آیین هم‌آوایی به خطه جنوب رسید

فرهاد ورهرام مستندساز مطرح سینمای ایران درباره ساخت مستندی از مجموعه "آیین هم‌آوایی" به خبرنگار مهر گفت: این مجموعه در ارتباط با سنت مداحی و آیین‌های ویژه محرم در سراسر کشور است که متاسفانه این سنت‌ها در حال فراموش شدن است. من در این مستند به سراغ خطه جنوب رفتم و عزاداری و مداحی‌های این منطقه را به تصویر کشیدم.
وی افزود: تمام تصویربرداری این مستند که هنوز عنوانی برای آن انتخاب نکردم در دهه اول محرم در جنوب ایران انجام شده است. در این مستند 70 دقیقه‌ای ما با مداحانی که در این عرصه فعالیت می‌کنند مصاحبه کردیم و البته اجراهای آنها را در حسینیه‌ها و تکایا به تصویر کشیدیم. بیشتر این مداحی‌ها با لهجه عربی و یا دزفولی و بوشهری بودند. البته ما از آنها خواستیم همین اشعار و مداحی‌ها را در مراسم اجرا کنند تا ما با تصاویری که می گیریم به یک ساختار مونتاژی برسیم.
ورهرام با اشاره به اینکه در کنار این موضوع حاشیه‌های مراسم عزاداری در شهرهای مختلف جنوب کشور و همچنین در بین عرب‌ها تصویر شده است، بیان کرد: در این مستند بوشهری‌ها با فرهنگ‌های خود دیده می‌شوند و در بخشی دیگر از این تصاویر به تعزیه‌ها و شبیه‌خوانی‌هایی ارتباط دارد که در برخی دیگر از شهرهای جنوب کشور برگزار می‌شود. البته تعزیه‌خوانی بین عرب‌ها، بوشهری‌ها و دزفولی‌ها کاملا متفاوت است، به طور نمونه در شهری بین شوش و شوشتر یک شهر تازه‌ای وجود دارد به نام حر که تعزیه خاصی در آن برگزار می شود و ما این مراسم را تصویربرداری کردیم.
کارگردان مستند "سیاهان جنوب" عنوان کرد: البته یک مراسم خاص عزاداری در دزفول نیز یکی دیگر از بخش های این مستند به شمار می رود. یا به طور نمونه برداشتن عَلم نیز یکی دیگر از مراسم عزاداری است که در این منطقه انجام می شود. همچنین در خیابان‌ها نیز در پیشواز از محرم، مردم مراسم ویژه‌ای برگزار می‌کنند که آن را هم نمایش داده‌ایم.
وی تاکید کرد: سفارش‌دهنده این مجموعه با اهدافی همچون تمرکز بر مداحی های اصیلی که هم اکنون در حال کمرنگ شدن است به سراغ ساخت این مجموعه رفته تا بتواند این سنت قدیمی را حفظ کند. از همین‌رو در 10 منطقه ایران این مستندها در دهه اول محرم ساخته شده است.
ورهرام درباره انتخاب خطه جنوب برای نمایش این آیین‌ها و رسوم در مستندش توضیح داد: من مراسم‌های محرم را در تمام مناطق ایران دیده‌ام اما برای این مجموعه در ابتدا خواستم که تمامی مستندسازان انتخاب‌های خود را انجام دهند چرا که برخی از آنها بر اساس علاقه خود و یا مستندسازان دیگر به دلیل اینکه اهل آن منطقه بودند به سراغ ساخت این فیلم ها رفتند. در انتها نیز من خطه جنوب را انتخاب کردم.
این پژوهشگر در پایان بیان کرد: عزاداری محرم و صفر در خطه جنوب تنوع بسیاری دارد و مردم قوم‌های مختلف در شهرهای آن منطقه با توجه به فرهنگشان مراسم‌های ویژه‌ای برگزار می‌‌کنند و این مسایل برای من قابل توجه بود. این مستند که هنوز نام آن را انتخاب نکرده‌ام هم اکنون توسط شهروز توکل در مرحله تدوین قرار دارد و تا اواسط اسفند ماه آماده نمایش خواهد شد.
هر قسمت از این مجموعه به تهیه‌کنندگی مونا زندی که به مراسم آیینی ویژه محرم در شهرها و قوم‌های مختلف می‌پردازد توسط یک کارگردان ساخته شده است که البته مونا زندی به غیر از تهیه‌کنندگی کارگردانی یکی از قسمت‌ها را هم برعهده دارد.
کارگردانان بخش‌های مختلف عبارتند از فرهاد ورهرام (خطه جنوب)، مجید برزگر (تهران)، بابک بهداد (گیلان)، حسن نقاشی (یزد)، محسن استاد علی (خراسان)، شهروز توکل (اصفهان)، مازیار مشتاق‌گوهری (سیستان و بلوچستان)، مهدی باقری (گرگان)، یونس مقدم (آذربایجان) و مونا زندی (لرستان).
زمان تقریبی هر قسمت حدود 80 دقیقه است که به طور مجزا و در نهایت با یک بسته‌بندی 10 قسمتی در قالب یک مجموعه وارد شبکه نمایش خانگی می‌شود.