حمید استیلی: بازندگان مسابقه گزارشگری ناامید نشوند

قالب مسابقه در برنامه سازی تلویزیون امکان جذابیت، پویایی و نشاط برنامه را افزایش می دهد. این قالب از برنامه سازی زمانی که با ایده ای جدید و نو همراه شود، تاثیرگذاری دوچندانی خواهد داشت و با اقبال عمومی مواجه می شود. برنامه آقای گزارشگر کاری از گروه ورزش شبکه سه سیماست که به تهیه کنندگی مهدی محمدی روزهای اول تولید خود را پشت سر می گذارد. این برنامه کار خود را مهرماه سال 92 با برگزاری تست گزارشگری فوتبال از بیش از 6000 علاقه مندی که طی فراخوان برای رقابت رد این برنامه اعلام آمادگی کرده بودند، آغاز کرد. در ادامه 147 نفر به مرحله بعدی راه یافتند و 45 نفر از انان پس از برگزاری آزمونی کتبی برای سنجش اطلاعات عمومی شرکت کنندگان در حوزه فوتبال از دور رقابت بازماندند. در نهایت 102 نفر از شرکت کنندگان در 17 گروه 6 نفره دسته بندی شده و زمان رقابت آنان و تصویربرداری بخش اصلی برنامه اوایل اسفند ماه فرارسید و رقابت ورزشی و رسانه ای آقای گزارشگر روز سه شنبه سیزدهم اسفندماه کلید زده شد.

ساعت 16 است که به محل ضبط برنامه تلویزیونی "آقای گزارشگر" می رسم. سالن آمفی تئاتر برج آزادی محلی است که دکور این مسابقه گزارشگری در آن طراحی و ساخته شده است. اولین نکته ای که توجه ام را به خود جلب می کند نیز همین دکور است. استفاده از رنگ های گرم و متنوع در برنامه با طرحی اززمین فوتبال که در میانه آن کار شده است، کلیت فضای دکور این برنامه را تشکیل می دهند. نمایشگری لمسی در انتهای دکور قرار دارد که هر یک از شرکت کنندگان با قرار گرفتن پشت آن به صورت اتفاقی آیتم دیگری را برای محک زدن توانایی های خود انتخاب می کنند. ضمن این که هرکدام از آن ها باید مدت دقایقی را نیز به گزارش یک مسابقه فوتبال خارجی یا داخلی در مقابل چشم داوران بپردازند. مهدی محمدی تهیه کننده برنامه می گوید که ضبط برنامه از ساعت 11 صبح شروع شده است و آن ها اکنون مشغول تصویربرداری دومین برنامه آقای گزارشگر با حضور نفرات برگزیده گروه دوم هستند.

6 شرکت کننده به همراه خانواده هایشان در طرفی دیگر از سالن حضور دارند. محمد رضا احمدی ایستاده است و مقابل وی پنج داور اصلی برنامه حضور دارند. جواد خیابانی، هوشنگ نصیرزاده، مزدک میرزایی، هادی طباطبایی، حمید استیلی 5 داور این برنامه هستند. ترکیب هیات داوران برنامه نشان می دهد که با داوری های عادلانه ای رو به رو خواهیم بود. چراکه سعی شده است تا هم از منظر رسانه به گزارش های ورزشی شرکت کنندگان توجه شود و هم از نگاه دست اندرکاران و اهالی رشته ورزشی فوتبال.

رقابتی از جنس ورزش و رسانه

ساعت نزدیک به 16 است. روی یکی از سکوهای مقابل دکور می نشینم و نظاره گر ادامه روند ضبط برنامه می شوم. محمدرضا احمدی مجری برنامه از محسن یوسفی شرکت کننده بعدی دعوت می کند تا مقابل دوربین قرار بگیرد. 4 دوربین برنامه را ضبط می کنند. دوربین یک ورود شرکت کننده به دکور برنامه را با حرکتی تعقیبی از بالا به پایین ضبط می کند.

