هیاهوی خاموش فناوری

هدف فقط تجارت نیست

برپایی نمایشگاه‌های تخصصی و عمومی در سراسر دنیا پدیده متداولی است و از ماه‌ها و حتی سال‌ها قبل برای برگزاری آن برنامه‌ریزی می‌شود. در کشور ما نیز نمایشگاه‌های مختلفی برگزار می‌شود، اما در حوزه فناوری سه نمایشگاه اهمیت و فراگیری بیشتری دارد که عبارتند از الکامپ، تلکام و رسانه‌های دیجیتال. در این میان الکامپ از دیگر نمایشگاه‌ها قدیمی‌تر است و سابقه بیشتری دارد. کیوان نقره‌کار، کارآفرین برگزیده کشور و مشاور چند پروژه ملی ‌فناوری‌اطلاعات در گفت‌وگو با کلیک درباره اهمیت برپایی نمایشگاه‌ها گفت: «به صورت کلی برپایی نمایشگاه‌ها چند حسن دارد، از جمله این‌که برندهای معتبر علاوه بر کنار یکدیگر قرار گرفتن، بدون واسطه با مخاطبان خود ارتباط برقرار کرده و خدمات آتی یا فعلی خود را معرفی می‌کنند.» به‌گفته این کارشناس، مجری و برنامه‌ساز حوزه فناوری در شبکه‌های صداوسیما، وقتی این نمایشگاه با حوزه فناوری‌ اطلاعات و ارتباطات تلفیق می‌شود، جذابیت‌هایش بیشتر می‌شود. باتوجه به این‌که امروزه کاربران حوزه فناوری فقط صنف یا گروه خاصی نیستند و همه به‌نوعی درگیر فناوری شده‌اند، این نمایشگاه‌ها معمولا جنبه‌ عمومی پیدا می‌کنند. باتوجه به عمومی شدن فناوری، بسیاری از کاربران یا مصرف‌کنندگان محصولات این حوزه باید بتوانند از نزدیک با ارائه‌دهندگان این خدمات آشنا شوند و نمایشگاه می‌تواند فرصت خوبی برای این هدف باشد.

از طرف دیگر در این نمایشگاه‌ها افراد فعال و متخصص نیز فرصتی پیدا می‌کنند تا اگر نوآوری و ایده‌ای دارند یا محصولی ساخته‌اند، مستقیم آن را با برندهای مطرح درمیان بگذارند. بخش سوم این نمایشگاه‌ها نیز حضور مدیران دولتی (سازمان‌های تصمیم‌گیرنده، ناظر، حامی و قانونگذار) است. بنابراین معمولا نمایشگاه‌ بهانه‌ای است تا این سه قشر یعنی مردم، متخصصان و مدیران دولتی کنار یکدیگر قرار بگیرند و فرصتی برای تعامل داشته باشند.

محمدرضا عالیان، از اعضای روابط عمومی الکامپ 93 نیز ضمن اشاره به اهداف تجاری این نمایشگاه‌ها، یکی از بزرگ‌ترین اهداف را تاثیر بر مخاطب می‌داند. او در گفت‌وگو با کلیک گفت: «ابزارهای دیجیتالی وارد زندگی روزمره همه ما شده، اما استفاده درست و کاربردی از این ابزارها یکی از اهدافی است که تمام نمایشگاه‌های فناوری باید دنبال کنند. اگر شرکت‌هایی که اینجا حضور دارند، زمان کافی برای برنامه‌ریزی محتوایی و علمی داشته باشند، می‌توانند تاثیر مستقیمی روی مصرف‌کنندگان فناوری بگذارند.» با این‌حال به‌نظر می‌رسد آنچه در الکامپ و دیگر نمایشگاه‌ها نادیده گرفته می‌شود، فرهنگسازی علمی است و بیشتر شرکت‌های حاضر در این نمایشگاه روی بحث تجاری و فروش کالا تمرکز می‌کنند. به همین دلیل این عضو روابط عمومی بیستمین الکامپ معتقد است در چند سال اخیر این رویداد بزرگ به یک نمایشگاه برندینگ و جایی برای قدرت‌نمایی برندها تبدیل شده است.

