حاکم باید مانع احتکار و گرانفروشی بازاریان باشد

در هر جامعه‌ای افراد فرصت طلب منتظر غفلت حاکمان هستند؛ آنها تلاش می‌کنند تا از جهل یا ناآگاهی حاکمان و مدیران سواستفاده کنند و به منافع بیشتر برسند؛ چنین اتفاقی اگر در یک حکومت بیفتد برای حاکم و مدیر آن آبروریزی است؛ در حکومت علوی عیب بزرگی است که حاکمان ناآگاه باشند و فرصت سواستفاده را برای بازاریان سودجو فراهم کنند.

گرانفروشی و احتکار مستقیماً با زندگی مردم سر و کار دارد و اهمیت بسیاری در امنیت روانی مردم دارد، چنانچه گرانفروشی در جامعه‌ای باب شود، مردم آن جامعه اعتماد به یکدیگر را از دست می‌دهند؛ برای همین است که حضرت امیر در نامه خود به مالک به این موضوع مهم می پردازد و با اشاره به سخنان حضرت رسول، به مالک تأکید می‌کند که مبادا از خطر بازاریان سودجو و منفعت طلب غافل شود.

در متن نامه حضرت امیر آمده است: «...بدان که میان بازرگانان بسیار کسانند که معاملتی بد دارند، بخیل‌اند و در پی احتکارند. سود خود را می‌کوشند و کالا را به هر بها که خواهند می‌فروشند و این سودجویی و گرانفروشی زیانی است برای همگان، و عیب است بر والیان. پس بایدت از احتکار منع نمود که رسول خدا (ص) از آن منع فرمود و باید خرید و فروش آسان صورت پذیرد و با میزان عدل انجام گیرد. با نرخ‌های -رایج بازار- نه به زیان فروشنده و نه خریدار. و آن که پس از منع تو دست به احتکار زند او را کیفر ده و عبرت دیگران گردان، و در کیفر او اسراف مکن.»*

حضرت امیر در این نامه همچنین تأکید می‌کند که خرید و فروش و داد و ستد در جامعه اسلامی باید آسان باشد و مانعی در مسیر کسب و کار حلال وجود نداشته باشد. در جامعه اسلامی مردم باید از امنیت روانی برای زندگی اجتماعی و اقتصادی بهره‌مند باشند.

*نهج البلاغه، ترجمه سید جعفر شهیدی، چاپ بیست و یکم، تهران، 1380؛ صفحه 335

مهدی جلیلی- جام‌جم آنلاین