آرم برنامه در نمایشگر بزرگی که در انتهای دکور قرار دارد، در حال حرکت است. بیش از یک دقیقه از بازی میان تیم های فوتبال سایپا و پرسپولیس برای این شرکت کننده انتخاب شده است. بلافاصله گزارش خود را آغاز کرده و می گوید: بازی از همین لحظه آغاز می شود و...

نمایش واکنش های مربیان دو تیم به صحنه های حساس مسابقه، صحنه های گل زنی، نمایش تصاویر بازیکنانی از هر دو تیم و خطای آن ها بر روی یکدیگر، اندوه و حسرت بازیکنان در از دست رفتن شانس ها و موقعیت های گل و... بخشی از تصاویر منتخب این مسابقه است که بسترهای مناسبی برای سنجش کیفیت کار شرکت کنندگان به نظر می رسد.

مجری برنامه متفاوت از اجراهایش در سایر برنامه های فوتبالی ظاهر شده است و شوخی و کل کل های فوتبالی چاشنی این رقابت تلویزیونی شده است. بعد از پایان گزارش شرکت کننده حاضر مقابل دوربین نوبت به اظهار نظر کارشناسان می رسد. تقریبا همه آن ها به استرس او اشاره می کنند و عملکردش را در بخش های دیگر از جمله شناخت بازیکنان، پر کردن خلاهای بازی و ... شرح می دهند. از فحوای کلام داوران به نظر می رسد او شانسی برای راه یافتن به مرحله بعدی رقابت ندارد. بدین ترتیب شرکت کننده بعدی به پشت میز فراخوانده می شود. این بار آیتمی در اختیار وی قرار می گیرد که طی آن باید حدس بزند توپ شوت شده چه سرنوشتی خواهد داشت. شرکت کننده می گوید که به تیرک برخورد می کند. احمدی سعی می کند تا با شوخی های خود او را از پاسخ درست منحرف کند اما محمدمهدی طباطبایی بر تصمیم درست خود پافشاری می کند. رقابت 4 شرکت کننده دیگر همچنان باقی مانده است و آیتم مربوط به گزارشگری فوتبال با حضور آنها مقابل داوران ضبط می شود. در حالی که ساعت به 17 نزدیک می شود، تصویربرداری متوقف می شود و در این فرصت چهره پرداز به روتوش گریم داوران می پردازد. در همین حال صحنه مشورت داوران با یکدیگر برای اعلام امتیازات شرکت کنندگان تصویربرداری می شود. ادامه برنامه با حضور هر 6 شرکت کننده در فضای دکور برنامه همراه است. هریک از شرکت کنندگانی که نامشان خوانده می شود یک گام به جلو می آیند و امتیازاتشان از سوی مجری بیان می شود. سه نفر از دور بعدی رقابت حذف شده و سه نفر به مرحله بعدی راه می یابند. احسان خراسانی نوجوانی است که با 73 امتیاز موفق به کسب بالاترین امتیاز شده است و به عنوان آقای گزارشگر گروه دوم این مسابقه معرفی می شود.

بر اساس تجربه داوری کردم

بعد از پایان ضبط برنامه دوم و در حالیکه عوامل آقای گزارشگر مشغول ضبط پلاتوی پایانی مجری هستند، با حمید استیلی از داوران برنامه گفت و گو می کنم و نظر وی را درباره کیفیت گزارش های شرکت کنندگان جویا می شوم.

وی در ابتدا به جذابیت موضوع برنامه اشاره کرده و می گوید:

به نظر من برنامه آقای گزارشگر در وهله اول برای علاقه مندان گزارشگری فرصتی فراهم می کند تا توانایی خود را در معرض داوری قرار دهند. البته داوری همیشه با سلیقه هم همراه است و ممکن است اگر یک تیم دیگری قضاوت کنند نتیجه دیگری را هم شاهد باشیم. بنابراین کسانی که در این مرحله از مسابقه از ادامه آن باز می مانند نباید ناامید شوند، بلکه باید برای موفقیت در سال های آتی تمرین و تلاش کنند تا بتوانند به گزارشگرانی موفق تبدیل شوند.