جای خالی دولت

مهم‌ترین اتفاق الکامپ سال گذشته، حضور پررنگ دولت بود. شرکت‌ها نیز برای این‌که خود را به دولت نشان دهند، محتوای قابل‌قبولی در اختیار مردم گذاشتند. به‌طوری که سال گذشته در سالن‌های دولت تعداد زیادی خدمات الکترونیکی عرضه ‌شد، اما در نمایشگاه امسال جای خالی دولتی‌ها بسیار مشهود بود. برای مثال امسال از سالن‌های متعلق به خدمات الکترونیک دولت خبری نبود و حتی اپراتور همراه‌اول نیز در مهم‌ترین نمایشگاه فناوری کشور حاضر نشده بود. به همین دلیل هرچند الکامپ نوزدهم کاملا در مسیر شعار خود یعنی «زندگی هوشمند» حرکت کرد، اما به شعار امسال نمایشگاه یعنی «همه چیز، اینترنتی» به‌خوبی سال گذشته پرداخته نشد. عالیان ضمن طرح این درخواست که بخش دولتی باید حضورش را پررنگ کند، توضیح داد: «وزارت‌ارتباطات به سمت مخابرات و ارتباطات غش کرده، اما اگر کمی به سمت فناوری اطلاعات نیز گرایش پیدا کند، به تعادل می‌رسد. دلیل تمایل به بخش مخابرات سوددهی آن است، به همین دلیل وزارت از نمایشگاه تلکام حمایت می‌کند و این نمایشگاه سال‌های اخیر بسیار پرقدرت و خوب ظاهر شده است.»

حضور کمرنگ خارجی‌ها

وقتی نمایشگاهی صفت بین‌المللی را یدک می‌کشد، انتظار می‌رود در آن با شرکت‌های بین‌المللی روبه‌رو شویم، اما چرا فقط ۲۱ شرکت از ۳۳۰ شرکت حاضر در الکامپ خارجی بودند؟ نقره‌کار، کارآفرین برگزیده کشور ضمن تاکید بر اهمیت برند شدن نمایشگاه‌ها به کلیک گفت: «ما بازار فناوری را برای برندهای بین‌المللی هنوز مهیا نکرده‌ایم، زیرا قانونگذاری درستی نداریم. اکنون تعداد زیادی از تلفن‌های همراه کشور قاچاق وارد می‌شود، پس قانون ضعیف عمل کرده است. مباحث بعدی نیز به تحریم‌ها و قانون کپی‌رایت بازمی‌گردد. نکته دیگری که حضور بین‌المللی نمایشگاه‌های ما را ضعیف می‌کند، نداشتن تقویم نمایشگاهی است. این نمایشگاه تازه یک هفته پیش مجری‌اش مشخص شد، درحالی‌که یک شرکت بین‌المللی باید از چند سال قبل بداند با چه کسی طرف است، قیمت‌ها چگونه است، محل قرارگیری غرفه‌اش کجاست و آیا می‌تواند کنفرانس برگزار کند یا نه؟» او معتقد است حضور برندهای نمایشگاهی نیز بسیار مهم است، مثلا امسال جیتکس به‌عنوان یک برند نمایشگاهی در الکامپ حضور پیدا کرد و این حضور می‌تواند پای شرکت‌های بین‌المللی را به نمایشگاه‌های ایران بازکند.

تجارت به‌جای نوآوری

در گذشته سخت‌افزاری‌ها بخش عمده‌ای از نمایشگاه الکامپ را به‌خود اختصاص می‌دادند، اما سال‌های اخیر حضور کمرنگ‌تری داشته‌اند. سال گذشته حضور شرکت‌های سخت‌افزاری قابل‌قبول بود، اما امسال از تعداد آنها کاسته شد، به‌طوری که در هیچ‌کدام از سالن‌های اصلی نمایشگاه از رایانه، لپ‌تاپ و تلفن‌همراه خبری نبود. ‌دلیل این حضورکمرنگ این است که سخت‌افزاری‌ها معمولا شرکت‌های خارجی هستند و همان‌طور که اشاره شد به دلایل مختلف حضور کمی در نمایشگاه‌های داخلی کشور دارند. اپراتورها نیز با تبلیغات فراوان نمایشگاه را شروع کردند، اما در این میان جای خالی اپراتور اول کشور کاملا مشهود بود. با توجه به فعال بودن کشورمان در حوزه نرم‌افزاری، فعالان این حوزه نیز هر سال قوی‌تر از سال قبل حضور پیدا می‌کنند. از آنجا که در امنیت به تولید رسیده‌ایم، محصولات امنیتی ملی نیز در سالن‌ها معرفی می‌شدند. حوزه‌ دیگری که سال‌های اخیر بسیار رشد کرده‌اند، شرکت‌های VAS هستند که در نمایشگاه نیز با قدرت تمام حاضر شده‌اند. این شرکت‌ها از اینترنت تلفن‌همراه به‌خوبی استفاده کرده و بازار خدمات ارزش افزوده را توسعه می‌دهند.

