سقط جنین مرگ یک آرزو

سقط جنین چه تعریفی دارد؟

سقط به اتمام بارداری پیش از هفته بیستم اطلاق می‌شود، اما دو نوع سقط وجود دارد؛ زودرس و دیررس که هر یک تعریف مجزا دارند. سقط زودرس پیش از هفته دوازدهم رخ می‌دهد و سقط دیررس در فاصله هفته‌های دوازدهم تا بیستم بارداری اتفاق می‌افتد. گاهی جنین تشکیل و قلب دیده می‌شود ولی ناگهان قلب جنین از کار می‌افتد و با مرگ جنین خونریزی آغاز و جنین دفع می‌شود. البته از بین رفتن قلب جنین همیشه با سقط خودبه‌خودی توام نیست و خروج جنین مرده به دخالت‌های پزشکی نیاز دارد. گاهی هم به دلایل ژنتیک کیسه تشکیل می‌شود، ولی جنینی داخل آن به‌وجود نمی‌آید. چنین بارداری‌هایی ادامه نمی‌یابند و ساک یا کیسه دفع خواهد شد.

چند درصد بارداری‌ها به سقط ختم می‌شوند؟

حدود 10 تا 15 درصد بارداری‌ها به سقط منتهی می‌شوند و عوامل داخل و خارجی در آن نقش دارند.

این عوامل کدامند؟

عوامل هورمونی،ژنتیکی (کروموزومی)، سیستم انعقادی خون، بیماری‌های داخلی مادر و عوامل شیمیایی در بروز سقط نقش دارند. یکی از شایع‌ترین علت‌های سقط، ناهنجاری‌های کروموزومی جنین است. باید گفت طبیعت چنین جنین‌هایی را از چرخه خارج می‌کند. جنین‌هایی که از نظر کروموزومی ناهنجاری شدید دارند قادر به ادامه حیات نیستند و سقط می‌شوند. سیستم ایمنی هم در برخی افراد به گونه‌ای است که بدن فکر می‌کند جنین یک جسم خارجی است و باید علیه آن فعالیت کند. این شرایط باعث سقط جنین می‌شود.

در حالت عادی سیستم انعقادی هر فرد طبیعی عمل می‌کند و متعادل است؛ اما گاهی سیستم انعقادی مادر بیش از اندازه فعالیت می‌کند و باعث ایجاد لخته پشت جفت و سقط می‌شود.

برخی نیز سطح هورمون پروژسترونشان در خون اندک است. پروژسترون هورمون اصلی در ادامه بارداری است و کاهش آن به سقط می‌انجامد.

کدام بیماری‌ها در مادر موجب سقط می‌شوند؟

برخی بیماری‌های سیستمیک مانند دیابت، فشار خون بالا و اختلالات هورمونی تیروئید به سقط جنین منجر می‌شود ولی گاهی اختلال در ساختار رحمی است. مثلا رحم مادر دارای دیواره یک یا دوشاخ است که باعث می‌شود فضای داخل رحمی کاهش یافته، جنین جای کافی برای رشد نداشته باشد و در نتیجه سقط اتفاق بیفتد. نارسایی دهانه رحم نیز می‌تواند یکی از علل سقط مکرر باشد. در این حالت دهانه رحم بعد از سنی در بارداری باز شده، جنین از آن خارج می‌شود.

سقط‌ چند نوع است؟

سقط‌ها به چند دسته تقسیم می‌شوند. سقط عادی، عفونی، راجعه، القاشده، عادتی، مکرر و سقط فراموش شده.

مهم‌ترین علامت سقط چیست؟

یکی از مهم‌ترین نشانه‌های سقط، خونریزی و درد در ناحیه شکم و زیر شکم در مادر باردار است اما باید به این نکته توجه داشت که هر خونریزی به معنای سقط نیست. بعضی مادران ممکن است اوایل بارداری لکه‌بینی داشته باشند که می‌تواند به علت لانه‌گزینی جنین در دیواره رحم باشد. از طرفی همه سقط‌ها با خونریزی توام نیستند. مثلا در سقط فراموش شده هیچ علامتی وجود ندارد و در معاینه مشخص می‌شود که جنین قلب ندارد و بعد از پیگیری متوجه می‌شویم جنین درون رحم مرده است. سقط فراموش شده خطرناک است و محتویات داخل رحم هر چه سریع‌تر باید تخلیه شود. البته در همه انواع سقط باید از خروج کامل جنین و جفت مطمئن شویم.

یکی از مواردی که مادر را بسیار مضطرب می‌کند، سقط مکرر است. آیا راه‌حلی برای جلوگیری از این نوع سقط وجود دارد ؟

در گذشته اگر مادری بیش از سه بار سقط می‌کرد، به آن سقط مکرر اطلاق می‌شد اما اکنون کمی تعریف عوض شده زیرا مادران بعد از سه بار سقط به پزشک مراجعه نمی‌کنند بلکه خیلی زودتر اقدام می‌کنند. در این موارد بعد از یک بار سقط ما بررسی‌ لازم را برای مادر انجام می‌دهیم بخصوص اگر مادر پیش از 35 سال داشته باشد. بررسی‌ها شامل آزمایش خون از نظر سیستم انعقادی و سونوگرافی و غیره است.

سیستم انعقادی و ایمنی مشکل‌دار را می‌توانیم با دادن آسپرین و کورتون کنترل کنیم. در موارد پیشرفته‌تر این دو دارو کافی نیست و از آمپول هپارین استفاده می‌شود. اگر مادری سیستم انعقادی‌اش در بارداری مشکل داشته باشد، باید دارو‌های مصرفی در طول دوران بارداری و حتی هشت هفته بعد از آن ادامه یابد.

در مواقعی که سیستم ایمنی بخوبی عمل نمی‌کند، آمپول‌هایی به نام آی‌وی‌آی‌جی قبل از بارداری و در حین بارداری هر 28 روز یکبار تزریق می‌شود. در مواقعی هم که کاهش پروژسترون مشاهده می‌شود، می‌توانیم پروژسترون را به شکل شیاف یا خوراکی به مادر تجویز کنیم. درمان‌های پیشگیرانه از سقط به همین حد محدود می‌شود اما گاهی دیده می‌شود هیچ علت خاصی برای سقط پیدا نمی‌شود و با وجود این‌که بیمار را درمان می‌کنیم، نتیجه‌ای به دست نمی‌آید. البته تعداد این بیماران بسیار اندک است.

به ناهنجاری‌های رحمی اشاره کردید. آیا این مادران می‌توانند حاملگی را به اتمام رسانند؟

ناهنجاری‌ رحمی انواع گوناگون دارد. برخی از آنها آنقدر شدید است که تقریبا نمی‌توان برای آن کاری کرد. در این مواقع از بیماران عکس رنگی درخواست می‌شود. این عکس وجود پولیپ، دیواره، فیبروم و هر گونه اختلال در رحم و دهانه رحم را مشخص می‌کند و پزشک معالج نیز با توجه به یافته‌های بالینی و آزمایشگاهی، تصمیم درست را اتخاذ می‌کند.

مادران به چه نکاتی باید توجه کنند؟

هر گونه خونریزی در بارداری باید جدی تلقی شود و مادران باید پیگیر بوده، به پزشک مراجعه کنند. البته اوایل بارداری کار چندانی نمی‌توان برای مادران انجام داد ولی بهترین راه، استراحت و مراجعه به پزشک است./ ضمیمه سیب

پرنیان پناهی