این مربی و کارشناس فوتبال با تاکید بر این که ملاک و معیارهایی مشخص برای ارزیابی شرکت کنندگان از سوی داوران مورد توجه قرار داشت، اظهار می کند:

حضور افرادی همچون جواد خیابانی و مزدک میرزایی در تیم داوری که خود از گزارشگران توانمند و موفق تلویزیون هستند در کنار آقای نصیرزاده که بسیار دقیق به گزارش ها توجه دارند و آقای طباطبایی که خودشان متعلق به جامعه فوتبال هستند، باعث می شود تا به استانداردها و پارامترهای گزارش ورزشی توجه زیادی صورت بگیرد.

استیلی در پاسخ به این که کدامیک از دو عامل دیدگاه رسانه ای یا سابقه فوتبالی در ارزیابی شرکت کنندگان برایش اهمیت بیشتری داشته است، بیان می کند:

من بیشتر سعی می کردم از روی تجربه و منطق درباره کیفیت عملکرد شرکت کنندگان اظهار نظر کنم.ما ایرانی ها کمی عاطفی هستیم. در حالی که باید در عرصه هایی مثل این که رقابت میان چند نفر است و باید شایسته ترین فرد از میان آن ها انتخاب شود، کمی به دور از احساس عمل کنیم.

تلاش من در طول داوری ها این بود که همه ملاک های رسانه ای و تجربه هایم در حوزه فوتبال را همزمان در نظر داشته باشم. اساسا یکی از شاخصه های مربیگری در فوتبال هم نحوه برخورد با رسانه هاست.

رسانه و ورزش بسترهای کارشناسی شدند

هادی طباطبایی دروازه بان سابق تیم ملی هم مشغول خداحافظی با عوامل برنامه است. همراه با او به فضای بیرونی سالن آمفی تئاتر می روم. طباطبایی که مدت هاست به عنوان کارشناس با برنامه "فوتبال برتر" و همین طور بعضی دیگر از برنامه های فوتبالی شبکه سه همکاری می کند، درباره رویکرد خود در داوری شرکت کنندگان می گوید:

در ارزیابی افرادی که گزارشگری فوتبال هستند می توان ملاک های مختلفی را در نظر گرفت که البته مشخص و دارای چارچوب است.

ضمن این که افرادی که در برنامه آقای گزارشگر به داوری شرکت کنندگان می پردازند از جمله کسانی هستند که خودشان در ورزش فوتبال سال ها سابقه داشته اند و هم از منظر رسانه ای به طور تخصصی در گزارشگری فوتبال تجربه داشته و ارتباط با مخاطب را حس کرده اند. بنابراین کنار هم قرار گرفتن این دو دیدگاه باعث می شود تا قضاوت های درستی صورت بگیرد. امیدوارم که شرکت کنندگان هم بتوانند توانایی خود را به خوبی در این مرحله حساس رقابت نمایش بدهند.

وی درباره کیفیت گزارش های شرکت کنندگان هم ادامه می دهد:

با توجه به این که در مرحله اول شرکت کنندگان حاضر بسیار خوب ظاهر شده بودند، انتظار بیشتری از آنان داشتیم. فکر می کنم شرایط محیطی، صحنه و دکور و فضای برنامه کمی در کیفیت کارشان تاثیرمنفی داشته است.

وی همچنین به ویژگی های برنامه آقای گزارشگر و موضوع آن نیز اشاره می کند:

من برنامه آقای گزارشگر را مسابقه ای موثر و قوی می دانم که بسترساز این فرصت برای جوانان است که تصوراتی را که از خود دارند، در معرض دید و داوری کارشناسان قرار بدهند. به نظرم تولید این برنامه یکی از مهم ترین اتفاقاتی بود که شبکه سه سیما به آن ورود کرد و امیدوارم که جوانان هم بتوانند از این فرصت به خوبی بهره ببرند و قدر آن را بدانند. نباید به این فکر کنند که این فقط یک مسابقه است و بدون هدف در آن شرکت کنند. بلکه باید کاملا این برنامه را جدی بگیرند و تمام تلاش خود را برای داشتن بهترین عملکرد صرف کنند.