سهم‌خواهی از نمایشگاه

در کمتر از یک ماه، دو مجری برگزارکننده الکامپ از برگزاری آن انصراف دادند. ابتدا سازمان نظام صنفی رایانه‌ای به دلیل غیرشفاف بودن موضوعات جانمایی و گرفتن مبالغی غیر از تعرفه مصوبه شرکت نمایشگاهی از برگزاری نمایشگاه شانه خالی کرد. پس از آن و فقط ده روز مانده به بازگشایی نمایشگاه، اتحادیه صنف فناوران رایانه‌ای نیز به دلایل مشابه از انجام وظیفه محول شده به خود انصراف داد. سرانجام پس از چند دست چرخیدن، الکامپ برگزار شد اما مشخص است نمایشگاهی که در کمتر از یک هفته آماده شود، کاستی‌هایی دارد و جای بسیاری از شرکت‌های فعال خالی می‌ماند.

محمدرضا عالیان درباره مشکلات پیش‌آمده به کلیک گفت: «همه فراموش کردند این نمایشگاه متعلق به یک صنف است، این یک نمایشگاه ملی است که متعلق به همه مردم است. همه دنبال این هستند که سهم‌شان را از نمایشگاه بگیرند، اما به این فکر نمی‌کنند که این نمایشگاه قرار است سهم شرکت‌های فعال این صنف را بدهد.» او معتقد است نباید دنبال مقصر بگردیم، باید دنبال این باشیم که ستاد یا دبیرخانه‌ای تشکیل شود تا فقط کار علمی و محتوایی انجام دهد و یک مجری که کار نمایشگاهی بلد است، کار اجرایی را به عهده بگیرد. به‌این‌ترتیب یک مجری ثابت تعیین شود، ولی در بحث علمی آن همه اصناف، تشکل‌ها و کارشناس‌ها حضور داشته باشند.

برنامه‌ریزی برای آینده

گرچه حوزه فناوری عمومی است و بیشتر مردم از ابزارهای تولیدشده این حوزه استفاده می‌کنند، اما این حوزه بسیار علمی است و توجه به بخش علمی آن در چنین نمایشگاه‌هایی باید بیشتر شود. در این راستا هر سال بعد از الکامپ همه تلاش می‌کنند الکامپ بعدی با حاشیه کمتر و کیفیت بهتر برگزار شود، اما درحقیقت برای در اختیار گرفتن الکامپ بعدی چانه‌زنی می‌کنند. عالیان می‌گوید: «اگرچه آقای جهانگرد، معاون وزیر ارتباطات و رئیس سازمان فناوری اطلاعات سال گذشته در نشست خبری گفتند از فردای الکامپ نوزدهم دبیرخانه الکامپ را راه‌اندازی می‌کنیم، اما با وجود پیگیری‌های ما هنوز چنین اتفاقی به وقوع نپیوسته است. راه افتادن چنین دبیرخانه‌ای در هر ستاد، سازمان یا جایی بسیار مهم است تا تولید محتوای علمی کرده و برای سال آینده فارغ از آن‌که مجری نمایشگاه چه کسی خواهد بود، برنامه‌ریزی کند.»

نقره‌کار نیز معتقد است برای بهبود وضع الکامپ باید قانون مشخصی برای برگزاری آن وضع شود که مانند تلکام مجری کار مشخص باشد و قوانین هر بار عوض نشود. بنابراین به‌نظرمی‌رسد وزارت ارتباطات باید به‌عنوان یک حامی و ناظر حضور داشته باشد و از مجموعه‌های خودش در حوزه دولت الکترونیک بخواهد در این نمایشگاه‌ها حضور داشته باشند. همچنین نباید فراموش کرد وزارتخانه‌های مربوط نقش کلیدی در تسهیل شرایط دارند و می‌توانند به بهتر برگزار شدن این رویدادهای فناوری کمک کنند.

مائده گیوه‌چین / کلیک (ضمیمه یکشنبه روزنامه جام جم)