا تحقق اهدافش، برای پیشبرد راهبردی که برگزیده است تلاش خواهد کرد.

تلاشی که می‌تواند با ایجاد چرخش در تحولات سوریه، اهداف قدرت‌های غربی و متحدان منطقه‌ای آنها را بیش از پیش از دسترس آنها خارج کند.

دکتر حاکم قاسمی - استاد دانشگاه