احتمال تحویل حجمی آب به کشاورزان

حمیدرضا جانباز در گفت‌وگو با ایرنا افزود: کشور ما به دلیل کاهش حجم بارندگی و سطح روان‌آب‌ها بشدت با محدودیت منابع آبی مواجه است که برای جبران کاهش اثرات منفی بارش باید با تحویل آب حجمی در کمتر از پنج سال مصرف آب کشاورزی را با همکاری وزارتخانه‌های جهادکشاورزی و نیرو و عزم ملی مدیریت کنیم.وی مجموع اراضی آبی کشور را هم‌اکنون معادل 8.7 میلیون هکتار عنوان کرد و افزود: این به آن معنی است که اکنون بیش از 92 درصد محصولات کشاورزی کشور ما در اراضی آبی تولید می‌شود و کمتر از 8 درصد تولیدات ما دیم است.

به گفته جانباز، هم‌اکنون متوسط حجم بارندگی کشور به 228 میلی‌متر در سال رسیده و حجم روان‌آب‌ها 40 درصد کاهش یافته که این امر محدودیت منابع آبی در شهرهای بزرگی چون تهران، اصفهان و مشهد را تشدید کرده است.وی گفت: ما می‌توانیم مصرف آب را در قالب تحویل حجمی به کشاورزان و متناسب با برنامه تولید آنها و به شرط بهره‌گیری از علم و فناوری‌های نوین بخش کشاورزی مدیریت کنیم.وی با اشاره به اعلام اخیر یکی از معاونان وزیر نیرو مبنی بر این‌که به‌دنبال جایگزینی مدیریت تقاضای آب در مدیریت عرضه بخش کشاورزی هستیم، گفت: چنین اقدامی از سوی وزارت نیرو برای بخش کشاورزی مسرت‌بخش خواهد بود، چرا که در آن صورت کشاورز باید آب را متناسب با نوع محصول تولیدی و سطح اراضی زیرکشت دریافت کند که به طور حتم از مصرف بی‌رویه آب در این بخش جلوگیری خواهد شد.وی اضافه کرد: وزارت جهادکشاورزی نیز با مدیریت خود می‌تواند محصول متناسب با میزان آب دریافتی را از کشاورزان مطالبه کند.مشاور معاون آب، خاک و صنایع وزارت جهادکشاورزی بر ضرورت اعمال مدیریت تقاضا در مصرف آب تاکید کرد و افزود: هم‌اکنون کنترل مصرف آب در بخش شرب و صنعت براحتی انجام و آب به شکل حجمی به مشترکان تحویل می‌شود، زیرا از این طریق افراد پرمصرف قابل شناسایی هستند.وی تصریح کرد: متاسفانه در بخش کشاورزی آب به شکل آزاد در اختیار کشاورزان قرار می‌گیرد و چون میزان مصرف آب قابل پایش نیست، نمی‌توانیم به آنها بگوییم چه میزان آب مصرف کنند.به گفته جانباز، در مصرف آب شهری و صنعتی کنتور میزان مصرف آب را پایش می‌کند اما با توجه به شرایط فعلی انجام این امر در بخش کشاورزی میسر نیست.

وی با بیان این‌که هم‌اکنون از حدود 770 هزار حلقه چاه تنها 40 هزار حلقه آن دارای کنتور است، گفت: باید با یک عزم ملی تمام چاه‌های بخش کشاورزی به کنتور هوشمند و حجمی مجهز شود تا آب مصرفی این بخش نیز کنترل شود.وی افزود: به‌طور مثال در دشت اسفراین استان خراسان شمالی چاه‌های برقی دارای کنتور حجمی شد و پس از سه سال پایش و مانیتورینگ و هماهنگی با کشاورزان، آب مصرفی کشاورزی آن منطقه مشخص شد و در این مدت مصرف آب چاه‌های این منطقه به نصف رسید.وی ادامه داد: در واقع در دشت اسفراین توانستیم با کاهش مصرف آب به یک سوم، سطح زیرکشت را با بهره‌گیری از بذور اصلاح شده، آبیاری نوین و کود مناسب حفظ کنیم که این امر باید به تمام اراضی کشاورزی کشور تعمیم داده شود.

جانباز تصریح کرد: همچنین کشور ما به دلیل اقلیم خشک دارای انرژی مناسب خورشیدی است که باعث می‌شود سالانه بین سه چهار نوع محصول از اراضی کشاورزی برداشت کنیم، به‌طور مثال در گیلان و مازندران می‌توانیم با مدیریت صحیح، تجهیز، نوسازی و زهکشی اراضی دو بار کشت برنج، سبزی و صیفی و کلزا داشته باشیم.