واکنش سرد به وعده‌های اوباما

وی در سخنرانی و مصاحبه‌های خود تاکنون بارها سعی کرده ضمن توجیه این اقدامات، قول دهد که اصلاحاتی را در این زمینه به وجود آورد؛ قول‌هایی که مخالفانش در آمریکا و کشورهای اروپایی آنها را کافی نمی‌دانند.

پس از آن‌که وی جمعه شب در مورد انجام اصلاحات در ساختار سازمان‌های اطلاعاتی آمریکا سخن گفت، شنبه شب نیز در مصاحبه با شبکه « زد.دی.اف » آلمان به موضوع شنود تلفنی صدر اعظم این کشور و روابط آتی برلین ـ واشنگتن اشاره کرد. آن‌طور که منابع خبری همچون بی.بی.سی گزارش داده‌اند، اوباما در مصاحبه شنبه شب خود به پرسش‌های خبرنگار معروف آلمانی در مورد این جاسوسی‌ها پاسخ داد.

وی در ابتدای این مصاحبه به آلمانی‌ها اطمینان داد برای روابط خود با آنگلا مرکل صدر اعظم این کشور ارزش قائل است و با جاسوسی از تلفن همراهش، این روابط را خدشه دار نخواهد کرد. اوباما همچنین گفت: تا زمانی که من رئیس‌جمهور آمریکا هستم، نیازی نیست صدر اعظم آلمان نگران این موضوع باشد.

رئیس‌جمهور آمریکا در این مصاحبه نیز مثل دفعات قبل، این جاسوسی‌ها را توجیه و سعی کرد آنها را امری قانونی و عادی نشان دهد. باراک اوباما عنوان کرد: فکر می‌کنم عادلانه است که بگوییم یک سری از کشورهای اروپایی خوشحالند که آمریکا از قابلیت‌های اطلاعاتی برخوردار است.

وی افزود: از برخی جهات ما به برآوردن نیازهای امنیتی و دفاع از کشورها در سراسر جهان متعهد هستیم. اگر قرار باشد همه چیز را در نیویورک‌تایمز و اشپیگل بخوانید، دیگر وجود نهادی به‌نام آژانس امنیت ملی معنا نخواهد داشت. این نهاد به اهداف دیپلماتیک و سیاست ما کمک خواهد کرد.

به گفته تحلیلگران و کارشناسان، اوباما احساس کرد در این زمان نیاز است بار دیگر بر بهبود روابط آمریکا و آلمان تاکید کند. این در حالی است که چند روز پیش نیز فیلیپ میسفیلدر، سخنگوی سیاست خارجی مرکل عنوان کرد موضوع جاسوسی‌ها باعث شده روابط میان دو کشور به پایین‌ترین سطح خود در یک دهه گذشته برسد.

اصلاحات محدود

سخنان اوباما در حالی بیان شد که وی جمعه شب در ساختمان وزارت دادگستری آمریکا حاضر شد و از انجام اصلاحاتی در ساختار سازمان‌های اطلاعاتی و جاسوسی آمریکا خبر داد؛ البته آن‌طور که منابع خبری می‌گویند، این تغییرات بسیار محدود و ناچیز خواهد بود.

وی در سخنرانی خود ضمن دفاع از کلیت برنامه‌های جاسوسی این کشور گفت: به وضع فعلی گردآوری اطلاعات توسط سازمان امنیت ملی آمریکا خاتمه می‌دهد.

او از دادستان کل آمریکا و دستگاه‌های اطلاعاتی خواست برنامه‌هایی بریزند که اطلاعات انبوه جمع‌آوری‌شده نزد یک طرف سوم نگهداری شود. به این ترتیب آژانس امنیت ملی برای دسترسی به این اطلاعات به مجوز قانونی نیاز خواهد داشت. بر‌اساس این دستور، جمع‌آوری و نگهداری «فله‌ای» شنود تلفنی متوقف خواهد شد و شنود مکالمات اشخاص تا جایی ادامه خواهد داشت که ناقض حریم خصوصی آنان نباشد.

از دیگر تغییرات مدنظر اوباما این است که یک وکیل‌مدافع حریم خصوصی به دادگاه نظارت بر عملیات جاسوسی افزوده می‌شود؛ این در حالی است که تاکنون فقط نماینده دولت آمریکا در این دادگاه نظارتی حضور داشت، البته اوباما باز هم از این اقدامات دفاع کرد و گفت: آمریکا به عنوان ابر قدرت جهانی باید به انجام عملیاتی ادامه دهد که هم‌پیمانانش به تنهایی قادر به انجام آن نیستند.

توقف جاسوسی‌ها

همان‌طور که انتظار می‌رفت این سخنان اوباما چندان مورد توجه مردم آمریکا و سیاستمداران اروپایی قرار نگرفت. آنها سخنان رئیس‌جمهور آمریکا را مبهم دانسته و عقیده داشتند اوباما به خیلی از موارد مطرح‌شده در انتقادهای ماه‌های گذشته اشاره‌ای نکرده است.

در همین زمینه، ویویان ردینگ، معاون کمیسیون قضایی اروپا شامگاه جمعه در نخستین واکنش پس از تدابیر اعلام شده از سوی باراک اوباما گفت: «پایه‌های اعتماد به لرزه درآمده است و برای آن‌که این اعتماد دوباره احیا شود، باید کارهای زیادی انجام شود.»

هانس اسووبودا، رئیس گروه پارلمانی سوسیالیست‌ها در پارلمان اروپا هم شنبه در پیامی در صفحه توییتر خود نوشت: «اتحادیه اروپا نباید به وعده‌های احتمالا توخالی اوباما در مورد آژانس امنیت ملی آمریکا تکیه کند؛ بلکه باید قوانین خاص خود را اعمال کند.» دولت آلمان نیز جمعه در واکنش به وعده‌های اوباما مبنی بر نبود شنود مکالمات سران کشورهای دوست آمریکا، اعلام کرد که قصد دارد این وعده‌ها را بدقت بررسی کند.

در همین حال اعلام شد مردم آمریکا نیز جمعه شب با تجمع درمقابل ساختمان وزارت دادگستری این کشور، شعار «جاسوسی از ما را متوقف کنید» سر دادند و نسبت به این موضوع اعتراض کردند. با این اوصاف و شرایط به نظر می‌رسد سفر فروردین‌ماه اوباما به بروکسل و شرکت در نشست سران اتحادیه اروپا و آمریکا بیشتر تحت‌الشعاع موضوع جاسوسی‌ها باشد.