وقتی از طباطبایی می پرسم که آیا از نگاه خودتان به عنوان یک بازیکن شرکت کنندگان را قضاوت کردید یا از نگاه رسانه، این طور پاسخ می دهد:

ما می توانیم هر دوی این زمینه ها را با هم در نظر بگیرم و تاکید بر یکی از آن ها کار اشتباهی است. وقتی من در یک برنامه تلویزیونی حضور پیدا می کنم و از این طریق با میلیون ها مخاطب در ارتباط قرار می گیرم، دیگر نباید فقط به یک قشر و مخاطب خاص توجه کنم. مخاطبان این برنامه هنگام پخش از رسانه می توانند افراد مختلفی باشند. از کسی که به صورت گذرا به این برنامه توجه می کند گرفته تا کسی که خود اهل فوتبال است جامعه مخاطبان برنامه را تشکیل می دهد.

این افراد همچنین سطح سواد متفاوتی هم دارند. بنابراین نوع کلام و دیالوگ هایی که بین عوامل، مجریان و کارشناسان برنامه رد و بدل می شود باید عامه فهم باشد. بنابراین باید به عوامل مختلفی در بحث کارشناسی و داوری توجه داشت. من هم در این برنامه بر همین اساس داوری کردم.

کل کل های فوتبالی چاشنی یک رقابت ورزشی می شوند

محمدرضا احمدی مجری برنامه تلویزیونی "آقای گزارشگر" نیز در پایان اولین روز ضبط این برنامه درباره فضای کلی برنامه و استفاده از شوخی برای ایجاد فضایی شاد در برنامه می گوید:

به دلیل این که برنامه آقای گزارشگر در عید نوروز پخش خواهد شد و همچنین این برنامه در درجه اول یک مسابقه و رقابت است، سعی می کنم در اجرای آن شوخی و به اصطلاح کل کل های فوتبالی را هم در نظر بگیرم تا برنامه از جدیت و رسمی بودن فاصله بگیرد. فکر می کنم تا حد زیادی هم موفق شدیم تا این فضا را در برنامه ایجاد کنیم. زیرا شرکت کنندگان و افرادی که در سالن حضور داشتند و شاهد ضبط برنامه هم بودند، اکثرا از نتایج و فضای کلی حاکم بر برنامه رضایت داشتند.

وی در پاسخ به این که سطح کیفی گزارش های شرکت کنندگان نسبت به مرحله اول رقابت چه تغییراتی کرده است، ادامه می دهد:

فکر می کنم در مرحله اول شرکت کنندگان بهتر عمل کردند. شاید علت افت کیفی گزارش هایشان قرار گرفتن مقابل دوربین و چند داور برجسته حوزه فوتبال و رسانه است که برای آن ها استرس ایجاد می کند.

مجری برنامه فوتبال برتر همچنین درباره دکور برنامه نظر خود را این طور بیان می کند:

به نظر من دکور برنامه آقای گزارشگر یکی از بهترین دکورایی است که تاکنون برای برنامه های ورزشی طراحی و ساخته شده است. چراکه فضای حرکتی خوبی را برای مجری فراهم می کند. از رنگ های متنوع و زیبایی در آن استفاده شده است و به محتوا و فضای برنامه بسیار نزدیک است.

امیدوارم تصویرها نیز به خوبی نمایانگر زیبایی های آن باشد و خروجی کار مطابق با انتظاراتمان پیش برود. زیرا تیم بسیار خوبی در این برنامه با هم همکاری دارند.

احمدی در پاسخ به این که آیا آیتم های در نظر گرفته شده برای شرکت کنندگان به خوبی قابلیت ارزیابی المان های مهم گزارشگری را فراهم می کند یا نه، می افزاید:

آیتم هایی که در آن قابلیت ها و توانمندی شرکت کنندگان مورد ارزیابی قرار می گیرد، خوب است اما باز هم می توانستیم تنوع بیشتری در این بخش داشته باشیم. البته محدودیت های زمانی این امکان را فراهم نکرده است. چراکه هر برنامه 45 دقیقه بیشتر نیست. در حالیکه برای برخورداری از تنوع بیشتر و اجرایی کردن ایده های متفاوت حداقل نیاز به 60 دقیقه زمان داریم. با این وجود به نظرم در این برنامه توانسته ایم از حداقل زمان حداکثر استفاده را ببریم.

وی در همین رابطه ادامه می دهد:

دانش فوتبالی شرکت کنندگان در برنامه به خوبی محک زده می شود، اطلاعات و شناخت آنان از تیم های داخلی و خارجی، شناخت بازیکنان آن ها و عواملی نظیر آن کاملا بررسی می شود. ضمن این که گذشته از ارزیابی و داوری شرکت کنندگان آیتم های مختلف دیگری هم داریم. سری به گذشته ها می زنیم و برترین گزارشگران فوتبال را معرفی و درباره کیفیت کار آنان صحبت می کنیم. همچنین نکته مهم تر این است که نمی خواستیم برنامه حالتی جدی و رسمی به خود بگیرد و بیشتر تمایل داشتیم تا فضایی شاد و پرهیجان در برنامه ایجاد شود.

یک پکیج کامل در حوزه گزارشگری

پس از پایان صحبت هایم با احمدی مجری برنامه به فضای بیرونی آمفی تئاتر می رویم و در محوطه برج آزادی به گفت و گو با مهدی محمدی تهیه کننده آقای گزارشگر مشغول می شوم.

وی نیز نظر خود را از روند ضبط آن این طور ابراز می کند: خوشبختانه اولین روز ضبط این برنامه خیلی خوب پیش رفت و ما دو برنامه را تصویربرداری کردیم. داوران و کارشناسان برنامه هم با دقت به ارزیابی نفرات شرکت کننده می پرداختند و همچنین در داوری هایشان هم به معیارهای رسانه ای توجه داشتند و هم به رشته ورزشی فوتبال و اطلاعاتی که برای گزارشگری آن مورد نیاز است.

وی درباره امتیازات در نظر گرفته شده برای هر بخش نیز بیان می کند:

به طور کلی هریک از شرکت کنندگان می توانند تا سقف 120 امتیاز از داوران دریافت کنند. در واقع هر کدام از اعضای تیم 5 نفره داوری می توانند بیست امتیاز به هر شرکت کننده در بخش گزارشگری ارائه کنند. همچنین برای آیتم دیگر که به صورت اتفاقی خود شرکت کنندگان برمی گزیننده در مجموع 20 امتیاز در نظر گرفته شده است که توسط داوران به هریک داده می شود.

این تهیه کننده همچنین درباره فضای کلی حاکم بر برنامه نیز می افزاید:

به دلیل این که اساسا برنامه آقای گزارشگر یک رقابت است، سعی کردیم تادر درجه اول از فضای جذاب و پویایی برخوردار باشد. بنابراین این نگاه را در اجرای برنامه و بده و بستان های میان او، کارشناسان و شرکت کنندگان تزریق کردیم.

محمدی با بیان این که اضافه کردن آیتم هایی جانبی به برنامه باعث ایجاد نگاهی جامع گرایانه در آن شده است، اضافه می کند:

در این مسابقه علاوه بر رقابت شرکت کنندگان و در کنار معرفی یکی از آنان به عنوان برگزیده و آقای گزارشگر هنرمندان هم حضور دارند و گزارشگری را تجربه می کنند. تا کنون مجید واشقانی، سیاوش خیرابی، مهران رنجبر، محمدرضا شیرخانلو و ... مقابل دوربین آقای گزارشگر قرار گرفته اند. ضمن این که بخشی هم برای معرفی برترین گزارشگران فوتبال خارجی بررسی سابقه کاری آنان و مسائلی نظیر این اختصاص داده شده است.

رکسانا قهقرایی/ هفته نامه سروش